Uit
in Leeuwarden
met
Opera l orum
H
O
E
D
E
N
MAYSER
MOORES
STETSON
Herenmodes Roosenstein
F 3
F*. ?J
Een scène uit de opera „Cosi ian tutte''
Het operagezelschap Forum gevestigd
in Enschede, maar bedoeld voor het oosten
èn het noorden van ons land heelt deze
winter weer een claim gelegd op tien
avonden in de Leeuwarder Harmonie. Die
komst van zangers en speellieden en decor
bouwers is al haast vanzelfsprekend ge
worden. De komst van belangstellenden
trouwens ook. De laatste jaren kan Forum
zijn vrienden al niet meer onderbrengen in
één zaal en op één avond per opera. Er
lopen in Leeuwarden twee series abonne
menten en op de tien komende avonden
zullen er dan ook tweemaal vijf werken
vier opera's, waarover de mededelingen
nu nog mooi vaag worden gehouden
worden opgevoerd.
Het is vermoedelijk vooral het succes van
Forum, dat deze operacultuur in Leeuwarden al
bijna vanzelfsprekend heeft gemaakt. Voor het
elfde jaar staat het Enschedese gezelschap op
de planken, thuis en in alle grotere plaatsen in
oostelijk en noordelijk Nederland. Het heeft
in 1955 vermoed en aangenomen, dat er vol
doende belangstelling zou zijn. Maar ook, dat
het goeddeels sluimerende belangstelling was.
Dank zij goede avonden, een verantwoord re
pertoire (waarop heus wel waagstukken voor
kwamen en voorkomen) en een verstandige
propaganda heeft Forum zijn publiek gevon
den. Er was, om het nu eens koel-economisch
te zeggen, wel degelijk een markt. Als de ver
koop maar goed was en wanneer er maar kwa
liteit werd gegeven. Aan die laatste zaken
heeft het niet ontbroken: een avond bij Forum
is een avond uit bij goede muziek, bij goede
solisten, een fleurige aankleding, een vaak
vindingrijke regie en dat alles gegeven door
een gezelschap, dat vóór alles een hecht en
semble vormt.
Natuurlijk heeft Leeuwarden aan Forum en
aan de opera moeten wennen. Ook in Fries
land was er belangstelling. Maar je kon je
liefde voor de opera voor 1955 bijna uitslui
tend kwijt aan de radio, aan grammofoonplaten
en maar dat was al na '55 aan de tele
visie, die ook wel eens opera geeft, al blijft
de feestelijkheid dan vaak te veel gevangen
binnen het kader van het toch wel enge kijk
kastje, dat nu ook nog geen kleuren biedt.
Vóór 1955
Slechts af en toe was er in Leeuwarden echte
opera in de jaren, dat er van Forum geen
sprake was. Voor een deel waren het amateur
opvoeringen, met inzet van vele goede voor
nemens, veel geld en enkele ware solisten
voor de hoofdrollen, maar met een resultaat,
dat toch niet je dat was en ook nimmer be
vredigend kon worden voor hen, die elders
wel eens een opera hadden beleefd. Soms
waren er trouwens ook professionele opvoe
ringen van opera's. Ze waren doorgaans van
Italiaanse huize en werden dan ook aan het
Italiaanse repertoire met Verdi en Puccini
voorop gewijd. Ze hadden ten dele het aro
ma van de echte opera. Maar dan ook maar
ten dele. Want bij de solisten moesten enkele
uitblinkers het werk doen. De kleinere rollen
waren matig of slecht bezet. Er moest gewerkt
worden met een reisdécor, waarvan de armoe
de afstraalde. En in de orkestbak zat een en
semble ad hoe. Het had zijn goede uitvallen,
maar ook wel slechte uitvallen. Zodat de illu
sie er altijd maar voor de helft kwam; die
illusie, waarvan een geslaagde operauitvoe
ring het helemaal moet hebben.
