Binnenkort kopje koffie met koek in de Oude Waag
De oude Waag, er zat van alles in
3
'T KLEINE KRANTSJE
BINNEN AFZIENBARE TIJD ZULLEN WE EEN KOPJE KOFFIE KUNNEN DRINKEN IN HET OUDE WAAGGEBOUW AAN DE
NIEUWESTAD. DAT ALTHANS MOGEN WE WEL VERWACHTEN, NU HET GEMEENTEBESTUUR VAN LEEUWARDEN DE
HORECAWERELD HEEFT LATEN WETEN, DAT ZE HET WAAGGEBOUW IN HET HART VAN DE STAD IN DE TOEKOMST
GRAAG EEN WAARDIGER BESTEMMING WIL GEVEN. VERSCHILLENDE HORECABEDRIJVEN HEBBEN ZICH AL GE
ÏNTERESSEERD GETOOND EN GROOT LIJKT NU DE KANS, DAT WE DE OUDE WAAG AANSTONDS NIET MEER HOEVEN
TE ZIEN ALS BERGPLAATS VOOR MENSELIJKE AFVALSTOFFEN. AAN VERSCHEIDENE ZAKENMENSEN ROND HET
WAAGGEBOUW HEEFT 'T KLEINE KRANTSJE GEVRAAGD WAT ZIJ DENKEN VAN DE BESTEMMING VAN DIT OUDE
MONUMENT - HUN ANTWOORDEN KUNNEN DE LEZERS VINDEN OP DEZE PAGINA.
De heer Schweigmann van
de N.V. Schweigmann:
Een prachtig mooi gebouw,
eeuwig zonde, dat het er zo bij
staat. Als de gemeente niets
durft te doen, laten ze het dan
voor elkaar brengen met parti
culier initiatief. Een echte oud-
Friese taveerne of koffiehuis
zou er prachtig zijn, terwijl de
bovenzaal zo nu en dan als
danszaal gebruikt zou kunnen
worden. Maar allereerst: weg
met die w.c.'s
De heer Van der Ploeg van
de N.V. Bolman:
De Waag Een puinhoop Het
is gewoon een schande voor de
stad. Daar moet nodig wat aan
gedaan worden. Niet opruimen
natuurlijk, maar restaureren en
er iets moois van maken. Een
'leuk zitje bijvoorbeeld. Als er
maar leven in komt, als het
maar geen dood geval blijft.
Mevrouw Van der Heide van
Prenatal:
Er wordt veel te weinig gedaan
met die Waag. Er moet leven in
de brouwerij komen. Een koffie
huis bijvoorbeeld, met onder de
luifel terrasjes. Maar het mag
niet zo modern worden, het
moet wel in de sfeer blijven.
Overigens: aan een gerestau
reerde Waag heb je nog niets,
wanneer je niets aan de grach
ten doet. Daar moet in de eerste
plaats wat aan gebeuren.
De heer Ebeling van de
N.V. Bervoets:
]e kunt de Nieuwestad niet zon
der de Waag denken; dat zou
een lege plek worden. Hij moet
nodig gerestaureerd worden en
dan moet er wat mee gedaan
worden. Een gebouw dat leeg
staat, staat renteloos en boven
dien is het slecht voor het ge
bouw zelf. Je kunt het restau
reren van de Waag niet losma
ken van het reinigen en restau
reren van de grachten.
De heer Bovenga van hotel
restaurant Bovenga:
Ik ben fel tegen een restaurant
in de Waag. Maar wel is het
zonde, dat het gebouw zo ver
waarloosd wordt. Het moest
eigenlijk gerestaureerd worden,
maar dan met bijvoorbeeld een
historisch museum erin, zoals
dat er vroeger ook in gezeten
heeft.
De heer Van der Berg van
de Firma Dames:
Het is een schandaal zoals het
gebouw misbruikt wordt. Het is
een grote rotzooi. Om over die
urinoirs maar niet te spreken,
dat is helemaal een schandaal.
Maak er een leuk koffiehuis van
met een leuk terrasje ervoor,
dat missen we in Leeuwarden.
