Klunde
I
'T KLEINE KRANTSJE
I
I
ONSCHULDIG VEROORDE
MOORDZAA
SCHO
SCHULDIG OF ONSCHULDIG - IN DE LAATSTE WERELDOORLOG
PLACHTEN DE DUITSERS NIET ALLEEN DIE NEDERLANDERS IN DE
GEVANGENIS TE GOOIEN, DIE ZICH IN HUN OGEN AAN STRAFBARE
FEITEN HADDEN SCHULDIG GEMAAKT, MAAR OOK VOLKOMEN ON
SCHULDIGE LIEDEN, VAN WIE ZIJ MAAR EVEN VERONDERSTELDEN,
PAT ZE DE BEZETTENDE MACHT DE VOET HADDEN DWARS GEZET OF
WELLICHT IN DE TOEKOMST NOG DWARS ZOUDEN KUNNEN ZETTEN.
MAAR OOK BUITEN OORLOGSTIJD HEBBEN BEKLAGENSWAARDIGE
LIEDEN ACHTER DE DIKKE MUREN VAN DE LEEUWARDER STRAFGE
VANGENIS MOETEN BOETEN VOOR MISDRIJVEN, DIE ZIJ NIET HAD
DEN BEGAAN: BIJNA VEERTIG JAAR GELEDEN, IN APRIL 1929, WERD
HEEL NEDERLAND OPGESCHRIKT DOOR HET SENSATIONELE
frlEUWS, DAT TWEE MANNEN VOLKOMEN ONSCHULDIG WAREN VER
OORDEELD TOT EEN GEVANGENISSTRAF VAN VIJFTIEN JAAR EN
VAN DIE VIJFTIEN JAAR AL RUIM DRIE JAAR HADDEN UITGEZETEN
INDE GEVANGENIS IN LEEUWARDEN! HET REVISIE-PROCES, DAT
VIJF MAANDEN LATER ONDER ENORME PUBLIEKE BELANGSTELLING
PLAATS VOND IN AMSTERDAM, BRACHT TOT VELER ONTSTELTENIS
AAN HET LICHT, DAT EEN RIJKSRECHERCHEUR EEN AANTAL GETUI
GEN GEDWONGEN HAD TOT HET AFLEGGEN VAN VALSE VERKLA
RINGEN EN BOVENDIEN, DAT DE RECHTBANK IN DORDRECHT, DIE
DE MANNEN VIER JAAR EERDER VEROORDEELD HAD, OP EEN ON
VOORSTELBARE MANIER HAD GEFAALD: ZELFS EEN KIND HAD KUN
NEN AANTONEN, DAT DE BEIDE MANNEN DE MOORD, WAARVAN ZIJ
BESCHULDIGD WAREN, ONMOGELIJK KONDEN HEBBEN BEGAAN
Het drama van de beide on- Eije Wijkstra vier politiemannen inneren: bij bun vrijlating wer-
schuldig veroordeelden, bekend doodschoot, zoveel indruk ge- den de mannen buiten de poort
als de moordzaak Giessen- maakt, dat de oudere lezers van van de Leeuwarder gevangenis
Nieuwkerk, heeft in 1929, het- 't Kleine Krantsje zich de hoofd- met groot gejuich begroet om
zelfde veelbewogen jaar, waarin zaken stellig nog wel zullen her- later op de dag in Amsterdam
door een duizendkoppige menig
te ovationeel te worden toege
juicht.
De tragedie was begonnen op de
derde augustus 1923, toen tegen
't krieken van de morgen de
stationschef Jacob de Jong van
de halte Giessen-Nieuwkerk, on
der de rook van Dordrecht, met
ingeslagen schedel langs de
spoorlijn gevonden werd. Het
wapen, waarmee de dodelijke
slagen waren toegebracht, hield
het slachtoffer in zijn handen,-
het was een grote ijzeren hamer
met een ijzeren steel. De totale
buit aan geld, na de moord uit
de geldla van het haltehuisje
geroofd, werd op ongeveer vijf
gulden vastgesteld.
Opgelost
De hele zaak leek binnen drie
tellen opgelost te zijn, toen de
politie een in de buurt gesigna
leerde landloper aanhield, die
het mes van de vermoorde in
z'n bezit bleek te hebben en op
de cent af het geldsbedrag, dat
uit de geldla was vermist. Bo
vendien was z'n broek met
groene verf besmeurd en dat
was dezelfde verf, waarmee de
buurman van het slachtoffer
juist z'n kippenhok had geverfd.
Maar zie: de zwerver had een
waterdicht alibi; hij was op het
tijdstip van de moord niet in
Giessen-Nieuwkerk geweest.
De verdenking viel toen op de
ijscoventer Kroon in Sliedrecht,
ruim elf kilometer van Giessen-
Nieuwkerk, die volgens een con
currerende ijscoventer precies
zo'n ijzeren hamer in z'n bezit
moest hebben als die, waarmee
Jacob de Jong was vermoord
Het bleek de politie, dat het
echtpaar Kroon de nacht van de
moord thuis feestend had door
gebracht in het gezelschap van
drie mannen, die herstelwerk
zaamheden verrichtten aan de
spoordijk, J. C. Klunder, J. J.
Teunissen en J. Vermeer.
Het feestje had tot 's nachts
twee uur geduurd en met de
moord konden ze niets te ma
ken hebben gehad, want die was
gepleegd tussen elf uur 's avonds
en een uur 's nachts. Bovendien
had Kroon alleen maar hamers
gehad met een houten steel en
de hamer van de moord had een
ijzeren steel. Wel zette de poli
tie het hele gezelschap een paar
dagen vast, maar toen ze allen
hardnekkig bleven ontkennen,
werden ze weer vrijgelaten - de
moord van Giessen-Nieuwkerk
bleef voorlopig een volkomen
duistere zaak.
Geen houvast
Ruim een jaar na het drama had
de politie nog geen enkel hou
vast. Toen werd er een nieuwe
rechercheur aan het werk gezet,
een man, die nog maar kort bij
de recherche was: J. F. W. de
Jong. Maandenlang is hij aan
het speuren geweest, zonder ook
maar een stap dichter bij de op
lossing van het raadsel te kun
nen komen. En toch heeft deze
rechercheur De Jong kans gezien
de zaak rond en twee verdach
ten voor de rechtbank te krij
gen
Hij begon met het opnieuw ach
ter slot en grendel zetten van
het echtpaar Kroon en de drie
gasten, die bij het feestje waren
geweest en slaagde er toen in
voor twee van de wegwerkers -
Klunder en Teunissen - bijzon
der belastende verklaringen op
papier te krijgen. Dat deze be
schuldigingen in strijd met de
waarheid waren mocht de eer
zuchtige rechercheur niet deren:
voor een succesvolle carrière
achtte hij twee onschuldigen in
't gevang een niet te hoge prijs.
In de eerste plaats liet hij het
echtpaar Kroon verklaren, dat
De onschuldig veroordeelde Theunissen met zijn vrouw, na zijn vrijlating uit de gevangenis in Leeuwarden, omstuwd door een
enthousiaste menigte. Op de voorgrond de aannemer Stuy, die zoveel deed om Theunissen en Klunder uit het gevang te krijgen.
