Lcovaë^tA.!€ 3 gloppe tevens de hoofdroute naar de ingang van Gemeenteschool 9. Vanaf okto ber 1927 was ook de crèche van de Vereni ging Kinderbewaarplaats via de Kalver- gloppe te bereiken. Aanvankelijk was deze in een gedeelte van de school voor Buiten gewoon Lager Onderwijs (BLO) onderge bracht, doch na 1931 in een nieuw gedeel te van die school. De ingang van de Kalvergloppe aan de Boterhoek was recht tegenover de straat langs de destijds nog bebouwde oostzijde van het Oldehoofster- kerkhof gelegen. Centraal in deze gloppe stond toen het huis nummer 197. Dit pand vormde oorspronkelijk één geheel met nummer 199, waarvan de gevel was versierd met een gevelsteen met de afbeelding van een kalf, de letters YBTM en het jaartal 1743. In 1749 vermeldt een 18de-eeuws belastingkohier aldaar Ysbrand Baukes, een suinige rentenier, die in 1736 was getrouwd met ene Trijntje Meinderts. Baukes ontving in 1750 een stukje grond in erfpacht van de stad ter afronding van zijn bezit aan de Boter hoek. Samen met Trijntje had hij dus in 1743 het huis Het Kalf laten bouwen. De daarnaast beginnende, doodlopende steeg werd daarom Kalvergloppe genoemd (in 1845 ook: Schoolsteeg). In 1888 kende het buurtje nog 19 woningen, alwaar 21 gezinnen met in totaal 90 bewoners huisden. Begin 1955 ging de laatste woning in de Kalvergloppe tegen de vlakte en werd de naam inge trokken. Helaas werd de oude gevelsteen eindjaren tachtig van de vorige eeuw ont vreemd uit de garderobe van het recente lijk door het HCL verlaten gebouw aan de Grote Kerkstraat. Slechts de oude Tus- senschool heeft de tand des tijds weten te doorstaan. Inmiddels is ingestemd met de (officieuze) herinvoering van de naam Kalvergloppe voor het doorloopje tussen Afük en HCL. Het Sint Jobsleen De noordzijde van de Groeneweg tussen het aan de Boterhoek gelegen voormalige gebouw van het Rijksarchief (Tresoar) en het Tournooiveld en aan de zuidzijde het gedeelte tussen het Heer Ivostraatje en de Doelestraat heette tot 8 maart 1972, toen de naam werd ingetrokken, officieel het Sint Jobsleen. Het Sint Jobsleen was in de eerste helft van de vorige eeuw een zeer kleurrijke, levendige buurt, waar lief en leed vaak hand in hand gingen. In 1955 bevond zich hier nog het tehuis voor bejaarde, dakloze mannen De Terp, een dependance van het Stadsverzorgingste- huis in de Haniasteeg, waaraan het latere gelijknamige maatschappelijk centrum De Terp aan de Goudenregenstraat haar naam zal hebben ontleend. Ook vond men er het lüzehotel van Aaltje van der Brug, waar volgens overlevering door arme dak loze sloebers voor een cent 'op de riem' kon worden geslapen, dat wil zeggen voorover gebogen met de armen gesteund op een riem. Na het kraaien van de haan werd de riem aan één kant losgemaakt, waardoor de slapers naar beneden kwakten en gegarandeerd ontwaakten om vervolgens weer in de harde werkelijkheid terug te keren. Verder vond men er talloze bier huizen en cafés, zoals Bierhuis Sonnega en café Van der Veer, waar vaak negers, Chinezen en Hongaren kwamen die met 'mooie kleedjes' langs de deuren liepen te leuren. Zeer berucht was het établisse ment Café de Vriendschap, waar eigenlijk geen avond zonder ruzie verliep. Het is allemaal verdwenen. Wopke Eekhoff vermeldt in zijn Geschiedkundige Beschrijving van Leeu warden, dat de zich in deze hoek van de stad bevindende uitgestrekte hoeveelheid grond lange tijd onbebouwd is gebleven. De grond behoorde namelijk toe aan de voormalige kerk van Oldehove en het in 1458 of 1487 door de priester Jelle Juw- sma (c.1414-1497) gefundeerde Sint Jacobs- of Jobsleen. Volledige zekerheid omtrent het stichtingsjaar kan echter niet worden gegeven vanwege het ontbreken van een testament of fundatiebrief. Jelle Juwsma werd in 1458 vicaris van de parochie Oldehove en was een half broer van de alom gewaardeerde Leeu warder olderman Pieter Sybrants Aucka- ma, bijgenaamd 'Pinckert'. Deze kwam op 25 juli 1487 bij de verdediging van de stad tijdens het roemruchte Leeuwarder bier- oproer, op dramatische wijze om het leven. De overlevering wil dat de geweldadige dood van zijn geliefde halfbroer Jelle Juwsma heeft geïnspireerd tot de funda- Gevelsteen afkomstig uit het pand 197-199 in de bocht van de Kalvergloppe achter de Boter hoek (zie foto op pagina 2). De steen is na de sloop in de jaren vijftig overgebracht naar het Gemeentearchief in de Grote Kerkstraat

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2008 | | pagina 5