Het levend schaakspel
van Jan Cornelis van Vliet
Eddie Scholl
27
Zelden was het oranjegevoel zo nadrukke
lijk aanwezig in de vaderlandse samenle
ving als in begin september 1948. Op
4 september van dat jaar trad koningin
Wilhelmina na een 50-jarige ambtspe
riode af ten gunste van haar dochter Ju
liana. Deze werd vervolgens op 6 sep
tember in de Nieuwe Kerk in Amsterdam
ingehuldigd. Het 50-jarig jubileum van
Wilhelmina als vorstin en de ambtsaan
vaarding van Juliana leidden overal in den
lande tot grote activiteit van lokale overhe
den, van de vele Oranje Comités en van
andere verenigingen die zich met het Ko
ninklijk Huis verbonden voelden.
Ook in Leeuwarden werd in de eer
ste week van september uitbundig
feest gevierd. En een van de be
langrijkste onderdelen van het
programma werd aangedragen door de een
jaar eerder, bij de viering van het 100-jarig
bestaan in november 1947, met het predikaat
'Koninklijk' getooide schaakclub Philidor. Dat
onderdeel bestond uit een openluchtschaak
partij met levende stukken op zaterdag 6 sep
tember, de dag van de inhuldiging dus. Plaats
van handeling was het ijsbaanterrein aan de
Bleekerstraat. Deze ijsbaan bestaat niet meer,
evenmin als de Bleekerstraat. Tegenwoordig
staan daar aan de Rengerslaan de gebouwen
van de Leeuwarder hogescholen.
Uiteraard zag de ijsbaan er in het begin van
september uit als een gewoon stuk weiland,
geheel omringd door dijkjes. Wel was er een
ruim entreegebouw met daarin de toegangs
loketten.
Vooraanstaand Philidorlid en ex-secretaris
Jan Cornelis van Vliet (aan deze bijzondere fi
guur is in het jubileumboek van 1997 een heel
hoofdstuk gewijd) trad als organisator van het
levend schaakspel naar voren. En hij deed dat
met verve!
Die verve sloeg over naar de verslaggevende
journalisten van de Friese kranten. Speciaal
die van het Friesch Dagblad toonde zich diep
onder de indruk van het door Van Vliet gere
gisseerde schouwspel en gaf een lang en beel
dend verslag van het spektakel.
De optocht door de stad
De stoet ging van start op de Wilhelminabaan,
de oude drafoaan van Leeuwarden, die net als
de ijsbaan ook al lang niet meer bestaat. De
Wilhelminabaan was gelegen tussen het Jacob
Catsplein en de Harlingertrekweg. Daar verza
melde het gehele gezelschap zich, de beide
spelers, de pionnen, de stukken, de echte
paarden en alle andere betrokkenen, allen
prachtig gekostumeerd. Vervolgens ging het
in optocht achter de muzikanten van muziek
vereniging Ons Genoegen aan, het muziek
korps dat het geheel onderweg en op de
ijsbaan muzikaal opluisterde. De stoet liep
zo de hele binnenstad door volgens de route
Wilhelminabaan - Westersingel - Vrouwen-
poortsbrug - Nieuwestad - Peperstraat - Groen
temarkt - Kelders - Voorstreek - Noorderweg -
Noorderbrug - Spanjaardslaan - Bleekerstraat
- ijsbaanterrein.
Direct achter het muziekkorps reed Jan van
Vliet, als een veldheer te paard. En daar weer
achteraan, in een open rijtuig, de beide spe
lers, Haije Kramer en Theun van den Tol, in
Het rode leger op de 'jsbaan met daarachter het talrijke publiek Collectie Eddie Scholl
