Martha Feitsma 'Uit m'n bakvischtijd!'
X q <f, "2-
LiC0Vac^t^i»2
11
Michael Kaptein Martha Feitsma (1907-1944) hield van 29 augustus 1922 tot en met 16 juli 1923 een dag
boek bij waarin ze een mooi beeld neerzet van het persoonlijke en sociale leven van
een middenstandsmeisje uit die periode. Ze komt over als een vrolijk meisje dat van
een onbezorgde jeugd geniet. De citaten die u hieronder kunt lezen zijn letterlijk over
genomen uit het dagboek.
Martha Feitsma werd geboren in Leeu
warden op 25 november 1907, als dochter
van de Leeuwarder winkelier Philippus
Feitsma, uitbater van een winkel in mode
artikelen aan de Nieuwestad 76 (tegen
woordig in gebruik door Top Merk Schoe
nen outlet). Het gezin Feitsma woonde
boven de winkel en bestond naast vader
Philippus en dochter Martha nog uit moe
der Judikje Cohen en halfbroer Benjamin
Feitsma. Ten tijde van het schrijven van
Martha samen met haar drie kinderen.
Deze foto is genomen in augustus 1942.
Martha was toen 34 jaar
haar dagboek woonden Martha en haar
ouders hier nog altijd. Haar halfbroer
Benjamin was echter zijn eigen winkel
begonnen en in 1919 in het huwelijk
getreden. Zijn winkel aan de Nieuwestad
100, gelegen direct ten oosten van C&A,
vierde in 1934 haar twintigjarig bestaan.
Heil U!
Martha begint haar relaas met een
omschrijving van zichzelf, met begelei
dende tekening. Met deze illustratie lijkt
zij voornamelijk haar kapsel te willen
tonen, maar zij portretteert zichzelf met
een brandende sigaret in haar mond. De
vraag rijst of zij dit deed omdat zij zelf
rookte, hetgeen niet blijkt uit het dag
boek, of vanwege de aanblik die dit de
tekening, en dus haarzelf, meegaf. Ook
staat er op het voorblad de volgende
tekst: 'Degene die in dit boek leest zon
der mijn toestemming is een onbeschei
den mensch. Ik zou hem of haar raden,
die nieuwsgierigheid dan ook maar onbe
vredigd te laten. Heil U! 11 '12 1922'.
Zoals u ziet is deze waarschuwende
mededeling later toegevoegd. De aan
leiding hiervoor omschrijft ze als volgt:
'Hier begint weer een ander gedeelte,
want ik ben 25 Nov. 15 jaar geworden.
Omdat Moe m'n dagboek gevonden en
gelezen had ben ik er een tijdje mee opge
houden. Reden zie bldz 9 FF'. En wan
neer men dan naar de verwijzing gaat
vindt men de volgende uitspraak van
Martha: 'Nu is Moe kwaad dat ik de hee-
le middag uit ben geweest en nu moet ik
alleen thuisblijven. Mij een pil! Ik denk
altijd maar: 't Gaat zoó over me heen'.
Koninginnedag
Uitgaan was iets dat Martha graag en
regelmatig deed. Hier dient natuurlijk
wel aangemerkt te worden dat uitgaan
voor haar de letterlijke betekenis had, in
tegenstelling tot de hedendaagse associ
atie met het woord. Zo doet ze verslag
van een aantal evenementen in de stad
waar ik u graag enkele voorbeelden van
wil meegeven. Op 31 augustus 1922:
'Koninginnedag. De heele stad was ver
sierd met vlaggen. 's Morgens was er
optocht, 's middags waren er wedstrij
den op 't Zaailand en ijsbaan, en wed
rennen op de Wilhelmina baan'. Ook
in die tijd was de verjaardag van onze
koningin dus al een hele gebeurtenis. In
1922 ging het natuurlijk om de verjaar
dag van koningin Wilhelmina, vandaar
de voor ons afwijkende datum.
Ze laat ook blijken dat ze sympathie
koestert voor voetbalclub LAC Frisia, dit
doet ze naar aanleiding van een
L.
Zelfimpressie van de hand van Martha
Feitsma. Deze tekening staat op het voor
blad van haar dagboek
