(s
4
R A M A
KEUROEFENINGEN
REKSTOK.
TOOMRIJDEK.
fc
V.-
3\
-> H-tt y\ A O 'Ajjt 0?.
':Seeun!i(/kkr -fyelocipedc'
DEll UITVOERING
Eerste Afdeeliug.
a. EXERCEEREX.
h. HANDEN LOS.
c. DAMESPAARD.
d. FIGUUR RIJDEN.
PENRIJDEN.
f. POTPOURRI.
P AU ZE.
Tweede Afdeelins.
Dit is een originele Michaux-vélocipède, die op
de wereldtentoonstelling te Parijs in 1865 sterk
de aandacht trok en in de jaren daarna ook in
Nederland op de markt kwam, zij het veelal in
de vorm van namaak.
Wielrijdersbond, met eigen orgaan „Stanfries"
(sedert 1903 gedrukt bij W. A. Eisma), reikte
o.m. aan wegwerkers in de provincie gratifi
caties en diploma's uit „voor de goede zorgen
die zij besteden aan de wegen in het belang
der wielrijders". Landelijk organiseerden de
clubs zich in 1883 in het Nederlandsche Vélo-
cipèdisten-Bond, waarvan de naam twee jaar
later (in een vergadering onder leiding van
Edo J. Bergsma, ook voorzitter van de L.V.C.)
werd gewijzigd in Algemeene Nederlandsche
Wielrijders-Bond. Een der belangrijkste activi
teiten van deze bond was de benoeming van
een commissie van rechtsgeleerden „om zijne
leden in geval van aanranding te adviseeren
Dat dit gevaar niet geheel denkbeeldig was
blijkt uit het courantenverslag van een
avondlijke „fietsparade met lampions" op
15 september 1903: ,,'t Publiek in onze stad
kan soms zeer onaardig wezen en gister
avond gaf het hiervan het bewijs. Niet
zoodra was het sein tot vertrek gegeven,
of in wilde vaart stormden de toeschouwers
de voorste rijders na: 't was letterlijk een
chaos. Het werd een duwen en dringen, waar
door aan het vormen van een geregelden
optocht niet te denken viel. Een oogenblik
dacht de voorzitter er zelfs over, om maar
van de geheele zaak af te zien. Vooral den
dames werd het rijden zeer lastig, soms
bijna onmogelijk gemaakt. Tengevolge van
de duisternis kon de politie tegen dit on
hebbelijk optreden niets doen. De tocht had
volgens de aangegeven route plaats en
lokte een onnoemlijk getal toeschouwers
langs kaden en straten. Overal stonden de
trottoirs vol. Hier en daar werd wat Ben-
gaalsch vuur afgestoken, wat het schilder
achtige van den tocht verhoogde. Langs den
Stienserweg stonden ook overal groepen:
de tocht daarlangs in de dichte duisternis
was nu wel geen pleizierrit voor de mees
ten: menig fietser had het zwaar te ver
duren. Ze werden met graszoden, ja zelfs
met steenen gegooid en menigeen verloor
één of meer van zijn lampions, waarom het
den baldadigen schijnt te doen te zijn ge
weest. Al die hinderpalen en dan het voort
durend over den weg loopen van sommigen
maakten, dat de stemming der deelnemers
komen en met zekerheid doet hij de zwaarste
toeren. Waardige leerlingen van den heer Kiel
zijn zijne drie dames, die allen met even veel
vlugheid en élégance hare vélocipèdes be
sturen."
Al spoedig volgden scholieren van hbs en
gymnasium dit voorbeeld. Bij het „Groot as-
saut en turnfeest op het Plein voor het Paleis
van Justitie" (de naam Wilhelminaplein da
teert eerst van 1894) op 12 mei 1874, ter ge
legenheid van het 25-jarig koningschap van
koning Willem III, gaven zij een demonstratie,
als volgt door de Leeuwarder Courant beschre
ven: „Had ieder feestnummer zijne aantrekke
lijkheid, hier was dit inzonderheid het geval.
Schermen en turnen hadden ook vroeger reeds
deel van het feestprogramma uitgemaakt,
maar het vélocipèderijden was alweder wat
nieuws, en, niet minder dan de wapen- en
gymnastieke oefeningen, boeiden de even
stoute als gracieuze oefeningen enz. der vélo-
cipèdisten aanhoudend het oog. Er kwam
voorts iets bij, dat evenzeer de gymnastiekers
geldt. Het was bij deze twee vereenigingen
niet te doen om prijzen te behalen, maar om
het publiek aangenaam bezig te houden, en
blijkbaar werd het dan ook ten volle beseft
vooral door dien breeden zoom der ingezete
nen, welke men „het volk" pleegt te noemen, dat
onze meerbeschaafde standen ook nu weder,
met trotsering van allerlei moeijelijkheden en
alles behalve zonder kosten, zich willen leenen
om, zelfs op de openbare pleinen, persoonlijk
het volk genoegen te verschaffen, op eene
wijze die tevens niet anders dan veredelend
op den smaak kan werken en het schoonheids
gevoel opwekt en verheft. De verdienstelijke
turners, die reeds goede oude brieven bij de
Leeuwarders hebben, zullen het ons wel ten
goede willen houden, indien wij nog eene bij
zondere hulde brengen aan de vélocipèdisten,
18 jonge heeren, die, in hunne bevallige tenue
(zwarte frac, witte pantalon, kaplaarzen en
breede oranje sjerp), er uitzagen als eene soort
eerewacht en den vreemdeling den besten
dunk moesten geven van de Spes Leovardiae.'
Diezelfde avond werd de „Leeuwarder Véloci-
pède-Club" opgericht, als vierde dergelijke
vereniging in den lande. Bewaard is gebleven
een indrukwekkend, gedrukt reglement, groot
33 artikelen, waarin o.m. van de gewone leden
„bewijzen van genoegzame bekwaamheid in
het rijden op tweewielige vélocipèdes" en een
jaarlijkse contributie van 1,50, en van de
kunstlievende leden een bijdrage van J 2,
werd verlangd. De club organiseerde des zon
dags tochtjes naar dorpen in de omgeving en
een jaarlijkse demonstratie, maar gaf ook bui
ten de stad uitvoeringen, zoals blijkt uit het
hierbij gereproduceerde programma.
„Aanranding" van wielrijders
In 1884 kwam de „safety" op de markt, een
stalen rijwiel met aandrijving via een ketting
op de achteras. Met de houten vélocipèdes
verdween ook (omstreeks 1888) de L.V.C.
Latere plaatselijke verenigingen waren de
Wielrijderskring en Bondsbelang; de Friesche
(7.
.T)
ii-i
A
w
C''
PC
tw.
van ZATERDAG 11 JUNI 1881,
op de onbeplante Ossomarkt te GRONINGEN.
oc-*^x~
Leeuwarden Coöperatieve Handelsdrukkerij.
Dit programma voerde de Leeuwarder Vélocipède Club op 11 juni 1881 in
Groningen uit.
