7 'T KLEINE KRANTSJE EN. DAT GEBEURDE IN DE BAR STRENGE MINUTEN OP Z'N GROOTSTE CONCURRENT ALS ÏSTE VERRASSINGEN UIT DE GESCHIEDENIS LIEFHEBBERS, DIE ZICH DEZE TRIOMF MOEI- Morele winnaar Arie Bouma Wilskrachtige slag Leemburg's grootste concurrenten, Jongert (rechts) en Pronk passeren Hindeloopen. Ze hebben hun prachtige voorsprong van twintig minuten verspeeld en kijken nui tegen een achter stand van achttien minuten aan de binnen. Nummer elf, de Leeuwarder Th. Draaisma, was de laatste wedstrijdrij der, die de race binnen een tijd van twee uur na aan komst van de winnaar vol bracht. Alle anderen kwamen later, de meesten zelfs veel en veel later aan. Zoals Jitze en Doeke Stienstra, broers van Uiltje en Catharinus, mr. Baron van Harinxma thoe Slooten en de atleet Jan Zeegers, die nog maar net op tijd, veertien minuten voor het midder nachtelijk uur, de Friese hoofdstad bereikte. Een interessante kwestie, dje de kranten nog dagenlang be zig hielden, was die van Leemburgs overwinning en de wijze, waarop ze tot stand was gekomen. Bij de huldiging van Jon gert in Zaandam werd hij Jongert de morele winnaar van deze Elfstedentocht ge noemd. Een half uur opont houd door het slijpen van zijn schaatsen en opzettelijk verkeerde wegwijzing zouden de oorzaken van zijn neder laag zijn geweest. Vrijwel de hele „Hollandse' pers wist te berichten, dat Jongert zijn prachtige voor sprong was kwijtgeraakt door het maken van een omweg tussen Leeuwarden en Frane- ker, waardoor hij samen met Pronk met een achterstand op Leemburg in Harlingen arri veerde. Maar is het niet hoogstmerk- waardig, dat niemand deze volstrekt onjuiste berichtge ving in die dagen signaleer de? Want tussen Leeuwarden en Harlingen vergrootten de beide Hollandse rijders hun voorsprong op Leemburg nog, terwijl ze pas later door de Fries werden gepasseerd. Bij die huldiging in Zaandam voelde Jongert zich evenwel niet geroepen de foutieve be weringen van bewonderaars te bestrijden. Bedolven onder bloemen en cadeaus sprak hij aan het slot van de feest avond slechts dit korte en krachtige dankwoord, uit: „Vrienden en sportbroeders, ik sta gewoon paf van wat mij geschonken is. Hartelijk dank aan de gevers. Ik heb gezegd!" Vonden de beweringen van de mensen, die de glorie van Karst Leemburg wilden doen verbleken, dus geen of wei nig tegenspraak, er stond ook niemand op, die kon aanto nen, dat het met de overwin ning van onze stadgenoot geen zuivere koffie zou zijn geweest. Karst Leemburg moet zijn triomf vooral dank zij een gunstige samenloop van omstandigheden hebben behaald: hij zal die dag in een voortreffelijke conditie zijn geweest, hij heeft eenvoudig elf uren lang stug doorge schaatst, hij heeft dankbaar kunnen profiteren van het feit, dat zijn grootste tegen standers met het euvel van stompe schaatsen te kampen kregen. En zo zal Karst Leemburg in onze herinnering kunnen blij ven voortleven als de glo rieuze winnaar van een van de verschrikkelijkste Elfste dentochten, die we hebben gehad. Bouma opgewacht en hij was het, dje Leemburg het tillen van de laatste loodjes gemak kelijk maakte. Achter zijn rug sneed Leemburg nu door de scherpe wind heen en steeds verder liep hij op zijn achter volger uit. De dfie minuten voorsprong werden weer vier, vijf, zes... En toen de Leeuwarders drie minuten voor half vijf tot hun grote vreugde hun stadge noot op de Willemskade za gen finishen, lag Leemburg acht minuten op Jonger: voor. Hij had, de Elfsteden tocht gewonnen in elf uur er- negen minuten en daarmee zijn gedurfde voorspelling bij na waargemaakt! Mr. Van Weideren baron Rengers, de secretaris van de Elfstedenvereniging, was de eerste, die de winnaar geluk wenste, maar Leemburg ruk te zich van hem los, zodra hij zijn oude moeder onder de ju belende toeschouwers zag. „Barst myn aide mem!" schreeuwde de triomfator. Toen ging hij op de schou ders, om zijn zegetocht te be ëindigen in De Klanderij, waar iedereen er zich over verbaasde, dat hij nog zo fit was, veel frisser dan Jongen, die zich direct in zijn hotel kamer opsloot en