Onthulling standbeeld Willem Lodewijk 'Us Heit' 1906
18
Beam Bilker Commissaris Brok van politie van Leeuwarden had eerst zelf bureaudienst op 15
september 1906. Hij leidde vanaf zijn bureau de politiebegeleiding voor het
koninklijk bezoek dat naar Leeuwarden kwam ter gelegenheid van de onthulling
van het standbeeld van Willem Lodewijk, graaf van Nassau-Dillenburg, bekend
onder de volksnaam 'Us Heit' en die leefde van 1560 tot 1620.
Het programma was in tijd gemeten
behoorlijk krap en het moest allemaal
vlekkeloos verlopen. Burgemeester A.E.
Zimmerman deed een oproep aan de
bevolking om zich feestelijk te tooien en
zich waardig te gedragen. De politie was
er klaar voor: 101 politiemensen, 60 infan
teristen en 49 marechaussees waren op de
been. Deze manschappen waren over de
hele stad verdeeld en werden, ook als ze
ergens niet meer nodig waren, snel weer
op een ander plek ingezet. Bij het Sta
tionsplein stonden 15 politiemannen en
10 infanteristen. Aan de Sophialaan en de
Prins Hendrikstraat stonden 10 politie
agenten en 5 infanteristen en aan het
Hofplein, waar de onthulling plaats vond,
stonden 12 agenten, 10 infanteristen en
10 marechaussees.
Vrees voor anarchisten
Het was een hele organisatie, want de vol
tallige koninklijke familie was aanwezig:
de 26-jarige koningin Wilhelmina, haar
man prins Hendrik (30) en haar moeder,
koningin-moeder Emma (48). Het waren
spannende tijden, immers er werden door
vooral anarchisten en revolutionairen
aanslagen gepleegd op regerende vorsten
en presidenten. In 1898 was keizerin Eli
sabeth (Sisi) van Oostenrijk vermoord, in
1900 Umberto I van Italië en in 1903 het
koningspaar van Servië en net van te
voren was er een zware aanslag gepleegd
op het Spaans koningspaar, nog wel op
hun trouwdag.
Er moest dus de nodige aandacht aan
de veiligheid van de koninklijke familie
worden besteed. Bovendien zou hare
majesteit de koningin eerst niet zelf
komen, de onthulling van het standbeeld
zou door de koningin-moeder geschieden.
Toch wenste de koningin zelf het beeld
van haar illustere voorzaat te presente
ren, omdat zij grote bewondering koester
de voor de Friese stadhouder.
Vervolgens was het weer lange tijd
onzeker of Emma zelf nog wel mee zou
komen. In de landelijke pers werd daar op
gespeculeerd. Geruchten werden weer
tegengesproken, maar toen de voorzitter
van de VW in Leeuwarden, de heer J.
Schoondermark, op 4 september een
schrijven van de koningin-moeder ont
ving, waarin stond dat zij toch zou komen,
was het eindelijk zeker.
Intussen stond de Leeuwarder Courant
vol van de komende gebeurtenissen. Van
af een week voor de gebeurtenis werden
er mededelingen gedaan. Naast oproepen
om voorzichtig in het verkeer te zijn, ver
schenen er ook berichten over hoe de rou
te er uit zag. Het bleek een korte route te
zijn. Dit was vanwege de haast die de
koningin had en zeker ook vanwege de
veiligheid. De officiële instanties vaardig
den een aantal maatregelen uit. De ver
wachting was echter dat, zoals bij het
bezoek van een jaar eerder, alles ordelijk
De aankomst van de koninklijke calèche bij het Koninklijk Paleis met links koningin
Wilhelmina en rechts een goedlachse koningin Emma. Prins Hendrik zit net verscholen
achter de lantaarn van het rijtuig
