Leeuwarden: wat ooit verdween, nu te zien in 3D
De Ambachtsschool
LeoVdlr^ LA.il
Klaas Zandberg
Op basis van oude bouwtekeningen en fo
to's vervaardigt Louis Kemper digitale re
constructies van verdwenen gebouwen in
Leeuwarden. In deze derde aflevering de
Ambachtsschool in de Menno van Coe
hoornstraat, gebouwd in 1905 en afge
brand/afgebroken in 1973.
De eerste Ambachtsschool in Leeu
warden (en Friesland) werd in 1880
opgericht in de Speelmansstraat.
Naast het vakonderwijs voor jon
gens én meisjes werden er ook speciale oplei
dingen aangeboden, zoals boetseren voor
bakkers en zijdeschilderen voor naaisters. De
eerste cursisten waren tussen de 18 en 50 jaar
oud, maar al snel kwamen ook jongere leerlin
gen naar de school. De school kampte met
structureel ruimtegebrek ondanks een aantal
verbouwingen.
In 1904 werden er plannen gemaakt voor
een nieuwe ambachtsschool in de Menno van
Coehoornstraat aan de toenmalige rand van de
stad. De school moest ruimte bieden aan 250
leerlingen. De bouw werd begroot op 123.500
gulden. Aanvankelijk speelde gemeentearchi
tect Hofkamp de belangrijkste rol bij de voor
bereidingen van de bouw. Later werden de
meeste ontwerptekeningen gemaakt door
S. Koldijk, geassisteerd door D. Meintema.
Aannemer werd G.A. Kijlstra uit Drachten. Op
29 april 1905 kon de nieuwe school worden ge
opend. Op 27 september volgde er koninklijk
bezoek.
De Leeuwarder Courant was wat zuinigjes
met commentaar op het exterieur: 'Uitwendig
valt aan het gebouw weinig op te merken. Het
is eenvoudig, maar netjes. Alleen willen we
nog het torentje noemen. Hierdoor zijn alle
onderdelen van het complex van gebouwen
meer tot een geheel gevormd.' Stadsarchivaris
Rinske Visscher omschreef in 1906 het inte
rieur als volgt: 'Het locaal bevat beneden: drie
timmerwinkels met bergplaatsen, houtstek
etc., eene schilderswerkplaats met lakkamer,
eene meubelmakerij, drie smederijen, eene
machinekamer en eene metselaarswerkplaats,
die in verbinding staat met het open terrein,
zoodat de leerlingen ook buiten kunnen wer
ken; - boven vindt men vijf lokalen voor lijn
en vakteekenen, twee handteekenzalen met
modellenkamers, eene zaal voor natuur- en
werktuigkunde en drie lokalen voor voortge-
zet onderwijs, terwijl op den zolder nog eene
werkplaats voor het boetseeren, draaien en
houtsnijden is gemaakt.'
Door hun grote vakkennis werden de leer
lingen van de Ambachtsschool gewilde werk
krachten. Toch bleek de school al gauw voor
nogal wat hogere functies niet voldoende. In
1915 werd daarom een MTS opgericht. De aller
beste leerlingen van de Ambachtsschool wer
den op de MTS toegelaten. In 1922 werd er op
de Ambachtsschool in 30 verschillende am
bachten onderwijs gegeven: van schilder en
meubelmaker tot rijwiel- en motorvoertuigen-