En nu: Forum
Sinds 1955 is er Forum en komt Forum uit
Enschede naar Leeuwarden. Het gezelschap
was ook krap bij kas, maar het wist te roeien
met de riemen, die het eerst had. Die basis
bleek zo stevig te zijn, dat Forum meer arm
slag kon krijgen. Het veroverde zich een
eigen orkest, nadat het aanvankelijk met be
staande orkesten onder meer het Frysk
Orkest had moeten werken; het kreeg een
eigen balletgroep, heeft zijn vaste koor, een
vrij uitgebreid aantal solisten en kan voor
regie en decor en costuums reeds lang een
beroep doen op mensen, die hun sporen op
het toneel hebben verdiend.
Er is alle reden om vertrouwen te hebben, dat
Forum (na een feestelijk gevierd tweede lus
trum) het elfde jaar ook zo feestelijk mogelijk
zal maken. Het repertoire is trouwens voor
deze winter van die aard, dat iemand, die een
beetje thuis is in operaland, zijn oren wel wil
spitsen. Van Mozart, die bijna ieder seizoen
wel een plaatsje bij Forum heeft gekregen, is
er „Cosi fan tutte", het wat ironische (en
mogelijk zelfs cynische) blijspel, waarin de
betrouwbaarheid van twee jonge dames op de
proef wordt gesteld en waarin dat tweetal,
Fiordiligi en Dorabella, zich allesbehalve stand
vastig betoont. Rossini, al vele seizoenen af
wezig op het Forum-toneel, is dit jaar ver
tegenwoordigd met de „Barbier van Sevilla
waarin factotum Figaro een reeks problemen
onder spitse muziek van de planken veegt,
opdat de echte liefde kan zegevieren.
Zijn deze opera's al eens eerder, maar dan
toch diverse jaren geleden, door Forum ge
bracht, nieuw zijn de twee uit Duitsland stam
mende werken. Van Carl Maria von Weber is
er het pronkstuk van de Duitse romantische
opera „Der Freischütz", waarbij het ook gaat
om de beproevingen der liefde, maar nu op
een dramatisch niveau. Het verhaal loopt juist
niet tragisch af: in 1821 was een droef slot
nog niet toegestaan, maar de tragiek van de
jager, die een verbond sloot met Samiël, de
zwarte jager, is toch wel bepalend voor het
geheel van deze opera met zijn befaamde ja
gerskoor en met die prachtige scène van de
onrustig-biddende Agathe.
Verder is ook Richard Wagner er weer. Twee
jaar geleden is Forum het pleidooi voor deze
omstreden componist begonnen met een op
voering van „De Vliegende Hollander"; vorig
jaar werd de kleine Wagner-serie voortgezet
met „Tannhauser". En dit seizoen proberen de
Enschedeërs het met Wagners komische opera
„Die Meistersinger von Nürnberg". Het wordt
een lange zit (en op de Wagneravonden be
gint de voorstelling dan ook om half acht, ter
wijl natuurlijk acht uur gebruikelijk is), maar
het kan boeiend worden, als Forum de ver
rassing, die het vorig jaar met „Tannhauser"
bezorgde, herhaalt.
Die vijl werken krijgt Leeuwarden dus stuk
voor stuk tweemaal te zien. Ook Wagner en
Weber, die nogal veeleisend zijn, kunnen in de
Harmonie worden opgevoerd. Maar buiten
Leeuwarden niet. Daarom zijn de avonden van
Forum er niet alleen voor de Friese hoofdstad,
maar voor héél Friesland. Ook dat punt heelt
in Enschede alle aandacht. Want je kunt nu
wel avonden in Leeuwarden plannen, maar je
moet de bezoekers van buiten de nodige facili
teiten verlenen. Ze wórden verleend. Als zich
namelijk uit een bepaalde plaats ol uit bepaalde
plaatsen, die aan één route liggen, voldoende
abonnees melden, dan rijdt er een extra-bus
van die plaatsen naar de Harmonie, vice versa.
De passagiers krijgen vijftig cent korting op de
vervoersprijs. Een operagezelschap met zijn
vele mensen en zaken kan niet naar een klei
nere plaats reizen. Maar wel kan het mogelijk
worden gemaakt, dat de liefhebbers uit de dor
pen naar Leeuwarden reizen per opera-bus. Die
mogelijkheid benut Forum. Die hoort er, van
zelfsprekend voor Forum, bij.
H. KINGMANS
Beijerstraat 5, Leeuwarden
§j
