LEEUWARDER ADRESBOEK
Het groot, vermakelijk spel met het
J7r is enige weken geleden een nieuw Leeuwarder Adresboek verschenen,
het zeventiende sinds men tot de uitgave hiervan overging. Misschien
zegt het U weinig, want adresboeken plegen een geringere verspreiding te
hebben dan Noorse trilogieën, detectives en boerenromans. Bij boekenweken
wordt aan dergelijke werken niet de geringste aandacht besteed en dr P. H.
Ritter Jr. heeft in zijn radiopraatje op Zondagmiddag nog nimmer zo'n adres
boek als onderwerp gekozen. Een adresboek behoort namelijk niet tot de
literatuur en mag dus geen aanspraak maken op kunstzinnige kwaliteiten, die
toegejuicht of afgesnauwd kunnen worden. Het behoort tot de orde der na
slagwerken, gelijk telefoongidsen en spoorboekjes. Het wordt slechts met zake
lijke bedoelingen ter hand genomen en schijnt iedere zweem van romantiek
te ontberen. Zo schijnt het, maar de werkelijkheid is anders, want wie zo maar
eens in het nieuwe Leeuwarder Adresboek gaat bladeren, die raakt aldra ge
vangen in de ban van dit werk, waarin men de namen, adressen en beroepen
van alle Leeuwarder gezinshoofden en zelfstandige inwonenden kan vinden.
Negen en negentig van elke hon
derd Leeuwarders zullen, wanneer
ze het Adresboek in handen krijgen,
beginnen, met zichzelf op te zoeken.
Of dit een kwestie is van ijdelheid
of van de neiging om de betrouw
baarheid van het werk aan het best
bekende voorbeeld te toetsen, laten
we maar in het midden. Men kan
zichzelf tweemaal vermeld vinden:
éénmaal bij de alphabetische inde
ling naar de namen en éénmaal bij
de indeling naar de straten en de
huisnummers. De eerste lijst is
uiteraard bedoeld voor het opzoeken
der adressen van mensen, van wie
de naam bekend is. De tweede lijst
permitteert het opzoeken van de
naam, wanneer het adres tot de be
kende gegevens behoort.
Dit is het zakelijke nut van het
Adresboek, maar de speurder-uit-
liefhebberij vindt aldra allerlei an
dere mogelijkheden. Hij zal, na zich
zelf ontdekt te hebben, zijn eigen
buurt eens nader gaan verkennen,
wat vooral ten aanzien van de be
roepen zijn speciale bekoring heeft.
En dan komt het opzoeken van
familieleden, kennissen en naamge
noten. Vooral het laatste is erg aar
dig, omdat men heel eenvoudig kan
nagaan met hoeveel anderen men
de naam gemeen heeft; het hele ge
zelschap staat immers achter elkaar
in het boek vermeld.
Men hoeft zich daarbij uiteraard
met tot de eigen naam te beperken,
waar kan ook andere nemen. Toen
wij eenmaal dit spelletje hadden
ontdekt, was er van ophouden bijna
geen sprake meer. We wilden we
ten welke naam het meest in Leeu
warden voorkomt en welke plaats
andere bekende namen op de rang
lijst innemen.
Het zou een onmogelijk karwei
zijn geworden, al deze namen te tel
len. Daarom hebben we de lengte
van de rijen in centimeters gemeten,
daarmee de nauwkeurigheid ietwat
opofferend aan het gemak. Niet
elke vermelding is namelijk even
lang; de meesten zien hun naam,
beroep en adres in één regel ver
meld, anderen hebben daarvoor op
twee regels beslag gelegd. Maar
voor de globale rangorde leek ons
deze methode wel bruikbaar.
U mag dan, als belangrijkste
resultaat van dit „bevolkingsonder
zoek", vernemen, dat in het Friese
Leeuwarden de naam De Vries het
meest voorkomt. Wij maten 299
centimeter vermeldingen van deze
naam en hebben daarna deze hele
reeks nog geteld ook: het waren er
715. Wanneer u weet, dat Leeuwar
den 650 straten telt, dan blijkt dus,
dat elke straat ruimschoots aan
spraak kan maken op „zijn eigen
De Vries. Wie het Friese hart nog
sterker wil warmen verneme, dat
het rijtje, gevormd door de naam
Hollander, slechts 12,5 centimeter
meet met 34 vermeldingen.
Een goede tweede bleek de naam
De Jong te zijn. Hierbij wees onze
„peilschaal" 290 centimeter aan,
zo4at het verschil tussen De Vries
en De Jong gering is. In feite zal
wel moeilijk na te gaan zijn, wie de
meerderheid vormen, want de in
wonende gezinsleden, die eveneens
deze naam dragen, staan niet in het
Adresboek opgetekend.
Dat de naam Visser op de derde
plaats komt, is echter aan geen
twijfel onderhevig, want met elkaar
brengen de dragers hiervan het niet
verder dan tot 163 centimeter. We
doen hierbij desnoods de 2,5 centi
meter Visschers nog cadeau.
We dalen verder af. De Boer
leverde een rij op van 137 centi
meter en werd dus vierde. Vijfde
was de naam Veen, met of zonder
voorvoegsels als „van der" en
„van". (130 centimeter). Tot de
hoogst-genoteerden behoort dan de
naam Hoekstra (128 c.m.), gevolgd
door Van der Meulen (106), vervol
gens komt Van der Meer (101,).
Met deze groep namen waren we
dus tot de grens van één meter
lengte in het Adresboek gekomen.
Hier plaatsen we dan maar een
mijlpaal, ter afscheiding van de
„kopgroep" en de „middengroep".
Op het tweede plan ontmoeten we
dan allereerst de dragers van de
naam Van der Wal, met 98 centi
meter, terwijl Postma het tot de
zelfde lengte brengt. Een sprongetje
naar beneden brengt ons bij Van
Dijk met 85 centimeter. Zijlstra en
Bakker brengen het beide tot 65
centimeter, De Haan tot 58 centi
meter, of 134 vermeldingen. Daarbij
steekt het feit, dat slechts één dra
ger van de naam Kip vermeld wordt
wel pover af; toch vindt men nog
19 maal de naam Kuiken in het
Adresboek
Na en vlak bij De Haan komt
Faber met 56 centimeter druk.
Boven de vijftig blijven voorts
Boonstra (54), Meijer (52), Terpstra
(51) en De Groot (51). Met 121 ver
meldingen kunnen de De Grooten
zich groot voelen tegenover de dra
gers van de naam Klein, die slechts
18 in getal zijn. Maar men kan daar
bij, met enige speelse fantasie, na
tuurlijk ook de 8 Hummels optel
len
We verlaten de „middengroep" en
komen terecht bij de namen die
onder de vijftig centimeter blij
ven en dus de „staartgroep"
5
