Wal stond er in de krant toen de Rijks vroeger jubileerde? SLECHTS 5 DIRECTEUREN I IN HONDERD JAAR steeds tot uw dienst Eerst denke dan doen LIWADDERS, WAAR IS DIT? 'T KLEINE KRANTSJE Nieuwestad 133 Leeuwarden Gemiddelde ambtstermijn: 20 jaar Uit het jonge Leeuwarden li Bij dit honderdjarig bestaan van de Rijks Hogere Burger School zullen er lange verhalen in de kranten staan - honderden leerlingen en oud leerlingen en zeker ook vele andere Leeuwarders leven van harte met de feestelijkheden mee. Maar hoe is dat geweest toen de RHBS tien, twintig, dertig, veertig jaar bestond Voor de lezers van 't Kleine Krantsje hebben we er de „grote" kranten op nageslagen om eens te zien wat de Leeuwarders bezig hield op de dagen, waarop de RHBS reden had de feestvlag uit te steken. In de volle honderd jaar van haar bestaan heeft de Rijks I Hogere Burger School slechts vijf directeuren gehad - de| gemiddelde ambtsperiode van de directeur van de RHBS be droeg dus precies twintig jaar. Alle directeuren bleven I minstens achttien jaar, de directeur met de meeste dienst jaren heeft zijn ambt precies vijf en twintig jaar bekleed. Op de loe september 1877, toen de school dus tien jaar bestond, maakte de Vereniging Nijver heid bekend, dat zij had beslo ten „om eenige bekwame hand werkslieden in de gelegenheid te stellen een bezoek te brengen aan de Tentoonstelling van Kunst, toegepast op Nijverheid, te Amsterdam" en zekere Jan de Wit bij het Kollumer Tolhek, annonceerde, dat hij Twee Bee- ren hield, waarvan „één echte Zwolsche". Bij het twintigjarige bestaan van de RHBS, in 1887, gingen de ge dachten van velen minder uit naar de jubilerende school, dan naar het Indische Leger: Neder landers, die daarin dienst na men voor de tijd van zes jaar werd een handgeld van driehon derd gulden in het vooruitzicht gesteld. De aanbrengpremie be droeg bovendien een tientje. De vermaarde palingroker J. Hur- kuik (bekende naam vroeger deelde mee binnenkort 25 jaar met een Palingdis op de Grouwster kermis te zullen staan. In 1897 berichtte de Weduwe Miedema, Sint Jacobsstraat L r5 de ontvangst van een prachtige keuze in Najaarsrokken en de leden van de Schutterij maakten zich toen enthousiast over een schietwedstrijd op de gemeente lijke schietbaan. „Geschoten werd op roo meter, staande uit de vrije hand, met Baumontge- weer". Kantkoek In 1907 bestond de RHBS dertig jaar en toen kostte de Kantkoek nog een kwartje per vijf pond. Maar - zo waarschuwde koeke- bakker Taconis van de Ame- landspijp - binnenkort zal deze prijs verhoogd moeten worden wegens de hoge meelprijzen. H.B.S.-ers met trek in een schol letje konden bij Vissers Visch- handel in de Korfmakersstraat terecht - Visser adverteerde met „kookschol en bakschol", maar ook met „mooie grote schel- visch, tarbot, kook- en bak- tong". Ook telefonische bestellingen werden aangenomen: Intercom munaal nummer 2,08. Het ver melden waard op de jubileum dag in dit jaar was ook de Pu blieke Verkoop van de molen De Jonge Phoenix aan het Vliet. M. W. Visser te Oosterzee kocht de molen voor een bedrag van ruim zesduizend gulden. In r9i7 vroeg iemand een nette keukenmeid, „goed kunnende koken", loon f 260,- per jaar, extra waschgeld f 40,- per jaar. Niet allemaal tegelijk - brieven naar W. Eekhoff en Zoon. Een ambtenaar vroeg „tegen billijke vergoeding" honderd gulden te leen; de heer W. Snijder van de Romkeslaan daarentegen be richtte, dat „een blokje eik bij de turf dezen winter welhaast onmisbaar zal zijn om voldoen de warmte te krijgen - eik van meest gewilde afmeting ruim voorradig". Toen de Rijks H.B.S. zestig jaar bestond was er wel feest in de stad, maar niet ter ere van de school - het was het jaar van de Landbouwtentoonstelling in Leeuwarden en van de over dracht door de jonge Winke liersvereniging Voorstreek Voor uit aan de gemeente Leeuwar den van de nieuwe muziektent in de Arendstuin. Danslustigen konden in deze dagen terecht bij Van Stratum, Dansinstituut aan de Emmaka- de (nummer 32), „dansles op eiken gewenschten dag". Min der plezierig verliep de tiende september van dit jaar voor de zwerver S. de J., 63 jaar. Hij was bedelend in Leeuwarden aangetroffen en de politierech ter strafte hem daarvoor met drie dagen hechtenis en opzen ding naar een Rijks Werk In richting voor twee en een half jaar. Belangrijker dan het 70-jarig ju bileum van de Rijks was in 1937 wat er zich op de Harlingersin- gel afspeelde - we schrijven het