En een goede danszaal erboven,
waar je eens lekker ouderwets
kan dansen inplaats van die
springerij van tegenwoordig.
Mevrouw Hadders van N.V.
De Krokodil:
Het gebouw is nu het tegen
overgestelde van mooi. Laten ze
het weer in gebruik nemen en
restaureren. Er zou best een
museum, een restaurant of een
expositiehal in kunnen. Een
permanente expositie in de
geest van „Dit is Friesland".
Een dooie stad moet verleven
digd worden.
De heren Slof en Schiphof,
bloemisten bij de Waag:
Die urinoirs hew we gien last
van, die sitte toch mar anne
andere kant. Mar daarom mag
er van ons wel wat an gebeure
hoor. Sommige suggesties over
ut gebruuk vanne Waag binne
van ons: museum, tentoonstel
lingszaal, mar gien restaurant.
Vieftigduzend gulden huur hew
ik (Slof) al per jaar boden om
het gebouw exploitere te mag-
gen, mar altied nul op het re
kest. Wij magge hier voor tiede-
lijk (ha ha ha) staan, nou ik
(Schiphof) staan er al van '43
af en ik (Slof) al van '52 af.
Tiedelijk.
De heer Boekema van de
Firma Boekema:
Wij zijn als commissie al 28
jaar bezig om de toestand ver
beterd te krijgen, maar we krij
gen gewoon geen voet aan de
grond: de gemeente wil er geen
geld in steken. Het is een treu-
rige zaak: die stinkende, smeri
ge, uiterst onfrisse toiletten en
urinoirs, de defecte verlichting,
de kapotte ruiten, een zelden of
nooit gereinigde muur, een af
dak dat er bijna wegrot. Laten
we er een echt Fries koffiehuis
van maken langs het water. Wat
mij betreft mogen ze de gracht
ook wel dempen of overkluizen,
zoals bij de Langepijp.
De heer Van der Werf van
de N.V. Janssen:
Zoals het gebouw er nu staat,
smerig, niet onderhouden en
leeg bovendien, zou ik zeggen:
weg er mee en zet er een leuk
en vlot restaurantje neer. Als
het aardig gerestaureerd zou
worden en er zou wat leuks van
gemaakt worden, komt de zaak
natuurlijk wel anders te liggen.
Zoals het nu is kan het niet
langer.
De heer Brenninkmeyer van
de N.V. Brenninkmeyer:
Wat ik vind van die Waag
Vreselijk gewoon Het mooiste
deel van de stad wordt naar
beneden gehaald door een ver
schrikkelijke smerige troep van
balken en stutten in de gracht
en een verwaarloosde en sme
rige en misbruikte Waag, die op
zichzelf prachtig is. Maar de
gracht is belangrijker Die
mochten ze om mij wel dem
pen. Die urinoirs zouden ze er
meteen weg moeten halen.
De heer Jonker van
Morrema's Sportpalace:
De Waag verknoeit op het ogen
blik de aanblik van de Nieuwe
stad. Het is een prestigekwestie
voor Leeuwarden om er wat aan
te doen. Wij zijn al meer dan
twintig jaar bezig er iets aan
gedaan te krijgen, maar nog al
tijd zonder succes. Een paar jaar
geleden heeft een commissie al
een plan gemaakt om wat met
deze Waag te gaan doen. Alles
was geregeld. Het plan is aan
de gemeente voorgelegd en we
hebben er nooit meer wat van
gehoord. Nu heeft de Commis
sie Centrum Winkeliers de ar
chitect Steen opgedragen een
nieuw plan te maken voor een
doelmatig gebruik van de Waag.
We hebben nu goede hoop, dat
het eindelijk wel wat wordt.
Maar er zal een hoop geld voor
nodig zijn. En dat moet van
verschillende kanten komen.
Monumentenzorg geeft jaarlijks
een bepaald bedrag voor het on
derhoud van het gebouw,- als nu
de winkeliers eens in de beurs
tastten en de Leeuwarders zelf
eens wat deden, waren we er
met rijkssubsidie en een extra
toelage van Monumentenzorg
voor een groot deel uit.
