1
verleden heeft gehad is ons nooit duidelijk
geworden, maar het leverde een bruikbare
slaapkamer op.
De laatste etappe van onze ontdekkingsreis
bracht ons in de kelder, een griezelige,
sombere en grote kelder, die herinneringen
opriep aan de ondergrondse verblijven in
vroegere kastelen, waar de gevangenen
werden opgeborgen en gemarteld. In deze
kelder der zuchten vonden we nog een af
gesloten gedeelte, dat de cel voor het groot
ste geboefte zou kunnen zijn geweest. We
hebben lang gepeinsd over het doel van dit
hok en werden ten slotte op weg geholpen
door het feit, dat het licht alleen kon bin
nentreden door een raampje met rood glas.
Waarschijnlijk heeft een vroegere bewoner
het als donkere kamer voor de fotografie
gebruikt een weinig sensationele op
lossing van het mysterie, waardoor de gru
welkamer-theorie geheel op de achtergrond
raakte.
Zo werden we door zwerven in het huis
wijs, al wil dit niet zeggen, dat we het ooit
geheel hebben leren kennen. De irritante
leemten in onze huiselijke kennis werden
veroorzaakt door het feit, dat verschillende
wanden niet aaneensloten. Door passen,
meten, vergelijken en kloppen tegen de
muren kwamen we tot de ontdekking, dat
er op verschillende plaatsen verborgen
ruimten moesten zijn. We konden er, zon
der liet gebruik van breekijzers en bijlen,
niet in doordringen en waren slechts in
staat door enkele kieren en reten te ontdek
ken, dat het pikdonker was in deze geheime
ruimten. De gedachte, dat hier een schat
verborgen zou kunnen zijn, heeft ons jaren
lang bovenmatig geprikkeld, maar we durf
den er de bijl niet in te zetten het huur
contract sprak een al te duidelijke taal op
het punt van schadevergoeding.
ryt was het huis, waarin wij enige jaren
hebben gewoond, met alle lusten en las
ten, die daaraan verbonden waren. Het
grote voordeel was, dat we elkaar nooit
voor de voeten liepen. Er was niet alleen
ruimte genoeg, er was ruimte te over. Ik
heb irie verschillende keren alleen in de
kamer gewaand, terwijl in werkelijkheid
mijn vrouw zich elders in het vertrek be
vond. Dergelijke misverstanden duurden
uiteraard niet lang, maar ze waren koddig
en tegelijk typerend voor de ruimtelijke
situatie.
Voor de kinderen was het grote huis, met
zijn vele hoeken en gaten, een onuitputte
lijke bron van vermaak. Ze konden erg pret
tig verstoppertje spelen en achtten het dan
de plicht van hun ouders om hen te zoe
ken. Dat was vermoeiend; later ontdekte
ik, dat het veel prettiger was de rollen om
te keren. Ik bood aan me te zullen verstop
pen en de kinderen mochten zoeken. Ter
verpozing nam ik wat lectuur mee en dan
trok ik me terug, met een boekske in een
hoekske. Bij een doeltreffende organisatie
van dit spel kon ik meestal wel op een rus
tig kwartiertje rekenen, voordat ze me ont
dekten.
Lastig werd het, wanneer het spel ernst
was. Vaak waren de kinderen op strategi-
sche ogenblikken als etens- of bedtijd zoek
en dan kostte het heel wat moeite ze te
ontdekken. Natuurlijk kon men roepen en
het geluid drong ver door de holle gangen.
Maar het bleek mogelijk, dat ze buiten ge
hoorafstand waren en het was eveneens
mogelijk, dat ze de oproep opzettelijk on
beantwoord lieten, zich daarna verschuilend
achter het pseudo-argument, dat ze wer
kelijk niets hadden gehoord. Voor het toe
passen van een gerechte straf wegens onge
hoorzaamheid ontbrak dan het wettig en
overtuigend bewijs.
Nu hebben onze kinderen ouders, die de
zachtzinnigheid in de opvoedkunde prefe
reren boven de harde hand. Daarom hieven
de kinderen verschoond van het geweldda
dige optreden, dat ouderwetse paedagogen
als de hoogste wijsheid beschouwen. Zelfs
de kelder met zijn angstwekkend schemer
duister bleef buiten beschouwing bij de
handhaving van de huiselijke orde en rust;
wanneer het over gevangenisstraf ging, dan
verwezen we altijd naar de mogelijkheden,
die het politiebureau aan stoute kinderen
bood. „Daar krijg je brood met spinnen,"
plachten de jongedames dan te vertellen,
als aanvulling van het dreigement.
Deze uitweiding over onze zachtzinnige
pacdagogie zou niet volledig zijn, wanneer
ik daarvoor niet een ander practisch argu
ment aanvoerde. Stel, dat we de kinderen
krachtdadig hadden aangepakt en het ge
weld hadden gebruikt in plaats van het
redelijke argument. Misschien waren de kin
deren dan zo beu vim het al te knellende
ouderlijke gezag geworden, dat ze definitief
uit onze gezichtskring waren verdwenen. U
kunt dit belachelijk vinden, maar u kent ons
huis niet.
In Suriname hebben in vroegen; tijden vele
negerslaven de vrijheid veroverd door een
voudig weg te lopen en ergens op een on
vindbare plaats in het oerwoud te gaan wo
nen. Deze mogelijkheid bestond ook in ons
huis; de kinderen hoefden alleen maar een
middeltje te ontdekken om in een van de on-
bekende ruimten te verdwijnen en ze zou
den voor het scherpste speurdersoog on
vindbaar zijn. In een grote ruimte faalt de
straffe regeerdershand.
Mijn verdere beschouwing over het huis
moet gewijd zijn aan de vele grote moeilijk
heden, die de huisvrouw hier ontmoette.
Een vrouw wil haar huis netjes
houden. Er moet op zijn tijd geveegd,
gepoetst, geboend en gedweild wor
den. In de glorietijd van het huis liet men
deze karweitjes opknappen door dienstbo
den en werksters, die heus de handen vol
hadden aan de grote kamers en de lange
gang. Misschien zijn toen stof en andere
ongerechtigheden nauwgezet en volledig
verwijderd, maar dan is het toch wel een
merkwaardig feit, dat een oud huis veel
meer stof bevat dan een nieuw. Men kon
vegen zoveel men wilde, de dweil kon niet
noeste vlijt worden gehanteerd. Er kon wor
den gepoetst en gewreven met alle energie
en ijver, die een goede huisvrouw eigen
zijn. het huis bleef stoffig, het kreeg er
geen frisse, Opgewekte schoonmaaktint van.
En dit was het bedroevende voor de vrouw,
die haar dagelijkse, zware arbeid moest ver-
Vrij kwartier.