zich voor het begin fan de feestavond niet meer liet zien. Een half uur na Jongert kwam Sjouke Westra als der de binnen, op de schaats ge volgd door Fokke van der Heide. Zij hadden weer een enorme voorsprong veroverd op de numers vijf en zes, de Cornjumer Sikke Dijkstra en W. Meyering uit Elden, die even voor zessen binnenkwa men. Uiltje en Catharinus Stienstra, lange tijd in de kopgroep, kwamen om kwart over zes als negende en tien De veldwachter had daar uit pure geestdrift voor de lei dende Leemburg z'n revolver leeggeschoten en een paar vissermannen hadden de Leeuwarder voor z'n toppres tatie een kistje bokkingen be loofd. „Dou krijst in kistke bokkings fan üs!" Maar hoe deze bewijzen van medeleven de Fries ook sti muleerden, hij zou zijn lei dende positie nog voor Snee!: in groot gevaar gebracht zien. Want door het masseren van Jongert door Pronk kikkerde de Ilpendammer zo op, dat hij de kracht hervond om Leem burg nog ernstig te belagen. Helemaal alleen rijdend her vatte hij de achtervolging op de vluchteling, die bij Wouds end door twee jongemannen werd opgewacht en in hun gezelschap verder reed, „Fryslan boppe!" schreeuw den die knapen, „wy bringe jo nei Ljouwert ta!" Maar het scheelde maar een haar, of Cees Jongert was er nog eerder geweest dan zij! Tussen Sloten en IJlst bracht hij zijn achterstand van veer tien tot zes minuten terug en op het korte stukje tussen IJlst en Sneek liep hij nog eens drie minuten in. Toen dat bekend werd in Leeuwarden, waar het pu bliek zich al in spannende af wachting bij de finish ver drong, begon men in d,e ster ke Jongert toch weer de win naar van deze Elfstedentocht te zien. De drie minuten, die hij nu nog achter lag, zou hij zeker kunnen wegwerken op de laatste 27 kilometer. Maar nu zou blijken dat Leemburg, in Sneek niet wei nig geschrokken van het be richt, dat Jongert zo veront rustend snel inliep, nog lang niet aan het eind van z'n krachten was. Terdege het gevaar van de bedreiging be seffend, zette hij de spurt er nog eens in en het duurde niet lang meer of Jongert moest begrijpen, dat hij geslagen was. Want halfweg Sneek werd Leemburg met zijn jonge be geleiders door de oud lange- baanrijder en wielrenner Arie Een droom wordt werkelijkheid: juichend gaat Karst Leem burg als Elfstedenwinnaar over de streep! amarylstaafje te gaan slijpen. Terwijl ze daar, zittend op de wallekant, mee bezig waren, moet Karst Leemburg de bei de leiders, zonder dat ze er iets van merkten, zijn voor bij gesneld. En een minuut vóór Jongert en Pronk kwam Leemburg in Bolsward aan, waar drie minuten eerder Sjouke Westra en Catharinus en Uiltje Stienstra als de nieuwe leiders waren gepas seerd. Karst Leemburg verbaasde ^r vriend en vijand mee, maar het nieuws, dat in het Elfste- denhoofdkwartier in hotel De Klanderij helemaal als een bom insloeg, kwam een uur later uit Hindeloopen. Het vertelde, dat Leemburg tus sen Workum en Hindeloopen op z'n eentje de leiding had veroverd, dat hij al vier mi nuten voor lag op Sjouke Westra en Uiltje Stienstra, veertien op Fokke van der Heide en niet minder dan achttien op de geweldenaren Jongert en Pronk. Op een af stand van nog geen veertig kilometer had de Leeuwarder van een achterstand van twin tig minuten een voorsprong van achttien minuten ge maakt! Rijdend op gymnastiek- schoentjes, in een dikke wit te trui en met een enorme berenmuts op z'n hoofd ver baasde Karst Leemburg ie dereen met zijn stevig wils krachtig slagje, waarmee hij tot zijn eigen grote ver rassing! als eerste van alle wedstrijdrijders voortjoeg naar Staveren, naar Sloten, naar IJlst. Even voor het middaguur, toen Leemburg op weg van Sloten naar Staveren pal in de venijnige en ijskoude wind optornde, werd d,e aanvals- kracht van het achtervolgen de duo Jongert-Pronk, dat in tussen de tweede plaats had heroverd, aanzienlijk ver zwakt doordat Pronk zich gedwongen zag de strijd, te staken. Cees Jongert zette echter door en kwam veertien minuten na Leemburg in Sloten aan.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1965 | | pagina 7