4 De westzijde van de Voorstreek in 1938, met het voormalig hoofdgebouw van de Leeuwarder Courant. In het tweede pand links van het hoge gebouw, was de winkel van Krammer gevestigd. Na de oorlog moest ook deze bebouwing wijken voor uitbreiding van de Leeuwarder Courant ons bij één van haar laatste bezoeken of zij met haar dochter bij ons kon onder duiken. Helaas was ons huis klein en te overzichtelijk om hen onzichtbaar voor de buitenwereld onder te brengen en hoe zouden we hen in het toen al beginnende bonnentijdperk te eten kunnen geven? Ook het feit dat onze winkel schuin tegenover het politiebureau stond en er veel Duitse militairen in de winkel kwa men, maakte zoiets te riskant. We had den geen mogelijkheden om hen voort te helpen. We konden ook niemand bedenken die deze taak van ons kon overnemen. De net werken die toen al ontstonden en zoals die later in de oorlog uitgroeiden, waren ons toen onbekend. Mijn ouders wisten zich geen raad en konden werkelijk niets voor hen doen. Het heeft niet lang geduurd voor de familie werd herenigd in Wester- bork. Angst en wanhoop Op een zondag in 1942 hebben mijn vader en ik van de familie Polak, vader, moe der en drie nog kleine kinderen, afscheid genomen. De volgende morgen, op maan dag, moest de familie zich immers in de Korenbeurs (nu de bibliotheek) melden voor transport. Het was mooi en zonnig weer en ik was toen twaalf jaar. De meubels waren al weg, het huis was hol en leeg. De draag bare bezittingen om mee te nemen op reis stonden in pakken en koffers in de kamer. We konden daar niet meer zitten, alle meubilair was immers al weg en wij hebben zomaar, staande, afscheid geno men in de hol klinkende voorkamer. Bij het afscheid stonden vader, moeder en de kleintjes naast elkaar. De angst en wan hoop sloegen op mijn vader en mij over; machteloos, we konden hen niet helpen! Wat er met de familie Polak en Krammer verder is gebeurd, laat zich raden. Niemand van hen heeft de oorlog overleefd. Wat een schande. Het is voor mij nog steeds een schrijnende, trieste herinnering. Bovenstaand verhaal is geen verhaal van heldhaftigheid, noch van verraad. Het is het relaas over kleine mensen, niet opgewassen tegen het geweld van het regime van de nazi's. Ook deze verhalen horen bij onze geschiedenis en ik vind dat de eerlijkheid gebiedt ook dit soort verha len kenbaar te maken.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2010 | | pagina 6