DE STRAKKE LIJN
BEGRAAFPLAATS
VAN ONZE
Een krantebericht uit Arnhem:
De zeventien zonen van wijlen de beroemde
zigeunermuzikant Tata Mirando te Arnhem
zijn ontstemd, nu de gemeente hun voorlopig
heeft verboden een koperen bas van 90 cm
hoogte op het graf van hun vader te plaat
sen.
Achtergrond van het conflict is het streven
van de gemeente naar een groter uniformi
teit op de begraafplaats. Op het familiegraf
van de Mirando's staat al een bronzen viool
speler, ter herinnering aan een eerder over
leden zoon. De commissie van toezicht op de
Arnhemse begraafplaatsen heeft toegezegd
het ontwerp van de koperen bas op zijn este-
tische waarde te zullen beoordelen.
Een bericht uit Arnhem dus. Maar hoe zou
het de Mirando's en hun koperen bas zijn
vergaan, indien het graf van deze zigeuner
familie niet daar, maar in Leeuwarden was
geweest? Niet veel anders, lijkt ons, en we
baseren deze mening op de „Richtlijnen,
welke in acht moeten worden genomen bij
het verlenen van vergunningen voor het aan
brengen van grafbedekkingen en -beplantin
gen op de Noorderbegraafplaats". Daarin
wordt, in artikel 2, lid 3, bepaald: „Het uiter
lijk aanzien en de vormgeving van een andere
grafbedekking dan een liggende zerk en die
van een urn worden onderworpen aan het
oordeel van de schoonheidscommissie van
Leeuwarden. Het oordeel van deze commis
sie kan mede in andere gevallen worden ge
vraagd".
Het is moeilijk te voorspellen hoe de schoon
heidscommissie zou reageren op een verzoek
een graf te mogen voorzien van een negentig
centimeter hoge koperen bas. Een collectief
wenkbrauwfronsen zou wel eens de eerste
reactie kunnen zijn. Het positieve of negatie
ve besluit zou dan bovendien nog beïnvloed
worden door allerlei andere bepalingen, zo
als we deze onder meer vinden in artikel 11,
handelend over „Verboden voorwerpen en
materialen". Het staat, op
vast, dat geen vergunning
voor het aanbrengen van:
a. hekwerk of paaltjes;
b. trommels, dozen of andere losse voorwer
pen;
selen af met versieringen, die wij onder de
produkten van wansmaak rangschikken en
die nu geen schoonheidscommissie door de
knieën zouden doen gaan.
Welzeker, dan zijn de keurige paden en de in
een rechte lijn geplaatste zerken van het
nieuwe deel van de Noorderbegraafplaats
heel wat netter. Een vriendelijke plantsoen-
aanleg zorgt voor de stoffering. Hier hoeft
men niet, om bij een bepaald graf te komen,
over platte grafstenen te lopen, zoals op de
Oude Begraafplaats.
En hier, op de Noorderbegraafplaats, er
vaart men, dat de mens ook na zijn dood
onderwerp blijft van het alom aanwezige be
stuurlijke streven tot rangschikking in de
keurige, rechte lijn. Tijdens ons leven wonen
we huis-aan-huis in rechte straten, na onze
dood liggen we graf-aan-graf in rechte stra
ten; bij ons leven mogen we niets aparts of
ongewoons van onze gevels maken, want dan
vinden we de schoonheidscommissie op onze
weg wij mogen ook niets aparts of onge
woons maken van de graven onzer dierba
ren, want dezelfde schoonheidscommissie
vertelt ons, binnen het kader van de verorde
ning, hoe en op welke wijze wij onze doden
ter plaatse mogen eren.
De vroegere begraafplaats was de som van
de kleine stukjes grond waar ieder op zijn
eigen wijze uiting kon geven aan de manier
waarop hij het verlies van een dierbare be
leefde. Dat was wel wat rommelig, maar het
Noorderbegraafplaats wag Qok wel heej echt Qok deze taak heeft
de overheid van ons overgenomen, ons be
hoedend voor te demonstratieve uitingen van
smart en genegenheid en ook voor dingen, die
in het officiële oog, moeten worden gerang
schikt onder de uitingen van wansmaak.
grond
wordt
daarvan,
verleend
c. zerken of monumenten met bloemen of
foto's;
d. porseleinen of geëmailleerde schilden ot
foto's;
e. gietijzeren of geëmailleerd graf werk;
f. steenhouwwerk met een opschrift van
verheven letters of onderdelen daarvan, die
elk minder dan 3 mm boven de ondergrond
uitsteken;
g steenhouwwerk met een inscriptie van ïn-
gebeitelde letters of onderdelen daarvan
die indien deze v-vormig minder dan
mm en indien deze recht minder dan 2
mm zijn ingehakt;
h. steenhouwwerk, waarop een glasplaat is
geschroefd;
i. marmerslag, schelpen of grint;
j. bloembakken voor vaste planten.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Artikel 6,
lid 1, zegt: „Het hoogste punt of de hoogste
punten van een staande steen op de begiaaf-
plaats mag of mogen niet meer dan 1 m bo
ven het maaiveld liggen. De dikte moet ten
minste 0,08 m zijn". Artikel 9, lid 2: „Een
staande steen of ander grafteken op de be
graafplaats dient aan het hoofdeinde van het
graf te worden opgericht en wel zodanig,
dat alle graftekenen op een akkerregel in een
vertikaal vlak staan".
Het is wel duidelijk, wat deze gemeentelijke
verordening, die men elders in dezelfde trant
kan vinden, beoogt. Door de keus van goede
materialen en door het weren van allerlei
bijkomstigheden krijgt de begraafplaats een
ordelijker aanzien en wordt voorkomen, dat
een tekort aan onderhoud van de graven te
rugslaat op de netheid van het geheel.
Hoe het vroeger ging, kan men nog zien op
de oude begraafplaats aan de Spanjaards
laan waar regelingen en voorschriften nog
niet'hun ordenende werking hebben gehad.
De grafversieringen zijn van allerlei aard en
omvang. Naast de eenvoudige steen vinden
we het pompeuze grafmonument, in sommi
ge gevallen met beelden versierd. Het graf
van de vroegere socialist Zandstra heeft een
monument, waarop de overledene is afge
beeld: een statig man met een lange baard.
Aandoenlijke uitingen van genegenheid wis-
Het is eigenlijk wel een ironisch bericht, dat
verhaal over de koperen bas van de Miran
do's. Nog altijd slagen de zigeuners er in zich
bij hun leven te onttrekken aan de strikte
normen van onze samenleving. Maar hoe hun
leven ook was, hun dood zal niet leiden tot
een „rommelige aanblik" daar zullen we
terdege voor waken als netheidslievend
Begraafplaats Spanjaardslaan
