Muziekhandel Scheepstra straks vijf en zeventig jaar
Geen plaats in Friesland waar „Skeep" niet speelde
DE BOEVEN
KROPEN IN
'T KIEPEHOK
5
'T KLEINE KRANTSJE
DRIE GENERATIES IN HET VAK
Vijf en zeventig jaar geleden op 5 mei 1892, richtte wijlen de
heer Tjibbe Scheepstra in het pand Oude Oosterstraat 4 in
Leeuwarden (het huidige pand Haak, naast de pas gerestau
reerde Gladde Gevel) een muziekhandel op: harmonika's,
mondharmonica's, violen. Ook was het een reparatie-inrich
ting, waarvoor Scheepstra z'n opleiding had gekregen in de
muziekzaak van George Postma op de Kelders, later muziek
handel Jaap Hogeveen, thans Sits. In 1904 kocht Tjibbe
Scheepstra het pand op de Wortelhaven no. 89, het voorma
lige café v. d. Woud, dat verbouwd werd en waarin Senior
later zou worden opgevolgd door zijn zoon: Daniël Scheep
stra, die in 1955 het huidige pand Wirdumerdijk 19 betrok,
dat nu nog steeds door hem en zijn zoon Theo als muziek
handelaars wordt bewoond.
Tjibbe Scheepstra was in zijn
tijd een bekend musicus, die de
piano-harmonika en contrabas
bespeelde en er minstens 3 of 4
maal per week op uit trok, al
leen of met collega's die óf vi
ool óf piston speelden voor de
verzorging van de muziek op
kermissen, nutsavonden, toneel
uitvoeringen en balmuziek na
hardrijderijen in de vroeger zo
vaak zo strenge winters.
Het vervoer was per dilligence,
met paard en wagen, op de fiets
of.te voet, terwijl de heren
musici gekleed waren in een
wijde cape en de hoge hoed op
hadden.
Tjibbe's zoon Daan, was veer
tien jaar, speelde piano en werd
door pa, die tot over z'n oren
„in de partijen" zat, naar Warga
gezonden, waar in café Klopma
balmuziek moest worden ver
zorgd na afloop van een hard
rijderij op schaatsen. Daar ver
diende Daan z'n eerste gage:
vier gulden. Hij ging „in het
vak", nam weer les bij de heer
Mar. Naberman en speelde wat
er te spelen was, o.a. tijdens
danslessen bij dansleraren. In
1914 (afgekeurd voor de militai
re dienst) kwam Daan er écht
in, mede doordat vele pianisten
hun dienstplicht vervulden in
de Mobilisatie tot 1918.
Begeleiding
Vele, zéér vele artiesten die in
Friesland optraden, werden be
geleid door Daan Scheepstra:
Duo Gosschalk, Albert Bol, Kees
Pruis, Stella Seemer, Lou Bandy,
verscheidene Faveur-artiesten en
verder de Friese komieken en
voordragers: Krips en Molenaar,
Duo Henrico, Duo Ensingh-Jor
dan, Duo Graficus (Van Zurk
en de pas overleden Wyger v. d.
Schaaf), Sieger Stap van Berli-
kum, Job Sijtsma, Corry van
Megchelen (Mevr. Haanstra) en
de Westra's van Stiens.
Stomme films
Daan Scheepstra zat als pianist
ook enkele jaren in de „Leeu
warder Bioscoop" om stomme
films en artisten tussen de film
voorstelling in te begeleiden. In
dit theater stond destijds ook
wijlen Joh. B. Kok als „num
mer", liedjes zingende en zich
zelf begeleidend op de mando
line.
Overal.
Er is geen plaats in Friesland
waar Scheepstra niet gespeeld
heeft, terwijl hij tevens jaren
lang (van 1936 tot '52) accordeo
nist was bij de „Ljouwerter
Skotsploeg", waarbij z'n vrouw
danste en men ook veel in het
buitenland optrad.
In 1926 opende Daan zelf een
zaak in de Lombardsteeg, t.o.
café Houbein. In die tijd moest
hij de zangeres „Gladys", die
Franse chansons zong, begelei
den maar deze dame was ge
wend begeleid te worden op een
accordeon. Scheepstra had er
één in z'n zaak en waagde het
er op; sindsdien was óók het
accordeon een vertrouwd mu
ziekinstrument in zijn handen.
Hard werken
Opa Tjibbe wilde de zaak op de
zijn laatste instrument nog
steeds tegen de normale prijs
(niet zwart) de winkel uit zag
gaan.
De laatste twee oorlogsjaren was
er niets meer in de winkel,
soms alleen een gebruikte ac
cordeon van een klant die no
dig geld moest gebruiken. Zo is
het voorgekomen dat een derge
lijk instrument voor f 2000,- van
eigenaar verwisselde, die dan
„Ik dacht al, op wie liekt ie oek al weer
Wortelhaven wel overdoen, de
huizen aan de ene kant Lom
bardsteeg werden door V. D.
gekocht en zo kwam het dat
Daan Scheepstra zich in 1935
vestigde in het pand Wortelha-
ven 89. Het was in die crisis-ja
ren hard werken: de zaak; les
geven en „schnabbelen" in- en
buiten Friesland, waar soms
dochter Alie, die óók piano en
accordeon speelde en zoon Theo
mee de boer op gingen „uit spe
len", echter per auto.
