Metamorfose voor de Linnaeusbuurt, deel 1
LcovaT^i**,
11
Walter Kromhout Aan de oostrand van het toenmalige bebouwde gebied van Leeuwarden werden eind jaren
veertig van de vorige eeuw enkele honderden woningen gebouwd: de Linnaeusbuurt. Een
buurt ingeklemd tussen het Oosterpark (Zamenhofpark), de Archipelweg, Pasteurweg en
sportpark Cambuur. De eerste na de oorlog gebouwde buurt in Nederland die gesloopt
werd. In dit artikel achtergronden bij de bouw en de opbouw van deze bijzondere buurt.
Deel 2 zal ingaan op het verval, de afbraak en herbouw (plan Metamorfose).
Het voormalige Schoppershof rond 1930,
De Ruyterweg-Coopmansstraat
Zo'n 100 jaar geleden was het huidige
oud-oost bijna uitsluitend weiland. Bebou
wing was vooral geconcentreerd binnen de
stadsgrachten en rond het Vliet. Het Kal-
verdijkje, dat ter hoogte van het huidige
Groningerplein aantakte op de Groninger
straatweg, was grotendeels onbebouwd. Het
dijkje liep in oostelijke richting, dwars door
de later te bouwen Linnaeusbuurt, over de
Schieringersloot, om verderop weer af te
buigen in noordelijke richting om opnieuw
uit te komen op de Groningerstraatweg.
Langs de in noord-zuid richting lopende
'Weg naar Cambuur' was enige bebouwing,
onder andere het Schoppershofbuurtje. De
Poppeweg, parallel lopend aan de Weg naar
Cambuur, was onbebouwd.
Begin jaren '30 van de vorige eeuw werd
het meest westelijke deel van het Kalver-
ongeveer ter plaatse van de huidige kruising
dijkje reeds omgedoopt tot Ramstraat, een
eerste teken van de geleidelijke intensi
vering van woonbebouwing in het oosten
van de stad. Kort daarna volgde een ver
dere inkorting van het Kalverdijkje; het
deel tussen de Ramstraat en het in 1930
geopende Infectiepaviljoen werd Boer-
haavestraat, met aan de zuidzijde daar
van nieuwe woningen, zoals de Reinier de
Graafstraat en omstreken.
In 1936 werd het sportpark Cambuur
opgeleverd, een complex dat in het kader
van de werkverschaffing was aangelegd.
Op soortgelijke wijze werd meer noordelijk
het geplande plantsoen aan de Swammer-
damstraat en de Boerhaavestraat aange
legd: het Oosterpark, later Zamenhofpark
genoemd. Aan de noordzijde van het sport
park Cambuur werd de Marathonstraat
aangelegd, door de ligging bij het sport
park, in 1942 'vernoemd' naar de olympi
sche marathonloop.
Wat lag er meer voor de hand dan nu
ook het braakliggende gebied tussen de
Marathonstraat en Boerhaavestraat te
bebouwen?
Bouw Linnaeusbuurt
Een ontwerp-uitbreidingsplan uit 1915
hield reeds rekening met de aanleg van
straten en de bouw van arbeiderswonin
gen in de oostelijke stadsrand. In een aan
gepast plan uit 1917 werd globaal op de
plaats van het latere Cambuurcomplex een
sportterrein annex tentoonstellingster
rein geprojecteerd. Ten noorden daarvan
waren de contouren te herkennen van de
latere Linnaeusbuurt, met vijf noord-zuid
lopende straten en vier oost-west lopende
straten in een rechthoekige verkaveling.
In de jaren dertig werd een gebrek gecon
stateerd aan goedkope arbeiderswonin
gen. Bouw van dergelijke woningen viel
niet echt te verwachten van particuliere
ondernemers, omdat die bouw niet winst
gevend genoeg was. Als gevolg van de
kapitaalschaarste deed het Rijk graag een
beroep op gemeenten om zelf te bouwen. De
gemeente Leeuwarden zette daarom zelf in
op stichting van dergelijke woningen, met
een huurprijs die beneden de ƒ4,- per week
moest blijven. In 1938 werd besloten tot de
bouw van 75 beneden- en bovenwoningen
op gemeentegrond langs de zuidzijde van
sportpark Cambuur, aan de door te trekken
Insulindestraat en in de nabijheid van de
daar reeds gebouwde gemeentewoningen.
Een jaar later verwierf de gemeente
een perceel grond aan de noordzijde van
