WOL M ND SC HE BETON M13 Leovord 9 het voorstel om de benodigde 3,1 miljoen gulden voor de bouw van de kelder aan het Rijk voor te schieten. Die drie stemmen waren afkomstig van het PvdA-raadslid Van den Eist en van de fractie van PAL, die vanuit haar pacifis tische standpunt de bouw van de kelder vooral als een legitimatie voor de wereld wijde atoombewapening beschouwde. Met ludieke acties probeerde de partij de sluimerende maatschappelijke discussie over de openbare schuilgelegenheid ver volgens verder aan te wakkeren. Begin november 1979 wilden de progressieven door een pseudo-offïciële advertentie in de Leeuwarder Courant de bevolking doen geloven dat belangstellenden op vertoon van hun legitimatiebewijs ten stadhuize een plaatsje in de kelder konden reser veren. Het Hoofdblad van Friesland wei gerde echter om de bewust misleidende advertentie te plaatsen. In plaats daar van startte het in de krantenkolommen een scherpe polemiek over de gekozen methode van actievoeren. Veldslag op het Zaailand De pennenstrijd over de omstreden annonce was nauwelijks uitgewoed op het moment dat de parkeergarage fees telijk zou worden geopend. Op 22 novem ber 1979 kwam staatssecretaris Ted Hazekamp van Economische Zaken naar Leeuwarden om de openingshandelin gen te verrichten. Zijn bezoek trok veel belangstelling. Niet alleen van talloze nieuwsgierigen, maar ook van een hon derdtal demonstranten, bijeengebracht in de Aksiegroep Leeuwarden Beeft. Dertig van hen wisten zich die middag een weg door de afzettingen te banen en zich onverzettelijk voor de ingang van de parkeerkelder neer te vleien. Spandoe ken met teksten als 'Atoomschuilkelder - Grafkelder' en 'Schuilkelder creëren is kernwapenwedloop accepteren' onder streepten het doel van het protest. De actie, in de aard van de zaak toch bedoeld om de wereldvrede te bevorde ren, kende vervolgens een allerminst vreedzaam verloop. De bouwvakkers die hun ziel en zaligheid in de bouw van de parkeerkelder hadden gelegd lieten hun feestje niet bederven: 'Hier hebben we geen twee jaar voor gewerkt, we schoppen ze er wel uit', liet hun voorman zijn toehoor ders weten. Zij voegden daarop de daad bij het woord en verwijderden de indrin gers met harde hand, daarbij vakkundig geassisteerd door enkele oude dames die met hun paraplu's op de demonstranten insloegen. Twintig politiedienaren, die zelf ook allerminst zachtzinnig te werk gingen, waren nodig om de rust bij de ingang enigszins te herstellen. Ondergronds zette het tumult zich nog even voort toen een demonstrante er na de toespraak van Hazekamp in slaagde om het woord te nemen en haar visie te geven op de atoom schuilkelder als verfoeilijk onderdeel van de oorlogsvoorbereiding. Pas nadat de staatssecretaris in een stoet met oldtimers onder luid gejoel en een regen van taarten de garage had verlaten, keerde de rust op het Zaailand weer. De wereld graaft zich in Het publieke protest tegen de schuilkel der was daarmee allesbehalve geluwd. Omdat de gewelddadigheden de aandacht hadden afgeleid van de eigenlijke bood schap, maakte PAL begin 1980 de aan zet tot een brochure waarin de bezwaren tegen de kelder bondig uiteen zouden worden gezet. Andere politieke partijen en belangengroeperingen, verenigd in het Leeuwarder Vredesoverleg, sloten zich al snel bij het initiatief aan. Precies een jaar na de veldslag op het Zaailand werd het eerste exemplaar van De wereld graaft zich in door samensteller Jan Willem Duyvendak aan burgemeester Brandsma aangeboden. Voor de gewone Leeuwarder waren duizenden exemplaren beschik baar, onder andere in de plaatselijke boekhandels. Het gestencilde boekje liet aan duide lijkheid weinig te wensen over. Het voor naamste bezwaar van het Leeuwarder Vredesoverleg was de legitimatie die de atoomschuilkelder zou kunnen leveren aan een beperkte kernoorlog: een vorm van oorlogvoering waarbij militaire doelen met kleinere, nucleaire wapens zouden worden bestookt. De vredesorganisaties zagen de kel der als een object van agressie, omdat Nederland in hun ogen door de bouw van dergelijke schuilplaatsen internationaal J i r r Doorsnedetekening van de parkeergarage onder het Wilhelminaplein door onbekenden compleet gemaakt met aanduiding Atoomschuilkelder LOL.*

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2009 | | pagina 11