NIERMEIJER installatietechniek
De gevelstenen spreken (32)
GRONDIGE VERBETERING
VAN DE WATERWEGEN
MAISON „ILONA" voor dameshoeden en bruidstoiletten
UIT HET JONGE LEEUWARDEN
Onschuldig veroordeeld tot
vijftien jaar
'T KLEINE KRANTSJE
10
Wij hebben speciaal voor U
samengesteld:
if 140 Lts. koelkast „Silo" (met 5 jaar garantie)
if 4 vl. kookplateau „Pelgrim" (past op koelkast)
SAMEN f 358,-
KELDERS 35, TELEF. 27744
DE WIJDE
WERELD IN
St. Jacobsstraat 5
Leeuwarden
Telefoon 26677
In zijn verhaal over „Jong
Leeuwarden" heeft onze
medewerker, de heer J.
Hoekstra, zich de vorige
maal o.a. bezig gehouden
met het raadseltje van de
plattegrond van Leeuwar
den van 1550 met een heel
wonderlijk getekende Ol-
dehove en een stukje
stadsgracht, dat de overi
gens zeer secure tekenaar
verzuimd heeft in te kleu
ren. De heer Hoekstra
komt nu nog graag even
op dit kleine mysterie te
rug.
Wanneer onze veronderstelling
juist is, dat de tekenaar niet zelf
de Oldehove heeft ingetekend,
wat mag daar van dan de reden
wel zijn Misschien een plotse
linge ziekte of overlijden Maar
dat kan niet, want de later ver
rezen Nieuwe Toren, ook op
het kaartje te zien, is wel dege
lijk van zijn hand.
Mij dunkt, deze op zijn terrein
zo gedegen vakman, de Pietje
secuur, moet, met een variant
op de onvoltooide symphonie
van Beethoven, met deze Onvol
tooide Van Aaken in z'n maag
hebben gezeten. Wat móet hij
daarmee. Gaat hij mettertijd te
gen de vlakte, dan prijkt zijn
tekening van de stad met een
niet bestaande toren. Blijkt
evenwel de verzakking niet door
te zetten en gaan ze hem on
verhoopt nog met een boven
stuk voltooien, dan kan hij dat
stukje gracht daar achter niet
vol gaan tekenen.
Dwars er door
De lijnen zouden dwars door de
nieuwe torentop lopen. Nee, we
zullen daar nog maar mee wach
ten tot we weten waar we aan
toe zijn. Mogelijk is met een en
kel potloodlijntje het geval aan
gegeven en zo bij zijn opdracht
gever ter tafel en later in het
archief geraakt, waar in later
tijd iemand zeer gedienstig,
doch smakeloos en gespeend van
alle gevoel voor perspectief, een
toren heeft bijgevoegd.
Doch met dat al zitten we in
1550 en dat betekent dat we aan
een belangrijk deel uit Leeuwar
dens geschiedenis zijn voorbij
gegaan. We gaan nog even terug
naar de voltooiing van de
grachten, dus naar 1494. Einde
lijk dan was de lang verbeide
veiligheid een feit geworden
Doch, alles is betrekkelijk, dat
zouden ook de Leeuwarder in
gezetenen opnieuw ondervin
den.
Maximiliaan, de Rooms-koning
en regent voor zijn zoon Philips
de Schone over de Nederlanden,
had Hertog Albrecht van Sak
sen tot stadhouder over de Ne
derlanden aangesteld in 1448.
Deze had zich van meet af aan
ten doel gesteld een eind te ma
ken aan de alom heersende
woelingen. Wat uiteraard met
grote kosten gepaard ging. Nu
had z'n baas Max. hem wel een
stevig voorschot gegeven, welk
geld deze ook zelf weer geleend
had, doch dat hij maar moeilijk
weer boven water kon krijgen.
Wel trachtte hij door het heffen
van belastingen in Holland zijn
inkomsten te verhogen, maar
dat lukte niet erg.
Wespennest.
Toen dacht hij aan Friesland.
Hadden niet de Schieren hem
dringend verzocht in 1945, om
Albrecht tot potestaat over deze
provincie te heffen Het schijnt
evenwel dat Albrecht drommels
goed wist dat hij daarmee z'n
hand in een wespennest zou
steken. Eerst in 1498, na een
hernieuwd verzoek gaf hij hier
aan gevolg. Hij schijnt echter
een man geweest te zijn van
niét of goed.
Want niet tevreden met de hem
geboden heerschappij over Wes
tergo, welke onderwerping vlot
van de hand gegaan was, trok
Zo zag Leeuwarden er omstreeks 1550 uit.
ken zijn troepen meteen ook
Oostergo binnen. En.ook
dat was gauw bekeken. Alleen
Leeuwarden, de sterke veste,
bood heftig tegenstand. Cam-
minghaburgt had zich al meteen
overgegeven.