Nu nog toekomstmuziek: een gezellig zitje in een vellichte Oude Waag
Het gebouwtje van de Oude
Waag aan de Nieuwestad
ia Leeuwarden loopt al aar
dig tegen de vierhonderd
iaar, want het was in de ja
ren 1595 tot 1598, dat dit mo
nument op deze plaats werd
gebouwd, nadat er al eerder
een waaggebouw enkele
tientallen meters oostelijk op
hetzelfde plein had gestaan -
ongeveer op de plaats, waar
nu aan het begin van de
Wirdumerdijk een telefoon
cel staat.
Drie eeuwen lang is de Oude
Waag een belangrijke ontmoe
tingsplaats geweest voor de han
delaren in boter en kaas tot in
1880 de bouw van de nieuwe
Bears aan de Wirdumerdijk
tverd voltooid en de Oude Waag
rijn bestemming als beursge
bouw verloor.
Het Waaggebouw zoals onze
verre voorouders dat in de zes
tiende en zeventiende eeuw
hebben gekend zag er iets an
ders uit dan het gebouw, waar
voor nu nodig een waardiger
bestemming moet worden ge
zocht. Door niet minder 'dan
zes brede poorten konden de
boterverkopers toen de beneden
ruimte betreden; er zaten twee
toegangspoorten in de oostelijke
en de westelijke muren en to
taal vier in de muren aan de
noordelijke en zuidelijke kant.
De bovenverdieping was eerst
bestemd voor het houden van
verkopingen „van vastigheden
ten voordele van de Diakonie-
armen" maar later hield het
Krijgsgericht er zittingen, werd
ze tot Burgerwacht bestemd en
vond de Nachtwacht er een on
derdak.
Om de handel te bevorderen
stond de stedelijke regering in
1634 toe, dat de kooplieden de
Waag gebruikten als beursge
bouw, waarin ze elke morgen
tussen elf en twaalf bij elkaar
konden komen. Alleen wanneer
de regen een verblijf in de open
en tochtige benedenverdieping
minder plezierig maakte, moch
ten de heren verhuizen naar de
bovenzaal.
In 1766 kreeg de Waag een bre
dere luifel, die door twintig
houten kolommen gedragen
werd. Tot zo'n zeventig jaar ge
leden hebben deze pilaren het
gebouw ontsierd; toen, bij een
algehele restauratie in de jaren
tussen 1884 en 1890 werden
ze verwijderd en kreeg de Waag
het schilderachtige aanzien, dat
ze nu nog heeft.
Tot 1884 zou de Waag zijn be
stemming als boterwaag nog
behouden; toen trokken de bo
terverkopers naar het veel gro
tere Beursgebouw aan de Wir
dumerdijk, dat juist gereed ge
komen was. De benedenruimte
werd nu een wachtlokaal voor
de brandweer en een bergplaats
voor brandblusmiddelen, het
bovenlokaal, waarin eerder de
Stedelijke Muziekschool geves
tigd was, werd nu bestemd voor
de zittingen van de Militieraad,
terwijl ook het Stedelijke Mu
ziekcorps er zijn repetities hield.
Weer veel later werd een deel
van de benedenruimte van de
Waag onteerd, doordat de ge
meente dames en heren stadge
noten in de gelegenheid stelde
in dit monument datgene te
doen, wat anders in het klein
ste vertrek van ieder huis wordt
gedaan. De bovenzaal verleende
achtereenvolgens nog gastvrij
heid aan het Fries Natuur His
torisch Museum en aan de Vrij
Katholieke Gemeente.
Een vloedgolf van ingezon
den stukken in de plaatselij
ke kranten heeft jaren gele
den al aangetoond hoezeer
velen verlangen naar een
nieuwe, passende bestem
ming voor het Waaggebouw
en nu begint het er dan ein
delijk op te lijken, dat ook
het gemeentebestuur van
Leeuwarden de wenselijk
heid gaat inzien van een be
stemming, die beter past bij
het karakter van dit unieke
erfstuk van het verleden.