21
historische binnenstad van Leeuwarden
de vernieling in. Aan de wensen vanuit
de buurten, aan de protesten tegen de
sloop van wijken en panden, hebben ze
maling. Hollandse regentenmentaliteit,
in de praktijk gebracht door Brandsma
Co., aldus Swatte Jat. 'Arm Liwwadden.
Brandsma mut fut! Arme wereld. Alle
Brandsma's mutte fut!!'
Al enige jaren was in het ten zuiden
van Leeuwarden gelegen dorp Wytgaerd
een discussie gaande over de gevaarlijke
provinciale weg die dwars door het dorp
liep en die reeds enkelen het leven had
gekost. Om het dorp te ontlasten, zou er
een rondweg moeten komen, zo vonden
sommige bewoners van Wytgaerd, maar
gemeente en provincie wilden daar niet
aan. Om de regenteske mentaliteit van
de gemeentelijke en provinciale bestuur
ders aan de kaak te stellen, kroop Swatte
Jat in de huid van de tegenstander. Ver
momd als het onbekende 'Burgercomité
Brandsma moet blijven', plakte de groep
in Wytgaerd affiches met de tekst: 'Wyt
gaerd mut fut'. In een begeleidende brief
schreef het 'burgercomité': 'Vindt u de
belangen van Wytgaerd opwegen tegen de
belangen van een hele provincie? Een
weg die de Hoofdstad van onze Provincie
weer beter bereikbaar maakt, zodat die
Hoofdstad haar plaats en taak kan ver
vullen als dynamisch en levend centrum
van onze Provincie. Wij, van het Burger
comité Brandsma moet blijven, geloven
dat U niet helemaal beseft, wat er aan de
hand is in deze snel veranderende maat
schappij. U begrijpt dat beter het dorpje
Wytgaerd kan verdwijnen, dan dat een
belangrijke toevoerlijn voor de Hoofdstad
wordt omgelegd. Het leven is echt niet
zo simpel als U als plattelander gewend
bent.' Bewoners van het dorp reageerden
furieus. Wie zijn deze rechtse idioten en
waar bemoeien ze zich mee, vroeg een
bewoner van Wytgaerd zich af in een brief
aan de Leeuwarder Courant.
Een week later volgde een tegenactie.
Een affiche met een foto van een platgere-
den kat, daarboven in vette, rode letters:
'Is dit jou kat?', werd in Wytgaerd huis aan
huis bezorgd, ondertekend met: Swatte
Jat. Op de achterzijde de confronterende
tekst: 'Hjoed jou kat, moarn jou bern?' In
een begeleidende brief verklaarde Swat
te Jat zich solidair met de strijd van de
bewoners van Wytgaerd voor een rond
weg en distantieerde zij zich van het door
het burgercomité 'Brandsma moet blijven'
verspreide affiche. Bewoners moeten zich
vooral zelf voor hun belangen inzetten,
was de boodschap van Swatte Jat. 'Bur-
Het affiche dat was gericht tegen het
nieuwe gebouw van de Kamer van
Koophandel aan de Willemskade.
Prins Claus, leunend op het betreffende
gebouw, spreekt de woorden: 'Brandsma,
mut ut nou sü? Nee wel?'
gercomité's en Swatte Jatten hawwe der
neat mei to krijen'. De affiche van Swatte
Jat raakte blijkbaar een gevoelige snaar:
de volgende dag hing deze achter tiental
len ramen in het dorp.
Uitwassen
Swatte Jat liet voor het eerst van zich
horen in het najaar van 1977, spontaan
opgericht door een aantal mensen die
elkaar kenden uit het Leeuwarder actie
wezen. Sommigen waren actief geweest
in de plaatselijke kraakbeweging, ande
ren hadden voor lokale actiebladen als
Kaktus geschreven, weer anderen maak
ten deel uit van de antimilitaristische
actiegroep Onkruit of schreven voor het
linkse Friestalige blad Sneed, een enke
ling had zich teleurgesteld afgewend
van de plaatselijke PSP. Onvrede met
het gemeentebeleid bleek een gemeen
schappelijke drijfveer. Het geloof om via
parlementaire weg tot veranderingen te
komen hadden allen reeds achter zich
gelaten.
Op de voorzijde van de gebundelde nummers 8, 9 en 10 van het Swatte Jat-orgaan It
Swatte Wiif staat de taartgooier afgebeeld die dankzij een gelijktijdig ontstoken rook
bom ongezien in de menigte kon opgaan
LcOVflLT^i4)t»k
