li
Ai
/TBokraa
Jé#' hi
EC
i
>Jtë38imm
wniw
i i
-.3,
tmOSKf P
eP!h4 t
11
il
ISi
H
v.'
H iy\
Op zaterdag 15 januari werd op de Leeuwarder ijsbaan het kortebaan-kampioenschap voor vrouwen verreden.
Grietje Lukkes-Oosterhof uit Wolvega werd winnares.
(vervolg van pagina 9)
In de fabriek werden de volgende werkzaam
heden uitgevoerd:
„1°. Het Weven van ruwe katoenen stoffen
met den snelspoel, waartoe de grondstoffen,
als de ketting en inslag, uit Engeland aange
voerd, doch spoedig uit de spinnerijen van
Haarlem, Enschede of Almelo zullen kunnen
genomen worden.
2°. Het Zwart- en Blaauw-Verwen van ge
wone linnens.
3°. Het Drukken en Verwen van katoenen
met allerlei figuren in alle kleuren.
4°. Het Steken van de houten Vormen tot het
drukken vereischt, welke vormen in grooten
getale in een afzonderlijk vertrek bewaard
worden.
5°. Het Klanderen of Gladpersen van de ge-
verwde stoffen tusschen warme cilinders, wel
ke door een rondloopend paard in beweging
gebragt worden.
6°. Het Steendrukken van katoenen Doeken."
In het bedrijf werkten:
,,40 meisjes, wier ouders elders den kost ver
dienen;
32 meisjes, die door hare verdienst de ouders
ondersteunen of geheel verzorgen, zoodat de
fabrijk ongeveer een drievoudig getal onder
houdt;
52 getrouwde mannen met huisgezinnen (voor
een groot gedeelte die als Schutters uitgetrok
ken en aan goede ondergeschiktheid gewoon
zijn geweest); welk getal door de fabrijk ver
zorgde personen verviervoudigd kan worden;
en
38 ongetrouwde mannen en jongens, die ten
deele zich zeiven, ten deele ook hunne betrek
kingen onderhouden, zoodat wij hun getal op
50 mogen rekenen, dan mag men vertrou
wen, dat de fabrijk onmiddelijk in de behoef
ten van ongeveer 400 personen voorziet.
Het interessantst zijn voor ons ongetwijfeld de
arbeidsvoorwaarden, waarover Eekhoff het vol
gende weet te berichten:
„Tot werklieden in deze fabrijk zijn zoodanige
kinderen, jonge lieden en volwassene personen,
zonder onderscheid van Godsdienstige belijde
nis, opgenomen, die zich bereid verklaarden
om door ijver, naauwlettendheid en goed ge
drag een behoorlijk loon te verdienen. De hun
aangewezene werkzaamheden worden vervol
gens door een Reglement van Orde geregeld,
en alle verzuim of kwaadwilligheid met eene
daaraan geevenredigde boete gestraft. Deze
boeten en de giften der bezigtigers van de fa
brijk worden gestort in een onderling Verple-
gingsfonds voor zieke werklieden, die koste
loos geneeskundige hulp en eene wekelijksche
toelage van één Gulden genieten, voor welk
genot ieder van de verdienst 6 Cent in de week
moet laten korten alles volgens een afzon
derlijk Reglement.
Behalve deze en andere middelen, welke aan
gewend worden om de arbeidzaamheid aan te
moedigen, noemen wij nog die, dat aan elk der
werklieden 's morgens om 8 uur twee sneden
broods met kaas en boter (in de vier winter
maanden echter niet) om elf uur eene kom
koffij en 's namiddags te 4 uur eene kom thee
wordt uitgereikt; alsmede, dat de Eigenaar
jaarlijks onder diegenen, welke twee jaren in
de fabrijk gewerkt hebben, laat verloten: voor
de meisjes een gouden en een zilveren Oorijzer
voor de mannen en jongens een Tiengulden
stuk en voor allen verscheidene Kleedingstuk-
ken, van in de fabrijk bewerkte stoffen."
De hooggestemde verwachtingen van Eekhoff
over de toekomst van het bedrijf zijn niet be
waarheid. Het is geruisloos verdwenen; om
streeks 1845 is er geen spoor meer van over.
De enige herinnering aan de weverij en stof-
drukkerij is een doek met voorstellingen van
Leeuwarden en Friese klederdrachten. Op de
voorpagina van dit nummer is het middendeel
van deze doek gereproduceerd: een curieus
aanzicht op Leeuwarden uit de eerste helft van
de vorige eeuw.
Wij zouden inmiddels niet willen besluiten zon
der de mogelijke indruk weg te nemen, dat wij
de industrialisatiepoging van Bruinsma en de
waardering daarvoor die uit het artikel van
Eekhoff blijkt, in hun waarde onderschatten.
In 1834 heerste een duffe geest in ons goede
vaderland, die elke poging tot vernieuwing tot
een bijzondere uiting van ondernemingszin
maakte. En onder de historici kwam en komt
wel eens minder begrip voor heden en toe
komst voor dan hier bij Eekhoff kan worden
geconstateerd.
I
X Van ouds Wigersma
JU sinds 1855
DAMES- EN HERENMODE
Naauw8 Tel.27984 Leeuwarden
f 'f §11
