8 Een 19de-eeuws straatbeeld van Albany met het huis van de vroegere Nederlandse gou verneurs Illustratie uit het besproken boek Izaks, in 1740 in Leeuwarden is geboren. De kleine Samuel kon in 1804 nog niet weten dat zijn naam twee eeuwen later zou prijken op de website www.famousa- mericans.net. Een jaar na Samuels geboorte betrok de Joodse gemeenschap een nieuwe syna goge in de Sacramentsstraat. Het zou de laatste synagoge worden in Nederland waarin nog in het Jiddisch werd gepreekt, namelijk tot 1880. De kleine Samuel is er vaak geweest. De vader van Samuel Isaacs was een prominent koopman en bankier. Mogelijk was hij eerst lommerd houder. Het huis in de Kleine Kerkstraat had hij voor 2300 carolusguldens gekocht. Toen de zaken in de Napoleontische tijd steeds minder goed gingen, emigreerde de familie Isaacs naar Engeland. Samuel viel op vanwege zijn talenten en werd door de Londense rabbi Hirschell naar New York gestuurd om daar de nieu we synagoge Bnai Jeshurun (Zonen van Israël) aan Elm Street te gaan leiden. Al direct na zijn installatie hield Samuel Isaacs de eerste Engelstalige preek ooit uitgesproken in een synagoge in New York. Samuels preken waren oratorische meesterwerken. Samuel Isaacs zou zich in New York ont wikkelen tot een belangrijk Joods leider, hij stichtte scholen en andere Joodse instituties, lanceerde het toonaangevend weekblad The Jewish Messenger en start te liefdadigheidsacties. Toen president Lincoln overleed was hij een van de offi cieel aangewezen geestelijken bij de her denkingsplechtigheden op Union Square. Ook ging hij om met de 18e president van de Verenigde Staten, generaal Ulysses S. Grant. Als deze New York bezocht werd als het even kon ook een ontmoeting met Samuel Isaacs gearrangeerd. Samuel was bij liefst 47 inwijdingen van synagogen gastspreker. Zijn levensverhaal komt in het boek uitvoerig aan de orde. Reden voor de nazaten van de familie Isaacs om volgend jaar hun mondiale reünie in Leeuwarden te willen houden. Richard Hageman, Oscar winnende componist Richard Hageman is op 9 juli 1881 gebo ren in de statige woning aan de Sint Jacobsstraat 35, waar vader Maurice zes jaar eerder met zijn 22 jaar jongere, twee de vrouw zijn intrek had genomen. Vader Hageman begon een muziekschool in een bovenzaal van De Waag, richtte een Nieu we Zangvereniging op en organiseerde concerten in de zaal van Van der Wielen (tegenwoordig Muziekcentrum Schaaf) en in schouwburg De Harmonie, die in 1881 open ging. Zoon Richard had dat muzikale talent geërfd en zou later in Amerika een indruk wekkende muziekcarrière tegemoet gaan. Hij werd dirigent van de Metropolitan Opera in New York, schreef liederen en een opera en begon eind jaren dertig van de vorige eeuw aan een nieuwe loopbaan als componist van filmmuziek, met name voor een aantal westerns van John Ford. Een daarvan, Stagecoach, heeft Hageman in 1940 een gedeelde Oscar opgeleverd. Richard overleed in hetzelfde jaar als zijn jongere broer Felix, in 1966. Wie meer wil weten over de fascinerende loopbaan van Richard Hagemen, inclusief de kritiek van zijn vader op het toenmalige muzikale kli maat in Leeuwarden, leze het hoofdstuk van Asing Walthaus. Samuel van Valkenburg Een Leeuwarder die het in Amerika ook ver zou brengen is Samuel van Valken burg. Deze kwam uit de familie die samen Samuel Meyer Isaacs (1804-1878) wijdde 47 synagoges in Illustratie uit het besproken boek LeoVAÏ^£A.k

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2009 | | pagina 10