25
uitdrukking kwam: Vat '69; een bardan-
cing die zou uitgroeien tot wellicht de
meest spraakmakende van Leeuwarden
en Friesland. Ontworpen door Osinga
zelf, uitgewerkt door de jonge Leeuwar
der architect Richard Wolthekker. Bij de
start in 1967 een nieuw concept. De eer
ste bar die gevestigd is in een oud patri
ciërshuis, de enige bar met verdiepingen
in Leeuwarden, de 'zitkuil' en een streng
toelatingsbeleid. 'Ongure elementen kom-
me d'r bij mij niet in. We make der gien
rotsoai fan, wat sijsto', aldus Osinga.
Nieuw in het Noorden was de bieraan-
voer; de inhoud van tankwagens werd
in de Bagijnestraat overgeheveld in de
gekoelde biertanks van het Vat. Ook het
afrekensysteem was nieuw; 'de kassa staat
bij de deur en elke nieuwe gast krijgt een
kaartje. Daarop strepen de obers en bar
keepers de consumpties aan. Iedereen is
verplicht het kaartje bij zich te dragen.
Bij verlies moet 25,- betaald worden.'
Vanaf de eerste dag liep het Vat als een
trein. Wachtrijen vaak tot aan de gracht.
Om de concurrentie voor te blijven ver
nieuwde en verdubbelde Osinga het Vat
reeds binnen enkele jaren, met hulp van
architect Bonnema. Het Vat als ontmoe
tingsplaats stond voorop; muziek was nog
van minder betekenis.
Ook een publiekstrekker van formaat
werd de in september 1968 geopende bar-
dancing, discotheek, eet-counter en mini-
bowling La Bella aan de Grote Hoogstraat
24. Eigenaar Roel de Wilde nam meteen
stelling via de openingsadvertentie: 'Wij
houden ons aan een geselecteerd publiek'.
La Bella was een diepe zaak met (dus)
nogal wat ruimte. Regelmatig passeerden
in een weekend 3000 bezoekers de por
tier. Vanzelfsprekend was er een stevige
concurrentie tussen het Vat en La Bella.
Chris van den Berg in de Leeuwarder Cou
rant in 1990: 'Sybe froeg dan anne jonges
anne bar hoe't in La Bella war. 'Oh, niks
an', seiden die goocheme plattelandsjon
gens en kregen een gratis potsje bier van
'm. Omgekeerd flikten ze 't selfde bij De
Wilde'. Begin 1969 meldde La Bella: 'Door
het steeds toenemende aantal bezoekers
zijn wij genoodzaakt de leeftijdsgrens
van onze gasten te verhogen en wel vanaf
heden toegang boven 20 jaar'.
Aan het Heerenwaltje werd begin 1968
Don Quichot geopend, in eigendom van
Willem Jan 'Bill' Speckmann. Betreding
was mogelijk zowel vanuit de Weerd als
Interieur van discotheek Vat '69 aan de Nieuwestad 65, september 1969
Foto: Leeuwarder Courant
vanaf het Heerenwaltje. Al vrij snel ont
ving Speckmann een vergunning om op de
tweede verdieping een bar annex speel
zaal in te richten met twee 'roco-roulette'
speeltafels. Daarmee werd Leeuwarden
de derde stad in Nederland (na Amster
dam en Groningen) waar deze spelvorm
beoefend kon worden. Als croupier werd
Lolle van Houten aangetrokken.
In 1967 werd op initiatief van Staten
lid Joop Hooiring Passé Partout aan het
Vliet regelmatig tot politiek café getrans
formeerd.
Begin 1969 besloten de '5-sterren bars'
te Leeuwarden tot nauwe samenwerking
over te gaan. Don Quichot, Rembrandt,
Old-Inn, La Bella en Flamingo hanteer
den dezelfde prijzen en 'dankzij deze
samenwerking gaan wij praktisch niet
mee met de btw'.
Terrassen
Was in het westen van het land een terras
een normaal verschijnsel, in Leeuwarden
waren die er nauwelijks. Het Oranje Hotel
en De Plantage boden enige mogelijkheid.
De Theeschenkerij in de Prinsentuin gaf
overdag ruimte, waar vooral het wat artis
tiekere publiek gretig gebruik van maakte.
Alternatieve plekken (letterlijk en figuur
lijk) waren de trappen van het Paleis van
Justitie en de pijpen. Theo Douma terug
kijkend in 1997: 'Jaren geleden konden
ambtenaren het woord terras niet eens
spellen.' De heer Koops van Amicitia in
1962: 'Mensen van buiten de stad vinden
het prettig, maar onze vaste klanten doen
dat liever wanneer het wat donker wordt,
zodat men hen niet ziet zitten. Een open
terras zou hier helemaal hopeloos zijn'.
Voormalig wethouder Ten Brug enkele
jaren later: 'Liwwadders sitten niet op ter
rassen. Da's meer wat voor Paries'.
Jeugd- en schoolclubs
De jongere jeugd kon reeds in de jaren
vijftig terecht in onder andere clubhuis
De Stins (Voorstreek) en Sinneljocht
(jeugd- en jongerencentrum Ruimte) aan
de Groningerstraatweg. In 1961 werd van
uit gereformeerd initiatief jeugdcentrum
Zebra aan de Weaze geopend. In 1966
startte een jeugdhonk in de Oosterkerk
en kort daarna ontmoetingscentrum (van
de Katholiek Werkende Jeugd) De Speel
man aan de Speelmansstraat. Eind 1966
