De moordaanslag op Akke Kobus op de Emmakade in 1905
Lcovor^
22
Lieuwe Tijsma
In nummer 23 van Leovardia staat een artikel over de geschiedenis van de haarden- en
kachelfabriek Faber en Zeilinga. Een gebeurtenis waar altijd een beetje geheimzinnig
over werd gesproken, was de moordaanslag op 14 december 1905 op de oorspronkelijk
uit Garijp afkomstige Akke Kobus, de dienstbode van Zeilinga, die tevens de beide kan
toren onderhield van de beide firmanten.
Wanneer wij vijftig jaar later onze grootva
der Lieuwe Faber vroegen om daarover iets
te vertellen draaide hij er wat omheen en
toen hij in 1962 overleed was de 'inlichtin
genbron' verdwenen. Toen ik later familie
leden van Akke Kobus op het spoor kwam,
wisten zij wel iets van horen zeggen, maar
volgens hen was Akke in Groningen ver
moord. Reden om zelf eens in de archieven
van de Leeuwarder Courant te duiken. Ik
heb de geschiedenis van Akke uit de ver
horen letterlijk overgenomen te beginnen
bij het eerste bericht op 16 december 1905.
Moordaanslag aan het Nieuwe Kanaal
'De 21-jarige Akke Kobus, sedert een paar
jaar dienstbode bij den heer Zeilinga,
kachelfabrikant aan het Nieuwe Kanaal,
Noordzijde, bij de 2e Kanaalsbrug, alhier,
was gisteravond naar de stad gegaan om
boodschappen te doen. Kwart over tien,
toen de familie Z. in de huiskamer zat,
hoorden ze iemand aan de kruk der deur,
die niet op slot was. Toch werd daarop aan
de schel getrokken, en toen daarna van
binnen de buitendeur geopend werd, ont
dekte men de dienstbode. "Waarom schel
je, Akke, de deur was immers los", vroeg de
heer Z. haar, maar het meisje bleek niet in
staat te zijn de deur te openen. Het bloed
stroomde langs haar kleren en slechts met
moeite hield ze zich staande. "Hoe is dat
gekomen?" werd haar gevraagd. "Dat kan
ik niet zeggen". De heer Z. telefoneerde
onmiddellijk om de politie. Spoedig daarop
verscheen de heer Wesse, inspecteur 1e
klasse, met één der agenten. In tegenwoor
digheid van de politie had toen een voor-
loopig onderzoek plaats. Daarbij bleek dat
het meisje twee sneden en een diepe steek
in den hals waren toegebracht. De trachea
(luchtpijp) was doorgesneden, zoodat er
levensgevaar bestaat. Ondertusschen was
ook naar het Ziekenhuis getelefoneerd. De
directeur, de arts Van Eden, kwam spoe
dig en gelastte, na onderzoek, overbrenging
naar het Stadsziekenhuis. Daar werd toen
door den directeur en door den arts Uffelie
de vereischte hulp verleend, waarna door
den Officier van Justitie, Mr. Enderlein en
den rechter commissaris, Mr. C.L. baron
van Harinxma thoe Slooten, een voorlo
pige instructie werd geopend, hetgeen met
het oog op den toestand van het slachtoffer
bestond in het in rechten constateeren, dat
volgens haar getuigenis de aanslag werd
gepleegd door den 29-jarigen Jan Appel
doorn. Deze persoon, van beroep opperman
en metselaar, is in den afgeloopen zomer
Akke Kobus, het slachtoffer van de steekpartij
Foto: 't Kleine Krantsje
werkzaam geweest aan de fabriek van de
heeren Faber en Zeilinga alhier. Naar ons
werd medegedeeld, heeft hij reeds 7 jaren
doorgebracht wegens een moordaanslag, op
zijn vader gepleegd. Sedert eenige weken
was hij werkzaam aan de stroocartonfa-
briek alhier.
Met een buurmeisje van het slachtof
fer, dienstbode bij den heer Faber aan het
Nieuwe Kanaal, had hij verkeering. Na
dit meisje omstreeks 10 uur naar huis te
hebben gebracht, heeft hij op de terugweg,
hij woont zelf in de Fabriekssteeg, Akke
ontmoet op de plaats waar de Vredeman de
Vriesstraat uitloopt op het kanaal. Daar,
vlak vóór de paal met de aanwijzing V. de
V.-straat, heeft hij toen na een hevige wor
steling den aanslag gepleegd.
Over de aanleiding tot de daad loopen
verschillende geruchten, die voor den
dader weinig vleiend zijn, doch die we, als
gissingen, verder buiten bespreking laten.
De dader is voortvluchtig: de politie heeft
onmiddellijk de nodige middelen getrof
fen om hem op het spoor te komen en zoo
mogelijk gevangen te nemen. Gedurende
de afgeloopen nacht is door haar voortdu
rend gesurveilleerd en één der agenten,
die den dader van uiterlijk kent, vertrok
hedenmorgen naar Groningen, daar de
mogelijkheid niet uitgesloten is, dat hij
daarheen is gegaan.
Het signalement van Appeldoorn, gebo
ren te Driebergen en oud 29 jaar, luidt
aldus: lengte 1.63 M., gezet, aangezicht
ovaal, voorhoofd breed, oogen grijs, neus
lang en breed, mond klein, kin rond, haar
blond, gedeeltelijk kaalhoofdig, zonder
baard of knevel. Vermoedelijk gekleed met
donkere sportpet, donkere kleeding, don
kere semi-saison, draagt waarschijnlijk