In de loop der jaren heeft de
heer D. Scheepstra wel een „ga
rage vol" auto's gehad, meest
tweedehands en niet al te duur,
dat kon niet anders in die jaren.
Zijn nummer B-X937 was in
Friesland wel bekend.
Opa Tj. Scheepstra was een van
de eersten in Friesland die de
„Hohner"-accordeons verkocht,
zij het dan eerst de 2 en 3 rijer
harmonika's. En het ging goed,
vooral in de mobilisatie 1939:
Daan verkocht eens op een za
terdag 12 stuks 120 bassers toen
a f 125,- per stuk. De verkoop
ging door tot in 1943, toen hij
winter van '6s-'66 een trip naar
zijn dochter Alie, die met haar
man (die ook enige jaren in de
zaak zat) en kinderen reeds acht
jaar in Australië woont, waar
zij nog steeds accordeon speelt
en lessen geeft. Senior heeft zich
nadien wat uit de zaak terug
getrokken, mede in verband met
zijn leeftijd en gezondheid, zo
dat het laatste jaar de zaak
„Muziek Scheepstra" geleid
wordt door de derde generatie,
de heer Theo Scheepstra.
In gezondheid hoopt de familie
Scheepstra in mei bescheiden
het 75-jarig zakenjubileum te
Tjibbe Scheepstra, stichter van de Muziekhandel Scheepstra, was in
zijn tijd al een bekend musicus: hier zien we hem met zijn harmo
nica met twee collega's, links Job Sytsma, rechts Ype Schaaf. De
heren zijn keurig uitgedost in oud Fries costuum - de foto is ge
maakt tijdens historische volksfeesten in Arnhem.
op zijn beurt een paar fietsen
kon kopen voor dit geld. Na de
bevrijding was het overal feest:
Orkest Scheepstra ging weer op
pad; de winkel floreerde: bijna
iedereen wilde accordeon leren
spelen. De opmars van „het ac
cordeon" was begonnen.
Accordeonist
Zoon Theo Scheepstra werd ac
cordeonist bij dansleraar Feen-
stra (TOF) die nu in Australië
woont; de muziekwinkel liep
best: accordeon-leraren kochten
gretig de instrumenten, want
accordeonspelen was populair
geworden. Zo werd het pand
Wortelhaven 89 te klein en in
juni 1955 betrok de familie
Scheepstra het mooi in het cen
trum gelegen diepe winkelpand
met kantoor, toonzaal en tevens
grote ruimte voor platenverkoop
met enige luisterboxen aan de
Wirdumerdijk no. 19. Dit huis
met twee bovenverdiepingen
loopt door tot aan de Weaze en
is, pakhuis en garage inbegre
pen, 48 meter diep.
Daan Scheepstra maakte in de
Daar, waar de Verkorteweg aan
de weg Achter de Hoven begint,
stonden vroeger twee huizen. In
't ene woonde Hofman, de
bloemist, in 't andere woonden
wij. Voor de huizen was een
sloot, die liep tot de spoorweg
overgang. Over de sloot was een
bruggetje, waar wij over moes
ten om het huis te bereiken.
De wandelaars langs Achter de
Hoven hadden een fraai gezicht
op de prachtige bloemen die
Hofman kweekte. Achter ons
huis lag een stuk gardeniersland
van mijn vader. Aan de linker
zijde was ook een sloot ter af
scheiding van de grote tuinen,
welke behoorden aan de bewo
ners van de huizen aan de Oos-
tergrachtswal.
De eerste grote tuin was van de
heer Corbelin Battaerd, een man
die een hoge functie in het leger
had. Over de sloot lag een
plank. Wij konden dus in deze
tuin komen en omgekeerd.
En op een zondagmorgen ge
beurde er iets. Uit 't Huis van
Bewaring ontsnapten drie ge
vangenen en verstopten zich in
een groot kippenhok van Bat
taerd. Er zaten veel kippen in
dat hok. Maar die kippen had
den geen bericht gehad van hun
komst. De kippen wisten van
niets. Maar toen de „heren" in
't hok zaten, begonnen de kip
pen zo'n spektakel te maken,
wat op enige afstand duidelijk
hoorbaar was. En ja hoor, daar
kwam al een man aangerend.
Dit bleek te zijn Amiabel de
tuinman van Battaerd. Toen hij
bij 't hok kwam en de drie ke
rels zag zitten, sloeg hij alarm
en vluchtte weg om de politie
te waarschuwen.
Hoe dit verder afliep, is mij niet
bekend, maar wel hoorde ik
later dat de „heren" niet lang
van hun vrijheid hadden geno
ten. En de kippen Ik denk wel,
dat ze allemaal dood zijn, want
't gebeurde is langer dan ander
half jaar geleden.
Amsterdam
M. KAASTRA