Natuurlijk zijn we geneigd te
zeggen, de Camminga's. Maar,
wat zat er eigenlijk anders voor
hem op, daar buiten de wallen
met de vijand, als ze Albrecht
als zodanig zagen, onder één
hoedje te spelen De eveneens
buiten de poorten liggende
kloosters Fiswerd en Galileën
werden en passant ingenomen.
Na drie dagen van tegenstand
zat er dan ook niet anders op
dan zich over te geven. Toch
hadden ze er nog een aantal
gunstige voorwaarden uitge
sleept, waar we hier niet verder
op in zullen gaan.
Voor wie in deze materie het
naadje van de Leeuwarder kous
wil weten zij o.a. verwezen naar
het ook door mij dikwijls ge
raadpleegde boekje van Mr. Al-
gera. Hier willen we volstaan
met te vermelden dat er on
danks alles, door invloed van de
Saksers nog veel goeds tot stand
kwam. De in verre staat van
verwaarlozing verkerende water
wegen werden grondig verbeterd
en ook op administratief terrein
werd eindelijk orde op zaken
gesteld. Zelfs zó, dat, hadden we
niet een geschrift in handen ge
kregen dat hiervan een bewijs
geeft, wellicht deze artikeltjes
niet geschreven zouden zijn.
Doch daarover straks meer.
(Vervolg van pagina 3)
toor in Montreal, had mij alles
zo gemakkelijk voorgesteld,
daardoor aangemoedigd had ook
ik het niet zo zwaar ingezien,
maar nu ik voor de werkelijk
heid kwam te staan, leek alles
mij zo onmogelijk toe. Nu eerst
begreep ik de moeilijke situatie,
waarin ik me zelf had gebracht.
De onrust en twijfel in mijn
ziel werden mij toen te sterk.
Ook als gevolg van het trieste
weer werd mijn stemming neer
slachtig, mijn gedachten dwaal
den af, herinneringsbeelden ver
schenen: mijn hef ouderlijk
huis, mijn genotvolle jeugdja
ren in de Friese hoofdstad, het
zorgeloze leven in het vader
land. Als iets machtigs en heer
lijks stond het voor mij, maar
voor altijd verloren.
Het is ruim vijf en vijftig jaar
geleden, veel bewogen lange ja
ren, maar nog duidelijk zie ik
mij zitten, geheel verslagen aan
die trieste, eenzame weg in het
verre, vreemde land. Ik die zo
vol moed de wijde wereld was
ingetrokken, was meedogenloos
„knock-out" geslagen enik
schreide
(Wordt vervolgd)
Dit is weer een afbeelding van een sprekende gevelsteen
met bijzonder weinig woorden: een afgehakt wapen, een
guldenvliesteken en bet devies Plus Oultre. De steen is te
vinden in de zijmuur van het hoekhuis Weaze - Ayttasteeg
en dateert uit het derde kwart van de zestiende eeuw.
(Vervolg van pagina 7)
de maandag daarna kwam het
Gerechtshof met zijn vrijspre
kend arrest, niet wegens gebrek
aan bewijs, maar „omdat de
verdachten het hun ten laste ge
legde misdrijf niet kónden heb
ben begaan".
Het werkelijke raadsel van de
moord van Giessen-Nieuwkerk
is nimmer opgelost - nooit heeft
men de dader kunnen vinden.
En van wat er verder met de
betrokkenen in deze merkwaar
dige tragedie is gebeurd, is wei
nig bekend. De rechercheur De
Jong is wonder boven wonder
niet vervolgd en zelfs niet de
laan uitgestuurd - hij is overge
plaatst naar de passencontrole
in Hoek van Holland, waar Kick
Geudeker hem nog eens in actie
heeft gezien.
Trek het er maar af.
En Klunder moet later nog eens
terecht hebben gestaan wegens
openbare dronkenschap en ver
zet tegen de politie. De kanton
rechter veroordeelde hem toen
tot twee maanden. „Dat trek je
dan maar af van de tijd, die ik
onschuldig heb gezeten", moet
hij toen hebben gezegd
PAARDEN OP HOL
Vanmorgen omstreeks twaalf uur sloegen op de Emmakade Z.Z.
twee paarden, gespannen voor een sleeperswagen, op hol. Slingerend
stoof het span in de richting van de Zuider-Grachtswal. Bij de
Eerste Kanaalbrug maakte het span, doordat een der paarden de
brug over wilde, een zwenking naar rechts. Het gevolg was, dat het
tuig brak, zoodat de wagen in de gracht vloog. De beide paarden
zetten ieder op „eigen gelegenheid" hun woeste ren voort. Het eene
werd nabij de pont gegrepen en tot staan gebracht, het andere zag
zich bij de Potmargebrug de vrijheid ontnomen. Persoonlijke onge
lukken kwamen bij dit incident niet voor. (1930)
