De herdenkingsfeesten van 1935
Leovdï^
10
Paul Bron Deze bijdrage had beter in september 2010 kunnen verschijnen, want toen was het
75 jaar geleden dat Leeuwarden een week lang een uitbundig herdenkingsfeest
vierde.
In 1935 vond een aantal mensen dat er
voldoende aanleiding was om te vieren
dat Groot-Leeuwarden 500 jaar eerder
tot stand was gekomen. Een comité onder
leiding van mr. Mindert Hepkema organi
seerde tal van festiviteiten. Daarvoor al,
in 1934, waren er stemmen opgegaan om
het 500-jarig bestaan van Leeuwarden
maar eens uitbundig te vieren, maar er
waren ook tegengeluiden. Zo vonden de
commissaris van de koningin Van Harinx-
ma thoe Sloten en de gemeenteraad van
Leeuwarden de feestelijkheden in een
tijd van crisis helemaal niet passend. 'De
tijd is er niet naar om den menschen door
feesten het geld uit den zak te kloppen', zo
werd er geredeneerd. Van overheidswege
hoefde men dus niet op financiële steun
te rekenen.
Dat liet onverlet dat burgemeester J.M.
van Beijma zijn bevolking opriep om uit
bundig te vlaggen en aan de festiviteiten
mee te doen. Ook schreef hij het voorwoord
in het gedenkboek Leeuwarden 1435-1935,
geschreven door een redactie bestaande
uit A. van der Minne, N. Ottema, Ch.C.
van der Vlis en A.L. Heerma van Voss.
Het boek 'zou zich waardig aansluiten bij
de voorgenomen feestelijkheden'.
Verschillende schrijfwijzen
In mijn artikel staan die feesten centraal,
maar eerst kijken we naar wat er eigen
lijk werd herdacht, daarbij het eerste
hoofdstuk van het gedenkboek volgend.
Aanvankelijk bestond onze stad uit de
drie 'terpdorpen', Oldehove, Nijehove en
Hoek, maar hoe ver moeten we in het
verleden teruggaan om voor het eerst de
naam van onze stad in wording tegen te
komen? Een schenkingsakte uit de acht
ste eeuw van het klooster Fulda spreekt
van de 'villa Litarwde' en dit is waar
schijnlijk de oudste spelling van de naam
van het dorp, dat geldt als de grondslag
van het latere Leeuwarden. Blijkbaar is
de betekenis van onze plaats in de elfde
eeuw al zo belangrijk dat er munten wor
den geslagen met als vermelding Liuvert.
Weer een eeuw later richt de abt van het
klooster van Corvey zich tot de gelovigen
van Lienward en in 1286 wordt Lewart
genoemd bij de Hanzesteden. Wanneer
geschreven wordt over de Sint Vituskerk
van Oldehove heeft men het over Line-
werd, Linguerd of Liiewardensis.
De samenvoeging van de afzonderlijke
delen Oldehove, Nijehove en Hoek, die in
1435 werd bekroond tot Groot-Leeuwar
den, kunnen we ons als volgt voorstellen.
Naast de kern van het oude Liunwert of
Oldehove was oostelijk daarvan een nieu
we kern ontstaan, het reeds genoemde
Nijehove, dat langzamerhand mede onder
de naam Leeuwarden werd begrepen.
Sterker nog, ze voelde zich stad en reser
veerde steeds meer de naam Leeuwar
den voor zich alleen. Wanneer Nijehove
(k 5 d-
VJtw.
1"*-
T"r1 'T'
n, rtf-r* flu-i
Hef **-■
i^
i il-~ i .1^.^,.-.
hL.' -■ |-vt'
7 1 Lir- ■-.'ir. .....r
"f* <11"* f1*".' *t T1' 1*1'h
ril, V i- JÏ-" r r -rr - 1 - njJ- -■
.iv- j J- 1
L—-I^-V |- -4.1,1 i'-Jil. ,"1"1 Aj -lljlA
-,..,,.1, r - 1 - TJ' I'ifl.'. ft' I •rf- [r-, i
J r- v ifJlPL t'ifrj
-I.' !i ...r
mv |n A
1 |-L'j--"1 --Tï.i, i -. (i
I^I1|. :f L -al h !rl 11- V I »!f "i'O" '1'
Foto van de originele oorkonde uit 1435 betreffende de vergroting van de stad met de
parochie Oldehove. Met de parochie Hoek werd datzelfde jaar een soortgelijke overeen
komst gesloten