SCHOONHEID DIE VERGING
Om je dood te lachen
Volkshumor DE POEPAPPEL, KOBUS FLUITSJE
vastgelegd in
bijnamenPOFJENAIT EN DE SPIEKERBAK
'T KLEINE KRANTSJE
10
(in de goeie ouwe tijd)
BOSCH KOELKASTEN
De humor van een volk spreekt uit zjjn bijnamen: al vaker hebben we 't in 't Kleine Krant-
sje gehad over de fraaie bijnamen, die de Liwadders elkaar vroeger plachten te geven en
waarmee de spreektaal niet weinig werd verrijkt. Nóg zal het voorkomen, dat er hier en
daar origineel gevonden bijnamen vallen, maar toch lijkt ons de gewoonte van het geven
van bijnamen langzamerhand te gaan behoren tot de verleden tijd: hoe meer het tempo van
ons leven zich versnelt, hoe zakelijker deze wereld wordt en hoe meer de mensen hun ont
spanning zoeken in de enge familiekring, des te meer zal de neiging van de mensen ver
flauwen elkaar te betitelen met een andere dan de enige, echte, zakelijk juiste naam.
De redactie van 't Kleine Krant-
sje heeft duizenden bijnamen
van Liwadders en ook van niet
Liwadders te boek gesteld en uit
deze unieke documentatie
spreekt de volkshumor wel een
heel duidelijke taal. Natuurlijk:
er zijn ook tal van zouteloze,
nare, ongepaste bijnamen ge
weest, die aan duidelijkheid
niets te wensen overlieten en
ons onmiddellijk een bepaalde
eigenschap of een bepaald ken
merk van de betrokkene onthul
den (Dikke Reitse, Dove Jelle,
Manke Mien, Schele Oets,
Kromme Folcke, Rooie Mink,
Zwatte Henk), maar andere bij
namen getuigen van veel oor
spronkelijkheid, terwijl we van
een heel grote groep slechts
kunnen gissen hoe ze zijn ont
staan.
Rienk de Beereknokker moet z'n
tweede naam te danken hebben
gehad aan het feit, dat hij eens
op de Leeuwarder kermis de
durf had het op te nemen tegen
„een beer", die bij betere be
schouwing gewoon „een vent"
bleek te zijn en, door Rienk te
gen de grond gewerkt, dringend
om clementie vroeg.
Ook de bijnaam van De Lultsje-
maker kan gemakkelijk worden
verklaard - deze heer werkte bij
de pottenbakkerij van Dorema
aan het Zuidvliet en had tot
taak de oren aan de potten te
maken: „must kieke, een lul-
tsjemaker zeiden de kwajon
gens van 't Vliet, die hem via
een venster konden gadeslaan
Verder hoefde men ook niet te
vragen hoe Kobus Fluitsje aan
zijn bijnaam kwam en de naam
Pofjenait had voor ingewijden
in de goeie ouwe tijd ook al
geen geheim: Kobus Fluitsje
reisde in Friesland alle kermis
sen af met een viool en een
fluit en Pofjenait was een stoe
re Groninger, de baas van een
kroeg in de Vijzelstraat, die kort
en goed tot lijfspreuk had: „Ik
pof ja nait
Maar wie van de lezers van 't
Kleine Krantsje kan ons vertel
len, hoe de bijnaam De Poep-
appel is ontstaan, waarom werd
Jurjen Zeldenthuis met z'n gei
ten op het Oldehoofsterkerkhof
nou eigenlijk De Spiekerbak ge
noemd, hoe kwam men in he
melsnaam aan de bijnaam De
Katsjepoekel voor die ouwe pia
nostemmer, waarom noemden
ze de kaaskoopman Wietze
Friso Toewan Pienter, wie kwam
op het idee De Peerdekop ook
wel Jan Petat te noemen en aan
wie had die Liwadder pliesjeman
in de oorlog het te danken, dat
hij Molotow werd genoemd
Ga zo maar door
Enfin, we zouden zo wel kun
nen doorgaan met het opsom
men van niet of nauwelijks
verklaarbare bijnamen, maar
liever komen we later nog eens
op dit onderwerp terug. Zijn er
abonnee's, die ons bepaalde na
men kunnen verklaren Even
een briefkaartje naar 't Kleine
Krantsje; namens duizenden an
dere abonnee's zullen we u er
dankbaar voor zijn
Jodemannetje Velleman werkte
in Amsterdam en kwam daar op
zwart zaad te zitten. Stuurde
telegram naar „de ouwe heer"
in Leeuwarden: „Stuur geld
Maar oude heer Velleman dacht
je kunt me nog meer vertellen
en smeet de noodkreet achteloos
aan de kant.
Volgende dag kwam er wéér een
telegram uit Amsterdam: „Waar
blijft geld Nu antwoordde de
oude heer Velleman wél: „Geld
blijft hier
Wanneer onze voorouders wat meer begrip hadden gehad voor de schoonheid van de stad
zou dit prachtige pand op de hoek van de Turfmarkt en de Tuinen wellicht nooit zijn afge
broken en dan zou misschien ook dit schilderachtige bruggetje over het water van de Tui
nen bewaard gebleven zijn. Dat bruggetje is de zogenaamde Hooge Brug, die verdween na
het dempen van de Oude Heeregracht langs de Turfmarkt in 1893. Het pand met de mooie
trapjesgevel werd gesloopt ten behoeve van het verbreden van de Handelskade, een naam
die geheel verloren is gegaan.
LOOD OM OUD IJZER
Vrijgezel (tot zijn huishoudster, haar een jas toonend)
„Kijk es hier: hier ontbreekt een knoop, daar is een
scheur, hier is de naad getornd en daar hangt de voering
er uit. Als ik zóó wil loopen, kan ik evengoed gaan trou
wen".
MODERN
Sire, zei de chefkok schuchter tot den kannibalen-koning,
de nieuwe blanke is van kop tot teen in een hamas ge
kleed.
Stuur hem dan weg, antwoordde Z.M. onverschillig.
Vleesch in blik lust ik niet meer sedert die onthulling
uit Chicago.
ZIJ WAS ER NIET AAN GEWEND
Een koe achtervolgt een meisje in een wei. Een boer, die
er langs loopt, ziet het. „Wees maar niet bang juffie, het
beest is wat speelsch
„Ja, maar ik heb nog nooit met een koe gespeeld gilt
het meisje in haar doodsangst terug.
HET BESTE MIDDEL
Een candidaat in de medicijnen werd op het examen door
een strengen examinator gevraagd: „Welke zijn de zweet-
opwekkende middelen De candidaat zei de hem bekende
achter elkaar op.
„Maar als deze niet helpen," vroeg de examinator, „wat
zoudt u dan doen
„Ik zou den patiënt bij u examen laten doen antwoord
de de gevraagde.
Een koelkast van PRINS
Een VORSTELIJK bezit
Voor iedere KEUKENPRINSES
tegen concurrerende prijzen
Nieuwestad 76 - Leeuwarden
Telefoon 05100 - 28215
