Een trieste herinnering aan de oorlog uit 1942
OPENING
3
Joop de Jong In de jaren twintig van de vorige eeuw woonden mijn ouders, mijn broer en ik
(*1929) in de Peperstraat boven onze groentewinkel. Mijn ouders hadden in die
tijd een kaartclubje samen met de overburen Mulder en Polak en de heer en
mevrouw Krammer. Er was veel gezelligheid onderling in de Peperstraat en de
winkeliers kenden elkaar goed.
Hoewel ik aan die tijd geen persoonlijke
herinnering heb, vertelden mijn ouders
dat ik op de verdieping boven de winkel in
de wieg voor het raam lag. Dan probeer
de buurman Polak van de Noorderpost
(hygiënische artikelen) aan de overkant,
mij aan het lachen te maken door gekke
gezichten te trekken. De Peperstraat was
toen maar een paar meter breed, zoals nu
nog de Oude Oosterstraat.
Mijn ouders zijn in het begin van de
jaren dertig met hun winkel verhuisd
naar Nieuwestad 39. Polak en zijn gezin
zijn later verhuisd van de Peperstraat
naar een winkel aan de oostkant van de
Weaze, waar eerder Holwerda een hor
logerie had. Hij noemde daar zijn bedrijf
Santé.
Herenigd in Westerbork
De familie Krammer had voor de oorlog
een bloeiende zaak aan de Voorstreek,
één huis verwijderd van de toen nog nieu
we drukkerij van Koumans en Smeding
die naast het gebouw van de Leeuwarder
Courant stond. Wij kochten bij Krammer
voor de oorlog onze stofzuiger, lampen,
voor mij mijn step op luchtbanden en ook
eens een zaklantaarn met een Witte Kat
batterij, die ik zo graag wilde hebben. Vrij
zeker allemaal met korting. Krammer
was in mijn herinnering een vrolijk, aan
genaam mens met een mooie melodieuze
stem en hij noemde mij consequent Jobje.
Waarom weet ik helaas niet, in die tijd
noemde iedereen mij Jopie, behalve mijn
Haagse tante die mij altijd Johan heeft
genoemd.
De Krammers hadden twee kinderen,
een jongen en een meisje op wie ze gewel
dig trots waren. Toen mijn moeder en
ik de winkel eens bezochten moesten ze
maar eens tevoorschijn komen. Ze waren
in mijn herinnering respectievelijk 18 en
16 jaar en zagen er prachtig uit: rijzig,
heel donker (toen nog iets bijzonders in
Leeuwarden), met sprekende donkere,
fonkelende ogen.
Mijnheer Krammer was een van de eer
sten die samen met zijn zoon is afgevoerd
naar Westerbork in 1942. Mevrouw Kram
mer kwam meerdere malen in de winkel
om fruit te kopen, dat ze naar haar man
en zoon stuurde in een pakketje. Ze vroeg
K0HCE1 ÜINMASWaHS 4 CJL'H
dp VOOR STREEK Ï7l.h )!om ba^enda ijgatfktnpa
Mafiarijn ..DE SPORT"
>H. «UWIELIN. DU94. LlCHTSflNU-
IdfMTEH §r. ILECTfliscm MA^EftlAAL
■rtlöifrt*! PEPERSTRAAT lï
IfdAFi t-joptr vtm 11.« wiRhéltfiifdoanlvinff 'i urdlfli verriiun;
fHbiialird.
HERMAN KRAMMER
Openingsadvertentie van Magazijn
De Sport aan de Voorstreek 97 in de
Leeuwarder Courant van 11 mei 1931
De Weaze rond 1903. Rechts op de foto, aan de oostzijde, was de winkel van Polak in
de dertiger en begin veertiger jaren van de vorige eeuw te vinden
