De Sixma grafkelder
Huizum-Dorp 64
Geboartekaartsje fan ut Lee-
warders: Het vermaak der Slag-
terijfan Anne Jeltema ut 1768
Klok-en-hamerspel tussen
pijpje tabak en Friese kandij
UqvxTÏU.
Bij de aanleg van een terras in het voorjaar van
2016 ontdekten de bewoners van het pand Hui
zum-Dorp 64 te Leeuwarden de toegang tot een
graflcelder. Van het bestaan van een kelder in hun
tuin hadden zij weet, maar dat hij zo dicht tegen
hun woning aan zou zitten, hadden zij niet ver
moed.
De kelder en begraafplaats zijn destijds aange
legd aan het voeteneind van het landgoed van
Sixma State. Deze stond indertijd op de hoek van
de tegenwoordige Huizumerlaan en de Verlengde
Schrans en strekte zich uit tot ver in het dorp Hui-
zum. In de kelder zijn de stoffelijke overschotten
van Bartel Douma Tjalling van Sixma, zijn echtge
note Fokel Berber van Beijma, Petrus Johannes
van Beijma, zijn echtgenote Geertrui Trip en het
jongste kind van dit laatste paar, Eduarda Maria,
bijgezet.
In 2018 is ut 250 jaar leden dat ut earste ferhaal in
ut Leewarders ferskeen: Het vermaak der slagterij
(1768). Ut ging om un komys ('boertig') stukje over
ut thüsslachten fan un koe en un barch, skreven
deur Anne Jeltema. Ut was daarmet meteen ut ge
boartekaartsje fan ut hoofdstedelek dialekt, want
ut 'proto-Leewarders' wurde fral as un soarte fan
Nederlaans sien. Waarom ferskeen dat ferhaal
nou krekt in de tweede helft fan de achttynde
eeuw? Na un korte inleiding over Jeltema en de
inhoud fan ut ferhaal wurdt met de (taal)histoa-
rise beskriving de overgang fan regionaal kleure
Nederlaans naar spesifyk stadsdialekt fan Leewar-
den in feugelflucht üt de doeken deen.
Enige jaren geleden kreeg Christine Sinninghe
Damsté-Hopperus Buma van Hiltje Wuite-
Harmsma voor haar spellenverzameling een klok-
en-hamerspel. Het spel kwam van de zolder van
haar ouders, om precies te zijn: de hooizolder van
de grote boerderij van de familie Harmsma in Ol-
terterp.
Het spel, dat bestaat uit vijf speelkaarten van
ieder 13 x 8,5 centimeter in een zelfgemaakt
doosje, lijkt te smoezelig om er ook maar enige
woorden aan te wijden. Haar nieuwsgierigheid
werd gewekt door de afoeelding van tabaksre
clame uit de Leeuwarder kruidenierswinkel van
Albertus Murray Bakker op de achterzijde van en
kele speelkaarten. Wie was Albertus Murray Bak
ker? En wat valt er te vertellen over het klok-
en-hamerspel?
