Op den len Maart 1946
heeft de Plechtige Bij
zetting plaats van de
op 29 Febr 1944 te
Seheveningen gefusil
leerde leden Ver
zetsorganisatie „De
Oranje Vrijbuiters",
w iar onze geliefde
Man en Vader
Christiaan Kerkhof
een der slachtoffers
was.
Deze plechtigheid zal
plaats hebben op de
Derde Algemeene Be
graafplaats „Tolsteeg"
te Utrecht, des n.m. 2.30
F. KerkhofPostma,
Anny, Henk, Jaap
L'warden, 28 Febr. '46
Billitonstraat 5.
LcoVdLr^r*»II
8
den een paar koude maanden waarin het
met de voedselvoorziening steeds moei
lijker werd. Iedereen had daarmee te
maken, maar zonder mijn vader was het
voor mijn moeder extra moeilijk een huis
houden reilend en zeilend te houden. Het
is echter wonderlijk hoe het onmogelijke
mogelijk wordt gemaakt als de noodzaak
daartoe dwingt. Hoe mijn moeder het elke
dag weer lukte de monden te vullen, is
voor mij nog altijd een wonder. Zeker zal
ze hulp hebben gekregen, waarbij ik wel
een paar mensen voor de geest kan halen
die dat geweest kunnen zijn, maar con
crete beelden hoe die hulp werd geboden,
heb ik niet.
Daarnaast bestonden de dingen van
alle dag voor haar uit sturing geven aan
het gezin en er voor zorgen dat wij als kin
deren 'goed terecht' kwamen. Een goede
schoolopleiding was daar voor nodig en ze
overlegde dit in brieven met mijn vader
en er werd voor mij aan de HBS gedacht.
M I III UB
Advertentie bijzetting van de Oranje
Vrijbuiters op begraafplaats Tolsteeg te
Utrecht Collectie H. Kerkhof
Voor deze opleiding was een voorberei
dende HBS-klas nodig, die verbonden was
aan een school in de Tjerk Hiddesstraat.'
Zoals Henk Kerkhof hierboven schrijft,
zat in een naastgelegen cel pater Jacques
Schreurs, die eveneens ter dood veroor
deeld werd. Grillig als zij waren, haalden
de Duitsers hem op een morgen uit de cel
en brachten hem... terug naar zijn paro
chie in Limburg. Hij was ook schrijver, die
vooral bekend geworden is vanwege zijn
boek Kroniek Eener Parochie (1941-1948)
waarop de beroemde televisieserie uit de
jaren zeventig Dagboek van een herders
hond is gebaseerd. Schreurs woonde in
het klooster van Stein, vlak bij Geleen,
waar hij ook ligt begraven. Hoezeer deze
pater Kerkhof waardeerde, blijkt uit het
gedicht dat hij aan hem wijdde en dat
getuigt van een sterke lotsverbondenheid
en van een hoog moreel:
ZIJN BLOED IS NOG NIET DROOG...
Zijn naam 'Oom Chris', dien had ik hem gege
ven;
En elken morgen, als hij goed van pas
Zijn deken en zijn bed aan 't bouwen was,
Heeft hij het Friesche volkslied aangeheven.
Daarna ging hij aan 't klossen op zijn blokken;
Dan wist ik dat hij bad: een diepe zucht
Gaf meer dan eens aan zijn beklemming lucht;
Maar niet één keer heb ik hem hooren wrokken.
Zijn oude sokken draaide hij tot ballen
Waar hij mee kaatste; met dit tijdverdrijf
Hield hij zich staag den onwil van het lijf;
En steeds beducht in hartzeer te vervallen,
Bedacht hij grappen, kleine snakerijen.
Hoe dikwijls heeft hij mij door een lekken
wand,
Die goede buur, die edele trawant,
Bij dag en nacht doen lachen of doen schreien!
In Leeuwarden had hij zijn timmerwinkel
En zijn gezin waarnaar hij heimwee had;
De brief van zijne vrouw begon met 'Liefste
schat',
Sloot met een kus en hemels stergerinkel.
Uit liefde tot zijn land had hij verzet bedreven
Maar in zijn grooten eenvoud niet verheeld
Dat hij met handgranaten had gespeeld;
Met inzet van zijn leven.
Eergist'ren werd zijn balspel onderbroken;
Hij ging en viel; zijn bloed is nog niet droog.
Alleen een meeuw die Hollands kust bevloog
Zag uit een duinpan wéér een salvo rooken.
Waalsdorpervlakte
Aan de vooravond van de executies vroe
gen de ter dood veroordeelden om gees
telijke bijstand. Dit werd geweigerd. Ook
het schrijven van een afscheidsbrief werd
niet toegestaan. Om 12 uur 's nachts
kregen ze een galgenmaal: brood met jam
en een sigaret. Geboeid werden ze weg
gevoerd. Op de rand van het massagraf,
vlak voor de executies op de Waalsdor
pervlakte, kregen Bertus Heij en Jan van
der Voort te horen dat zij gratie kregen.
Zij moesten wel toezien hoe hun makkers
twee aan twee geëxecuteerd werden.
De belangrijkste reden voor de gratie van
Bertus Heij was dat hij tegelijk jarig was
met Hitler. Zijn straf werd omgezet in
20 jaar tuchthuisstraf, hetgeen Dachau
betekende, waar Jan van der Voort ove
rigens ook belandde. Het vonnis werd
op 29 februari 1944 op de Waalsdorper-
vlakte voltrokken. Hun laatste woorden
waren: 'Wij sterven voor God, Koningin
en Vaderland'.
Henk Kerkhof: 'Het was 29 febru
ari 1944 toen ik 's middags vanuit school
thuiskwam en al mijn zinnen tegelijker
tijd verdoofd werden en op hol sloegen.
Binnenkomend door de deur van de
bijkeuken, waarvan het geluid elke zon
dag verbonden was met de thuiskomst
van vader, zag ik mijn moeder in alle
staten van verdriet. Ze was alleen en
ik verstarde door haar zo te zien zitten.
Op tafel lag de krant en intuïtief voelde
ik dat die de oorzaak was van haar niet
te stuiten snikken en niet tot bedaren
te brengen hartverscheurend verdriet.
Net veertien was ik en wist niet hoe ik
iemand in zijn intense verdriet kon bij
staan. Mijn ogen gleden over het bericht
van de executie van de achttien leden
van de verzetsgroep waar mijn vader
deel van uitmaakte en om te tonen dat
ik alles wilde doen om haar ontroostbaar
leed te keren, verfrommelde ik woedend
de krant tot een prop en gooide hem in
de kachel. Alsof daarmee die gruweldaad
van het doodschieten teniet werd gedaan,
dat het niet waar was wat er in die krant
stond. Nog zie ik hoe de vlammen even
