In 1805 verschenen 130 rijdsters aan de start
COLPORTEURS
Trijntje Pieters uit Poppingawier won
het gouden oorijzer
11
r
Het moet heet zijn toegegaan op de koude ie en 2e februari van
het jaar 1805, toen achter de Prinsentuin een hardrijderij voor
vrouwen werd gehouden, die genoeg indruk maakte om tot onder
werp van de hierbij gereproduceerde prent te dienen. Niet minder
dan 130 rijdsters verschenen aan de start; we kennen al hun
namen, woonplaatsen en zelfs de leeftijden, dank zij de onvol
prezen ijver van drukker Joh. Seydel, die de lijst heeft uitge
geven, èn de onvolprezen bewaarzucht van de opeenvolgende
Leeuwarder archivarissen, die een exemplaar daarvan bewaard
hebben doen blijven. Ze kwamen uit alle delen van Friesland; de
Leeuwarders waren met elf rijdsters zelfs sterk in de minderheid.
De prijzen mochten dan ook wel aanlokkelijk worden genoemd:
een gouden oorijzer als eerste en een streng gitten met gouden
kroontje als tweede.
Daar wilden ze wel hun best voor
doen, zowel Freerkje Sijmons uit
Huizum, Tetje Haantjes uit Huins
en Lijsbeth Theunis uit Warstiens
(met hun veertien jaren de jong-
sten), als Trijntje Uiltjes uit Ter-
horne (met 51 jaren de oudste). De
juniores en de veteranen zouden
echter alle reeds in de eerste om
loop uit het strijdperk verdwijnen;
op het viertal bleven ten slotte
over; Trijntje Pieters uit Poppinga
wier (20 jaar), Aukje Gerrits uit
Veenwouden (20), Akke Gerrijts
uit Wijns (16) en Janke Wijbes uit
Damwoude (16). Aukje en Akke
vielen in de „zesde reed" af en
toen ging. het dus nog om prijs en
premie. Eerste werd Trijntje Pie
ters en tweede Janke Wijbes.
Een aan de uitslagen van de wed
strijd gewijd drukwerk van druk
ker Joh. Seydel vertelt aan het
slot:
„De Baan op de Stads Gragt waar
op het Hardrijden is geschied, was,
afgemeeten 40 Konings roeden;
doch waarvan afgenomen zijn Twee
roeden, dus de ware lengte 38 Ko
nings roeden, waarvan 25 zeer na
bij gelijk zijn aan 26 Rijnlandsche
roeden; dus had de Baan eene
lengte van 39V2 Rijnlandsche roe
den. Deeze lengte is door eene
Vrouw met zijde Wind in 13 Se-
cunden afgereden, het welk eene
snelheid van 36V2 voeten in ééne
Secunde uitleverd en overeen-
koomt met de snelheid van de
beste Harddravers. - En wanneer
men de gewone tred van een Voet
ganger op 4V2 Voeten in ééne Se
cunde rekend, dan had gemeld
Vrouwspersoon, met dezelfde snel
heid van 36'/2 Voeten in iedere
Secunde voort rijdende, één uur
gaans in zeven minuten en bij
na 24 Secunden kunnen afleg
gen."
We hebben het eens omgerekend
in meters, met als uitgangspunt,
dat 1 Koningsroede 3,9127 meter
was. De baan van 38 Koningsroe
den was dus bijna 149 meter lang.
Wanneer deze in 13 seconden werd
gereden, dan kwam dit neer op
bijna 11,5 m per seconde of ruim
41 kilometer per uur.
(Ongeloofwaardig, is het oordeel
van een hedendaagse schaatsex-
pert. De rijdsters van nu doen over
140 meter ten minste 14 seconden
en dat is dus 10 meter per seconde.
Ook in de schaatssport zijn de
prestaties in de loop der tijd ge
stegen; bovendien heeft de rijdster
van nu veel minder „windvang"
dan die van vroeger met haar wap
perende rokken).
Wij geven tot slot het woord aan
de Leeuwarder Courant, die op
6 februari 1805 het volgende be
richtte:
Den lsten en 2den February 1805
is te Leeuwarden het beruchte
Hardryden op Schaatzen, tus-
schen Vrouwspersonen Gelukkig
en Wel afgeloopen.
Ten aanweezen van Duizenden
Menschen, uit alle Oorden te za-
men gekomen (het welk een on
gewoon en aller heerlijkst ge
zicht opleverde) hebben Honderd
en Dertig Vrouwen, onder eene
wel ingerichte Directie, gereeden
om de Eere-Pryzen: bestaande de
eerste in een uitmuntend Gou
den Ooryzer, en de tweede in
een streng gitten met een Fraay
Gouden Kroontje.
TRYNTJE PIETERS, van Poppin
gawier, oud Twintig Jaaren,
heeft de Eerste Prys gewonnen.
En JANKE WYBES van Dam
woude, oud Zestien Jaaren, heeft
de Tweede Prys verdiend.
Welke Eere Pryzen aan Haar,
een weinig tyds na het Ryden,
in byweezen van eene menigte
Menschen op eene plegtige wyze
door Commissarissen uit de In-
tekenaaren benoemd, in de Groo-
te Zaal van de Stads Schutters
Doele overhandigd zyn.
GEVRAAGD:
voor de Leeuwarder Gemeenschap.
Dit werk biedt uitstekende bijverdiensten.
Inlichtingen bij de directie van de
N.V. ERVEN KOUMANS SMEDING,
Voorstreek 101-103, Leeuwarden
