Januari Louwmaand
moeten vormen. Op de grens
liggen, beide met 50 centimeter,
Van der Zee en Veenstra. Wiersma
brengt het tot 47 centimeter,
Boersma tot 45, Kooistra tot 44,
evenals Feenstra. Hiemstra en Van
der Woude komen daarna aan beurt
met 41, Van der Heide bereikt 40
c.m., Van der Berg 39. De Graaf
levert 37 centimeter in het Adres
boek op, evenals Van der Werf. (Wie
daar de naam Van der Werff bij
wil tellen mag dit getal met 16 ver
meerderen). Smit komt ook tot 37
centimeter Smidt tot 10,5 en Smid
tot 6 c.m.). Westra en Kuipers lig
gen met 37 op één lijn met Smit,
maar Miedema brengt het niet ver
der dan tot 36, in gezelschap van
Douma. Voor Bijlsma en Bouma
maten we 33 centimeter, voor de
alom bekende naam Jansen slechts
29 centimeter (Janssen 7 c.m.
Janzen 3 c.m.). Jager vertegen
woordigt 28 centimeter, De Bruin
27 c.m., Bruinsma 25 c.m. en dat
zijn toch nog altijd 64 vermeldingen.
Verder zijn we niet gegaan; de
lijst zou kunnen worden voortgezet
tot en met de „éénlingen", die er,
ondanks de grote veelvuldigheid van
sommige namen, toch vrij veel zijn.
Het Adresboek had ons geinspireerd
tot een onderzoek, dat spelenderwijs
verliep, maar waarvan de resulta
ten toch wel aardig zijn om vast te
leggen. En intussen hadden we ook
nog gelegenheid de democratische
gezindheid van dit standaardwerk te
ervaren. De (alphabetische) buren
van de commissaris der Koningin,
mr H. P. Linthorst Homan, bijvoor
beeld blijken te zijn de leerling-ver
pleegster mej. M. Link en de kellner
E. Lenting. En op burgemeester
A. A. M. van der Meulen volgt direct
zijn eigen raadsdienaar A. G. ran
der Meulen!
Januari is een woord, dat ons allen heel vertrouwd is
geworden sinds we het als kinderen voor 't eerst konden
uitspreken. En toch is het in 't geheel geen gewone naam!
De peetvader van onze eerste maand is niemand minder
dan Janus, de Romeinse godheid, die waakte over het
begin en het einde en als zodanig waren aan hem gewijd
het begin van de dag, van de maand en van het jaar. Hij
werd uitgebeeld met
twee hoofden. Zulk
een afbeelding is ons
welbekend al werd
die dan ook voor een
geheel ander persoon
daar neergezet. Wij be
hoeven Harlingen maar
even door te lopen en
staan dan tegenover
ónze twee-hoof deling:
de Stiennen Man!
Nu heeft de eerste
maand van het jaar
ook een Nederlandse
naam: Louwmaand. Louwen is een andere vorm van.
looien en wanneer we weten dat November slachtmaand
werd genoemd, dan kunnen we begrijpen, dat twee maan
den later de huiden al wel zo bewerkt waren dat tot looien
kon worden overgegaan. Waarschijnlijk heeft het looien
vroeger zó in het brandpunt der belangstelling gestaan,
was het zo kennelijk een onderdeel van het werk in de
samenleving, dat men er zelfs een maand naar heeft ge
noemd.
Bij leer denken we dadelijk aan schoenen en die zijn er
dan ook de eeuwen door van gemaakt; zowel de plompe
laarzen der krijgsknechten, als het spitse schoentje der
edelvrouwen; zowel de miniatuur-bekleding van het kleine
kind als de brede huis-muilen van
moeder-de-vrouw. Maar niet alleen
schoenen waren van leder gemaakt,
ook de boekbanden werden en wor
den er van vervaardigd. Voordat het
zover is, dat schoenmaker en boek
binder hun werk kunnen doen, heeft
eerst de looier het leder zó bereid,
dat het bij droogte niet hard of on
buigzaam wordt en bij vochtigheid
Enige fraaie in leer gebonden boeken uit de collectie
van het Stedelijk archief.
Tijd voor de leerlooiers
niet verrot. De huid van het dier be
staat uit drie lagen; de bovenste en
onderste gaan bij de bewerking ver
loren en de zg. lederhuid blijft dan
over.
Het leerlooien is al een zeer oud be
drijf, want reeds bij de Egyptenaren
waren leren vaten bekend en we we
ten uit de Bijbel, dat ook de Joden
lederen wijnzakken kenden. Ook de
sandalen waren bij de oude volken
van leer en vermoedelijk werd bij
het aanspannen van paarden en os
sen ook leer gebruikt. De leerlooiers
woonden in de oudheid buiten de
stad, omdat de bereiding der dieren
6
De laatste geuren der olie-bollen
zijn vervlogen en onze goede voor
nemens zijn er voor in de plaats
gekomen - de grijsaard heeft afscheid
genomen en zijn werk is overge
nomen door een jeugdig wicht. En
wij - wel, wij zijn 1955 ingegaan
en wensen elkaar toe dat nu dit
jaar eens veel goeds voor een ie
der persoonlijk en dus ook voor
de hele wereld moge brengen
