Zoete herinneringen aan het
soldatenleven
De gevelstenen spreken (8)
HUTTIN6
Uit het geheugen opgediept
M. Boersma
5
'T KLEINE KRANTSJE
UW ADRES
VOOR:
Mag Leeuwarden nu de naam hebben een stijve stad te zijn, zo rond het gewichtige jaar
1900 was die naam nog niet toepasselijk. De soldaten van het negende regiment zorgden
toen voor levendigheid en vertier. Wel gingen sommige knapen soms een weinig buiten hun
boekje, vooral de jongens van buiten, die dan door de Leeuwarders werden betiteld met:
„kiek ze binne los van 't hiem maar toch vrolijkten ze de binnenstad maar danig op.
Wanneer de dienst er op zat en
ze naar de stad konden gaan, zo
tussen vijf en zes uur 's mid
dags, verlieten ze de kazerne.
Velen trokken dan door de
Amelandstraat en sommigen
stapten meteen het winkeltje,
tevens kroegje van ouwe Van
Krugten binnen op de hoek van
de Kaai en Amelandstraat.
Deze familie Van Krugten stond
bij de soldaten gunstig aange
schreven. Zowel de man als de
vrouw waren hulpvaardig en
toeschietelijk. Was er al eens
een knoop van de uniform of
een winkelhaakje in de broek,
moeke Van Krugten zorgde er
voor dat dit verholpen werd.
Wie een weinig slecht bij kas
I was, maar toch gunstig bekend
stond, werd wel eens een bor-
relje ingeschonken „op de pof"
of kreeg zomaar een stukje cho
colade mee voor het liefje dat
hij hoopte te ontmoeten.
Een eindje de straat in was het
„logement Hempenius". Ook
hier stapten ze wel eens binnen,
maar meer was dit een „home"
voor zwervers die een nacht on
derdak wensten. Midden in de
straat waren een paar huisjes
van „houdt an". Van achter de
ruiten lachten een paar vrolijke
meisjes de passerende militairen
tegen. Ja, in die jaren was Leeu
warden al een stad van allure.
Vooral op donderdag, de uit
gaansavond van de dienstmeis
jes, was het in de straat één en
al drukte. Dan trokken de jon
gens - met snorren en kleine
sikbaardjes - voorbij in hun
i blauwe uniformen, met nauw
sluitende kragen, stijve sjako's
op en zwaar bespijkerde „kist
jes" aan. Zingend of fluitend
togen ze dan naar het centrum,
naar de Nieuwestad „Rats, kuch
en bonen, dat is het soldaten-
dmee, daar hou je het leven
wel mee
Verzamelplaats
De brede zijde van de Nieuwe
stad was de verzamelplaats. Van
het Klokje tot de tabakszaak van
Taconis - nu levensmiddelen-
taak Zijlstra. Daar spanden ze
de meisjes aan, die het militaire
kleed vereerden.
Vooral zomers was het erg ge
zellig op de Nieuwestad. Op
zaterdagavond speelde op de
„Lange Piep" de schutterijmu-
ziek, met kapelmeester De Jong
vrolijke deuntjes, die vlot wer
den meegezongen. Onder de lui
fel van „de Heeren Sociëteit" -
nu Morrema's Sport Palace -
zaten militaire officieren en
stadsnotabelen flink te bitteren.
Hoorngeschal
Maar niet alleen was er op za
terdag muziek, maar ook klonk
het hoorngeschal dinsdags en
vrijdags door de stad. Dienst
meisjes, druk aan 't straat
schrobben, lieten zonder meer
emmer en bezem in de steek en
hadden al gauw "een jongen aan
de arm om dan zingend „Turf
in je ransel" de muziek naar de
kazerne te vergezellen.
„Het Klokje" op de Nieuwestad,
tegenover de nauwe Peperstraat,
was de plaats van afspraakjes
tussen jonge mensen. Was daar
de verlangde „zij" opgedoken,
dan gingen de jongelui, zwaar
gearmd naar stille plekjes ron
dom de stad, waar knus over
liefde kon worden gesproken.
