m
innnum m ji mi k t
Ut EB) VERMES (OOR
innoEN zij)
PLEIDOOI TOOK EEJf DKAAIOKOEL
DJ
I
li!
EK
„De Gouwe": muzikaal pronkstuk van Leeuwarden.
et draaiorgel ^De Gouwe" is al Ten lange"reeks van jaren een versierend
element in de straten van Leeuwarden. Dat versieren gebeurt op twee manieren,
het orgelfront is een voortreffelijk staal van de zwierige versieringskunst van
wat men wel de „kermis-barok" noemt. Men ziet dat maar weinig meer, zelfs
de kermis zelf biedt er maar weinig voorbeelden meer van. Het bonte klatergoud
raakt uit de mode, maar naarmate dit proces van versobering en verstrakking
in de versieringskunst toeneemt, worden de overblijfselen uit een voltooid ver
leden ons dierbaarder. We moeten er wel zuinig op zijn, want er is niemand
meer die zoiets kan maken. De betekenis van „De Gouwe" is echter niet alleen,
dat het orgel een mooi stuk uitbundige en toch harmonische versieringskunst
is. Het is bovenal een in zijn soort allerfraaist muziekinstrument, met rijke en
harmonieuze mogelijkheden voor wie het met talent weet te bespelen. Kijken
en luisteren naar dit orgel is een combinatie van twee genoegens. „De Gouwe"
staat bekend als een der mooiste straatdraaiorgels van Nederland.
De positie van het draaiorgel is zeer deli
caat. Het instrument is onvervangbaar,
want nieuwe worden niet meer gemaakt.
Het dient echter, om aan zijn doel te be
antwoorden, op straat te zijn, in weer en
wind en heeft dus veel te lijden. Dit brengt
mee, dat een draaiorgel alleen in stand is
te houden, wanneer zeer speciale vakmen
sen op de achtergrond staan, om voor het
onderhoud en voor eventuele reparaties te
zorgen. De orgel-exploitant kan zelf niet
méér bijdragen dan een zeer zorgvuldig
beheer. Nu is het Leeuwarder draaiorgel
„De Gouwe" niet in het bezit van een
Leeuwarder. Eigendom is het van de Am
sterdamse firma G. Perlee, een groot draai
orgel-verhuurbedrijf. Bij deze verhuur be
hoort ook de technische zorg voor het
orgel. Bij Perlee is dit in uitstekende han
den. Dit is wel het duidelijkst gebleken
na de aanrijding van jaren geleden, waar
bij het orgel tot een wrak werd. Maanden
duurde het voordat het instrument in
Leeuwarden kon terugkeren, maar toen
was het mooier dan ooit. Liefde voor dit
werk, vakkennis en een groot arsenaal van
onderdelen (veelal afkomstig van gesloop
te orgels) maakt de firma Perlee tot de
grote conservator van draaiorgels.
Het spreekt vanzelf, dat de firma Perlee
er groot belang bij heeft het orgel aan de
zorgen van een zorgzame huurder toe te
vertrouwen. In Leeuwarden is dat exploi
tant K. Tolsma, die op dit punt een voor
treffelijke reputatie geniet. Vroeger deelde
|i
S3:
lii
