Fa.Adema's Bouwbedrijf
B.H.V.
II
Verlengde Schrans 74 - Leeuwarden - Telefoon 20014, b.g.g. 26938
BUNGALOWBOUW
VERBOUW
ONDERHOUDSWERK
De goede weg naar voordelig autorijden gaat naar het
SUPER BENZINE
NORMAAL BENZINE
AUTO DIESELOLIE
service-station
aan de
Oostersingel
Kwaliteit en service 1 00%
Onze smeerbrug en auto-wasserettes (f.2- per wasbeurt) zijn exclusief in Leeuwarden
en er werd een onderzoek ingesteld. De
verschillende spoorwegmaatschappijen Staats
spoor, Centraalspoor en Rijnspoor maakten
het genereuze gebaar goederen voor het
Rode Kruis gratis te vervoeren. Voortaan
wist men waar men terecht kon.
In Leeuwarden was er niet alleen een aanbod
van geld en goederen ten behoeve van het
werk aan het front, maar er boden zich ook
helpers aan. De eerste Leeuwarder die op
eigen verzoek en kosten de reis naar een
ambulance in Luxemburg maakte, was Gerrit
Kramer, chirurgijn en vroedmeester die aan
Over de Kelders woonde. Al spoedig volgden
er meer. De Leeuwarder mejuffrouw G. H.
Matthijssen wilde wel als verpleegster naar
het front en een week later ontving men be
richt van een zekere Van der Scheer die ook
al assistentie wilde verlenen.
Het Leeuwarder bestuur kon niet een, twee,
drie „ja" zeggen maar legde de verzoeken om
uitzending voor aan het hoofdcomité, dat de
bemanning van de ambulances regelde. Er
vertrokken successievelijk tien personen in to
taal. Eerst naar Saarbrücken, Düsseldorf en
Mannheim, later ook naar Versailles, La
Chapelle en Balan, Metz, Bordeaux, Le Havre
en Rijssel. Er gingen ruim tweehonderdvijftig
Nederlanders met deze expeditie mee. De
antecedenten van de Friezen die zich aan
meldden, werden door bestuursleden naarstig
onderzocht en de uitkomsten doorgegeven
naar Den Haag, waar een keuze werd
gemaakt. Wie wel naar het strijdtoneel
vertrok, was de heer J. Plet, chirurgijn en
oogarts, verbonden aan de Leeuwarder straf
gevangenis. Een gunstige beslissing van de
minister deed hem spoedig de trein nemen.
Niet alleen voor de buitenlandse strijders op
het terrein van de oorlogshandelingen ver
richtte de Leeuwarder afdeling goede dien
sten. Een verzoek van de officier van gezond
heid van het Leeuwarder garnizoen om 2000
sigaren ten geschenke te geven aan het
Nederlands gemobiliseerde leger aan de
grenzen werd ingewilligd. De sigaren, die uit
een gift van mr. W. W. Buma werden
bekostigd, waren bestemd voor „Ligt zieke
militairen" van het Leeuwarder bataljon.
Iedereen werkte mee in die eerste en drukke
jaren van de Leeuwarder afdeling van het
Rode Kruis. Advertenties in de Leeuwarder
Courant waarin oproepen om geld, goederen
en mensen werden gedaan, behoefden niet te
worden betaald, mits ze maar éénmaal
werden geplaatst.
Er werd in deze spannende dagen van
september 1870 wekelijks door het bestuur
vergaderd. De heer Van der Wielen stelde
zijn zalen voor dit doel en voor alle andere
activiteiten van de vereniging gratis beschik
baar. In dezelfde maand reisde voorzitter mr.
Engelen naar de Rijnstreken om met eigen
ogen het werk van het Nederlandsche Roode
Kruis aan het front te beoordelen. Hij schreef
zijn bestuur een brief uit Heidelberg, waarin
hij vol lof was over het goede werk van de
Nederlanders. Er arriveerde ook een brief uit
Sedan van de vroegere gevangenisarts Plet.
Ook hij berichtte uitvoerig over zijn werk
zaamheden. Beide brieven werden gekopieerd
en langs de leden van de afdeling gestuurd.
