föp*
hsMf.
I
(fau
/rv r/
fi.Süt .-naau*- - - y
,-t^7' All. u.t '#^7^
f*0cffa*>OA *4'
f /j_ i*t v-jbiLi,':'/tt#ni>rïCj Jt>u'lirM.-tx<
'mi/tAe-v-^p/^y*•-«.« 'r Xri1^
V y'/iiftnc>7iV AtxS.jt' ï+riJ'»üf'-u. £U<
W y
J«/" r
6av/ tv ^vy' 5^'
y, Htf j
v-
jpt-£i h £ri f.,} et*/t*<y;
/Yti t fa
■;d<,ir fid-/ ;-i: .-*n£f a*-**
é'jfc; 3 f j V■/- f S*
-^4'.. "a- >?.t fCe #1/' -.JAKn
'Ü.nrU ffr:
w£*if 'fri t
C-</Zt>n f<T.<
t--"| ^a</t.fit H A-
,itC
'ii(4srt •■/Ï£JV> r* t 7 V/ t'y„ /v
jf' ''''^y<l/t&V'i'n ■;{<v*<Z jjbtl
t1 v cf rif?C SPi &r y- /y
"8feyV
,v Vdt> i7 :i
'V"A>; n X-Vpt'ti ,,-r^ A
In de Leeuwarder Courant fan 14 january 1769
maakte Jeltema reklame foar Het Vermaak met
de toefoeging fan un VERDEDIGING bij ut fer-
haal 'Dienende tot ANTWOORD op zeeker
PRULSCHRIFT, onlangs teugens dat Werkje in
't licht gekomen.' Dit Voorbericht sal warskyn-
lek onderdeel fan dy ferdedeging weze en het
warskynlek nyt in de earste druk staan. Ut
prulskrift en dy Verdediging as selfstandech
drukwerk binne nyt overleverd sudoende dat
de inhoud fan beide onbekend binne.
De infalshoek fan de beskaafde burger Jel
tema is typearend foar de nije situasy: hy be-
skryft ut Leewarders as afwikend fan de suvere
utspraak fan ut Nederduts. De r wurdt name-
lek nyt utsproken, de ij make se un i fan en bij
de ui late se de i falle en houwe de u over. Dy
maatskapleke infalshoek maakte ut toen
mooglek dy dialektelementen fan un etiket te
foarsien: (platte) Leeuwarder taal (sien oek de
titelside fan Het Vermaak). Met ut utfinen fan
dy naam en ut opskriven fan dat ferhaal in dy
taal, wurde dudlik dat ut Leewarders krekt in
dy tyd syn eigen identiteit en dus un eigen be
staan kregen het; ut Leewarders is geboaren.
Ut konsept Leewarders mach fan dy tyd af ont
dekt weze, mar dat wil nyt sêge dat dat Ne-
derduitsch meteen frij is fan wat wy in de
eenentwintechte eeuw as Leewarder elemen
ten sien. Jeltema sette hem wel af teugen ut
stommaken fan de r, maar had gyn problemen
met de woarden keerzen en orten. Dy fynt dy
noch wel by de woardeskat fan ut Nederlaans
hoaren. Oek de taalkundege Everwinus Was-
senbergh fan de Franeker universiteit had in
1802 noch ut woardeboekje Idioticon Frisicum
skreven met daarin ut Frise Nederlaans fan dy
tyd. 'Zo bestaat het Nederduitsch niet enkel in
den heerschenden Hollandsche Tongval.
Neen! Onmeetelijker is de uitsteekende Rijk
dom onzer Moederspraake.' Hij fynt dat daar
woarden en grammatikale konstruksys yn
thushoare as seun, sundag, ien en 'Dat huis is
al acht jaar bouwd west'. Dy woarden en kon
struksys salle noch lang blive in ut Nederlaans
Eerste pagina van het manuscript van Het vermaak der slagterij Collectie Tresoar fan feul Leewarders, mar sij noeme ut dan gyn
Leewarders. Kommissaris fan de koaningin
LcoVflir^t^i»
/A? y 4
f /iLtffi
tfl/l iHf 1 ,-
tf'O*.
(Tif t- f - ■■-- y 1
S<£S*cY rrt - t
<>c fa*W*
h j sit*f Yl^i
Z-/
p j' J
>:-.Vu*i.y (A</ 't-tï'-ts
Na de geboarte
