NV Stoommeelfabriek Fortuna te Leeuwarden
René Kuipers
17
Het in 1902 gebouwde graanpakhuis van
de Firma Swildens Kuipers te Leeuwar
den wordt alom beschouwd als het eer
ste gebouw van gewapend beton in Ne
derland met meerdere verdiepingen,
maar is in 1986 helaas gesloopt (zie ook:
M. Schroor, Historische Atlas van Leeuwar
den, p. 53). Wat hieraan vooraf ging wordt
in dit artikel nader beschreven.
Op 30 januari 1871 werd door de
notarissen Haan en Alberda in
Leeuwarden, mede ten verzoeke
van deurwaarder R. Bloembergen
Santee, bij Brouwer in het Schippershuis
finaal verkocht 'den hechten, bijzonder rui
men en welbeklanten WIND-, ROG-, WEIT
en MOUTMOLEN, Het Fortuin genaamd, en
groot Erf c.a., staande op de Dwinger bij de
voormalige Wirdumerpoort te Leeuwarden,
bij de wed. S. van der Meulen en J. van der
Laan in gebruik, geboden ƒ15.019,-. Evenals
het hechte daarbij gelegen Woonhuizinge,
Plaats en Bleek, bij S. van der Meulen en an
deren in gebruik, geboden werd ƒ5.539,-'
Op 5 februari 1873 werd bekend gemaakt
'dat de molen Het Fortuin, staande op één der
voormalige dwingers aan de ingang der stad,
tegenover de sociëteit Amicitia één dezer
dagen door de gemeente is aangekocht voor
de som van ƒ17.500,-.' Ten behoeve van de
stadsuitbreiding en de aanleg van de nieuwe
stadsgracht liet de gemeente Leeuwarden de
molen en bijbehorende woning afbreken. De
Wirdumerpoortsdwinger werd afgegraven en
de vrij komende grond werd gebruikt voor
ophoging van omliggende terreinen. Op de
plaats van de molen werd de Beurs gebouwd,
die op 24 september 1880 werd geopend.
Families Swildens en Kuipers
Johannes Swildens (1825-1902), meester
bakker op de Wirdumerdijk, was de zoon van
pruikmaker Petrus Swildens (1792-1867).
Op 6 mei 1879 deed Johannes zijn 'affaire' op
de Wirdumerdijk 3 over aan zijn zoon Jacobus
Johannes Swildens (1855-1913), die ook mees
terbakker was. Het pand is gesloopt ten be
hoeve van nieuwbouw bij de verbreding van
de Peperstraat in 1931.
Egbert Johannes Kuipers (1837-1924), was
als meester broodbakker gevestigd in de Sint
Jacobsstraat 13, dat in 1848 was aangekocht
door zijn vader Johannes Egberts Kuipers
(1803-1883), bakker, afkomstig uit Drachten.
Ook de zoon van Egbert, Johannes Egbert
Kuipers (1861-1925), vernoemd naar zijn
grootvader, was eigenaar van dit pand. In 1915
werd in deze bakkerij de NV Dams Brood- en
Koekfabriek gevestigd.
In 1928 kreeg de Vereniging Hendrick de
Keyser het pand met renaissancevoorgevel in
eigendom, dat oorspronkelijk in 1635 door
drukker Dirck Alberts uit Deventer was
gebouwd. In het zogenoemde fries boven de
winkelpui staan voorstellingen van het boek
drukkersambacht. In 1705 werd het huis
gekocht door Hendrick Frieswijck, vanaf 1722
burgemeester van Leeuwarden, thans een
rijksmonument dat verhuurd wordt door ge
noemde vereniging.
Harlingertrekweg
Johannes Swildens en Egbert Johannes
Kuipers huurden de molen, toen die nog op
de Wirdumerpoortsdwinger stond, al in 1870
met de bedoeling hun eigen tarwe en rogge
voor hun bakkerijen te vermalen. De molen
werd door de gemeente op afbraak verkocht
en de beide huurders werden eigenaar hier
van. Zij verplaatsten de molen naar de Har-
Paard en wagen, geparkeerd voor de bakkerij van J.J. Swildens aan de Wirdumerdijk 3
