8
Een 19de-eeuws straatbeeld van Albany met het huis van de vroegere Nederlandse gou
verneurs Illustratie uit het besproken boek
Izaks, in 1740 in Leeuwarden is geboren.
De kleine Samuel kon in 1804 nog niet
weten dat zijn naam twee eeuwen later
zou prijken op de website www.famousa-
mericans.net.
Een jaar na Samuels geboorte betrok
de Joodse gemeenschap een nieuwe syna
goge in de Sacramentsstraat. Het zou de
laatste synagoge worden in Nederland
waarin nog in het Jiddisch werd gepreekt,
namelijk tot 1880. De kleine Samuel is
er vaak geweest. De vader van Samuel
Isaacs was een prominent koopman en
bankier. Mogelijk was hij eerst lommerd
houder. Het huis in de Kleine Kerkstraat
had hij voor 2300 carolusguldens gekocht.
Toen de zaken in de Napoleontische tijd
steeds minder goed gingen, emigreerde de
familie Isaacs naar Engeland.
Samuel viel op vanwege zijn talenten
en werd door de Londense rabbi Hirschell
naar New York gestuurd om daar de nieu
we synagoge Bnai Jeshurun (Zonen van
Israël) aan Elm Street te gaan leiden. Al
direct na zijn installatie hield Samuel
Isaacs de eerste Engelstalige preek ooit
uitgesproken in een synagoge in New
York. Samuels preken waren oratorische
meesterwerken.
Samuel Isaacs zou zich in New York ont
wikkelen tot een belangrijk Joods leider,
hij stichtte scholen en andere Joodse
instituties, lanceerde het toonaangevend
weekblad The Jewish Messenger en start
te liefdadigheidsacties. Toen president
Lincoln overleed was hij een van de offi
cieel aangewezen geestelijken bij de her
denkingsplechtigheden op Union Square.
Ook ging hij om met de 18e president van
de Verenigde Staten, generaal Ulysses S.
Grant. Als deze New York bezocht werd
als het even kon ook een ontmoeting met
Samuel Isaacs gearrangeerd. Samuel was
bij liefst 47 inwijdingen van synagogen
gastspreker. Zijn levensverhaal komt in
het boek uitvoerig aan de orde. Reden
voor de nazaten van de familie Isaacs
om volgend jaar hun mondiale reünie in
Leeuwarden te willen houden.
Richard Hageman, Oscar winnende
componist
Richard Hageman is op 9 juli 1881 gebo
ren in de statige woning aan de Sint
Jacobsstraat 35, waar vader Maurice zes
jaar eerder met zijn 22 jaar jongere, twee
de vrouw zijn intrek had genomen. Vader
Hageman begon een muziekschool in een
bovenzaal van De Waag, richtte een Nieu
we Zangvereniging op en organiseerde
concerten in de zaal van Van der Wielen
(tegenwoordig Muziekcentrum Schaaf) en
in schouwburg De Harmonie, die in 1881
open ging.
Zoon Richard had dat muzikale talent
geërfd en zou later in Amerika een indruk
wekkende muziekcarrière tegemoet gaan.
Hij werd dirigent van de Metropolitan
Opera in New York, schreef liederen en
een opera en begon eind jaren dertig van
de vorige eeuw aan een nieuwe loopbaan
als componist van filmmuziek, met name
voor een aantal westerns van John Ford.
Een daarvan, Stagecoach, heeft Hageman
in 1940 een gedeelde Oscar opgeleverd.
Richard overleed in hetzelfde jaar als zijn
jongere broer Felix, in 1966. Wie meer wil
weten over de fascinerende loopbaan van
Richard Hagemen, inclusief de kritiek van
zijn vader op het toenmalige muzikale kli
maat in Leeuwarden, leze het hoofdstuk
van Asing Walthaus.
Samuel van Valkenburg
Een Leeuwarder die het in Amerika ook
ver zou brengen is Samuel van Valken
burg. Deze kwam uit de familie die samen
Samuel Meyer Isaacs (1804-1878) wijdde
47 synagoges in
Illustratie uit het besproken boek
LeoVAÏ^£A.k