Stelden de weergoden niet te
leur dan zochten ze de Kleine
of de Jonge Bontekoe op. Door
de Leeuwarders van toen werd
de Jonge Bontekoe „Jan met de
lamp" genoemd; een toepasse
lijke naam omdat de caféhouder
de gewoonte had, om met een
petroleumlamp de duistere
hoekjes en hokjes op te zoeken.
Veterinkje
Plotseling viel dan het licht op
niets vermoedende jonge paar
tjes, die rustig zaten te vrijen.
Met een „believe de jongelui
oek nog een veterinkje" recht
vaardigde hij zijn plotselinge
verschijning - nadat nota-bene
al twee dubbeltjes waren uitge
geven voor een flesje bier en
een advokaatje.
Maar toen minister Abraham
Kuyper de strijd aanbond met
bordelen en andere huizen van
ontucht, kwam er in de Jonge
Bontekoe ook een inval, met het
resultaat dat de caféhouder ge
straft werd en zijn zaak moest
sluiten. Dit betekende voor veel
Leeuwarders, die wel eens stout
waren een reuze strop
J. C. VAN DAM
IS Meerval
Ondergetekende zou graag even
weten waarom u mij voor leu
genaar hebt uitgemaakt in het
Kleine Krantsje, wat betreft de
vraag van een persoon, die
vroeg wat er van waar is aan
gaande het uitzetten van mijn
„meerval" in de Kleine Wielen.
Deze man kan bij mij gerust
komen voor een gesprek daar
over en dus geen gekaanstekerij
meer.
Leeuwarden NICO BORN
Barent Fockesstraat i
Wat hebben we nou i Mo
gen wij er alstublieft aan twij
felen of de heren vissers voor
een paar jaar op de Kleine
Wielen een meerval aan de
haak hebben gehad 1 Dat u
veertig of vijftig jaar geleden
een jonge meerval in de
Kleine Wielen hebt uitgezet,
geloven we graag - dat de loze
vangst van de vissers „uw
meerval" was geloven we
niet. Trouwens, de heer J. van
der Woude schreef ons ook
niet over het uitzetten van
een meerval in de Wielen, hij
schreef over het monster dat
er een paar jaar geleden zat.
Maar misschien krijgt u toch
nog eens gelijk. Alleen de
tijd zal ons dat kunnen leren.
Red. 't KI. Kr.
Tuinslang - Autoborstels - Sleepkabels
en plasticglas voor uw boot.
Jerrycans 5-10-15-20 liter.
AA/WWWWVWV\nAAA/VWWWVtA/WWWVWW\n
Deze prachtige gevelsteen De Jonge Sint Jacob (D. Ionge's
Iacob) is al eens eerder in ons Kleine Krantsje ter sprake
gebracht, toen wij schreven, dat bij een toekomstige stads-
sanering de Muggesteeg zou verdwijnen. Met deze Mugge-
steeg verdwijnt dan ook deze gevelsteen, die immers zit in
de zijmuur van het pand dat op de hoek van de Kleine
Hoogstraat en de Muggesteeg staat. De steen is omstreeks
1910 door notaris Ottema van de antiquair Gerbenzon ge
kocht; pas later ontdekte de heer Ottema, dat de steen uit
het Maria Annastraatje afkomstig moest zijn: in het Wijk-
boek van 1878 van Leeuwarden kunnen we bij het pand
nummer 9 in dit Maria Annastraatje als notitie De Jonge
St. Jacob zien staan. Toen de heer Ottema het hoekhuis van
de Kleine Hoogstraat liet restaureren kwam hij op het idee
de al veel eerder aangekochte gevelsteen in de zijmuur te
laten inmetselen. De steen bleef dus in ieder geval in de
buurt van de Sint Jacobsstraat en niet onmogelijk is het,
dat ze eens bij het Sint Jacobs Gasthuis heeft gehoord - dat
heeft in vroeger tijden bij deze Sint Jacobsstraat heeft ge
staan.
AA/XA/WWWVA/VWWVVWWWWVWVWWtA/VMAA
GRAFMONUMENTEN
SCHOORSTEENMANTELS
DE FRiESGKE SLEENHOUWERU
SINDS 1930
TELEFOON 30180 - 29278 - 27866 - 28286
Schram 95-97
Telefoon 28527
Leeuwarden