Toen kwam in oktober 1870 plotseling een
rondschrijven van het hoofdcomité, waarin
een tijdelijke staking van de zendingen werd
aangekondigd. Het Nederlandse volk had zo
veel geofferd dat men er in Den Haag geen
weg meer mee wist. Er was van alles genoeg:
mensen, geld en goederen. Mochten er uit het
buitenland nieuwe hulpkreten komen dan zou
men dit op tijd laten weten. In die maand was
bewezen dat het Nederlandsche Roode Kruis
gesteund door het gehele Nederlandse volk
een instelling was geworden die een volwaar
dig hulpverleningsapparaat had opgebouwd.
Naar later zou blijken zou nog vaak een
beroep op deze instelling worden gedaan. De
afdeling Leeuwarden ging zich inmiddels
bezinnen op een goede belegging van de
kasgelden en de opslag van de gegeven
materialen. Begin 1871 keerden de chirurgij-
nen Kramer en Plet in Leeuwarden terug. De
eerste van het oostelijke front, de laatste uit
Frankrijk. Voorzitter Engelen stelde het be
stuur voor deze beide heren te belonen met
een „heel kundig instrument" als bewijs van
erkentelijkheid.
De secretaris van de vereniging maakte
hiertegen echter bezwaar. Dominee Proes
vond, ddt zo'n geschenk niet uit de kas
betaald mocht worden en om de kosten nu
door de acht bestuursleden te laten dragen
ging hem te ver. Toch besloot men de beide
heren elk een ingelijste plaat cadeau te doen,
waaraan ieder na verkiezing meebetaalde.
Met het aflopen van de Frans-Duitse oorlog
waren de eerste twee rumoerige jaren van de
Leeuwarder afdeling voorbij. Men ging zich
nu toeleggen op de ledenwerving en ook het
vrouwencomité kreeg een eigen functie.
Vele jaren later toen het uitbreken van wat
de eerste wereldoorlog zou worden, dreigde,
waren de activiteiten van de afdeling Leeu
warden vele: het organiseren van verpleeg
stercursussen trok 430 belangstellenden, van
wie 120 werden toegelaten. Leeuwarder art
sen en apothekers gaven deze cursussen in de
ziekenhuizen, het militair hospitaal en in de
huishoudschool. In de toelatingseisen voor de
opleiding stond de waarschuwing „één avond
verzuim van de cursus sluit verdere toegang
uit!" De cursus startte 10 augustus 1914,
precies zes dagen na het begin van de eerste
wereldoorlog. De activiteiten van het Rode
Kruis laaiden weer hoog op. Een inzameling
in de vierde week van augustus bracht in
Leeuwarden ƒ2509,77 en een halve cent op.
Padvinders stelden zich beschikbaar voor
eventuele ambulancediensten en op verzoek
van Den Haag werd er op papier een
ziekenhuis ingericht.
Alle Leeuwarder geneesheren, apothekers en
winkeliers in specifieke verpleegmiddelen
werd gevraagd op te geven, wat er in tijd van
nood bij hen te verkrijgen was en wat dit
zou kosten. Apotheker Uffelie liet in een brief
aan het bestuur weten dat het erg moeilijk
was om aan verbandstoffen te komen, maar
een week later berichtte hij in geval van nood
over 100 windsels, 10 x 250 gram watten en 5
x 500 gram watten te beschikken, die hij bij
geval gratis ter beschikking zou stellen. De
gasfabriek liet weten benodigde gasfornuizen
gratis in bruikleen te willen afstaan. In een
gebouw aan de Kruisstraat naaiden avond
aan avond vrijwilligsters matrashoezen van
ongebleekt katoen, die bij aflevering in de
manege aan de Arendstuin werden gevuld
met stro.
Ook in deze eerste wereldoorlog werd weer
een beroep gedaan op het Rode Kruis zoals
dat steeds in geval van oorlog was gebeurd.
Steeds kon men rekenen op de steun van
particulieren. Steeds verder groeide de orga
nisatie tot een wereldomvattende instelling.
De afdeling Leeuwarden heeft daar in het
verre verleden tot aan de dag van vandaag
zijn belangrijke rol in gespeeld.
i