over uit de krant: „Een 75 jarige juffrouw, die hedenochtend op den Harlingersingel een gunstig moment afwachtte om over te steken, deed zulks toen zij dit gekomen achtte, op een drafje, omdat juist weer een auto kwam aangereden. Voor aanrijding be stond geen gevaar, maar de juffrouw maakte zich toch een beetje angstig, werd daardoor zenuwachtig en struikelde over haar eigen benen. Zij kwam te vallen en brak daardoor haar rechter bovenbeen. Op advies van Dr. Eecen werd zij naar het Diakonessenhuis gebracht. Dit geschiedde per politiebrancard". En dan 1947: tachtig jarig be staan van de Rijks, maar - heel andere koek - grote sensatie in het Paleis van Justitie: de be ruchte landverrader en mensen jager Lucas Bunt staat terecht. Uitgejoeld. „De gehele dag hebben er hon derden mensen voor het Paleis staan wachten. Maar omstreeks zes uur - wanneer er minstens duizend mensen staan - wordt het wachten eindelijk beloond. Bunt komt de hoge trappen af tussen de dikke rijen mensen door. Nog voor hij in de getra liede auto stapt stijgt er een luid gejoel op, dat doet denken aan de vijftiende april 1945. Bunt heeft terecht gestaan, nu de an dere „grote heren". Op dat mo ment had de Procureur Fiscaal Mr. Nubé in een kort doch fel requisitoir" al de doodstraf te gen Bunt geëist. En dan - tenslotte - 1957, wéér jubileert de Rijks H.B.S., wéér is er feest in de stad, maar wéér is er een ander feestvarken; nu de Vereniging voor Vreemdelin gen Verkeer, die zestig jaar be staat. Speciale attractie waar iedereen over spreekt is het nog eens op de straat verschijnen van de Patijntjes, „muziek ma kend als vanouds". En oud bur gemeester J. A. N. Patijn stuurt honderd gulden, „als een kleine bijdrage in de bus van manser Van der Zee". (Vervolg van pag. 3) verdwijnen was, toch dat woord nog in de volksmond voortleef de. Ze bewoonden nu gewone hui zen en gedroegen zich blijkbaar verder als gewone burgers. Ze hebben hun merendeels onaan zienlijke woningen tussen de arbeidersbevolking. Alleen deze, wier land we passeerden steekt behoorlijk boven haar collega's uit. Niet enkel dit stuk grond doch ook meerdere percelen in de stad kan ze tot haar eigendom rekenen. Daarbij bewoont ze kennelijk ook zeif een „riante" woning in Mennema espel. We zullen niet graag beweren dat ze niet een echt goede liefdezus ter zou zijn, doch een „betoeft" zakenvrouw in elk geval. Toen de RHBS honderd jaar ge leden met haar cursussen begon, stond Prof. Dr. C. P. Burger aan het hoofd van de school. De na tuurkundige Combertus Pieter Burger was geen Leeuwarder van geboorte. Hij zag in 1825 in Rotterdam het levenslicht. Van 1864 tot 1867 was hij hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft; daarna volgde zijn be noeming als eerste directeur aan de pas gestichte Rijks HBS in Leeuwarden. De heer Burger was een uitste kend pedagoog en een man met gezag in onderwijskringen. Hij heeft zijn functie in Leeuwar den precies vijf en twintig jaar bekleed. In r892 werd Dr. Burger als di recteur opgevolgd door Dr. J. Ariens Kappers, die tot i9ro aan het hoofd van de school bleef staan; hij bleef dus achttien jaar. Zijn opvolger, Dr. H. F. Huisken, heeft het gemiddelde van twintig jaar precies volge- maakt: hij bleef van 1910 tot 1930, in welk jaar Dr. G. H. ten Bruggencate als opvolger van Dr. Huisken tot directeur werd benoemd. Ook Dr. Ten Bruggencate heeft honderden leerlingen zien ko men en gaan; hij was achttien jaar aan de RHBS als directeur verbonden geweest toen hij in september r948 afscheid nam. In dat jaar nam Dr. H. Ferwer- da de directie van de school van hem over, maar het waren niet de eerste voetstappen, die de heer Ferwerda in die september maand in de school heeft gezet: als oud leerling van de RHES kende hij de school immers al van binnen en van buiten, toen hij zich in de directiekamer in stalleerde. Ook de heer Ferwer da heeft de functie van direc teur dus alweer achttien jaar bekleed. Slechts vijf directeuren in hon derd jaar: dat wijst op een ge zonde stabiliteit in de leiding van de school. Die simpele woodsjes - se klage ons aan - Waar an men goed andacht mut schenke. Ut wudt deur ons meensen vaak anders daan, 't Is meestal eerst doen en dan denke. Reeds Adam en Eva, het eerste bewies, Van dit altied weer menselijk falen. Ut welk wij tot heden, vanaf 't Paradies, As erf'lijk belasten herhalen. Deur 't overhaast doen van un handeling of daad, In ons werk, in ut dagelijks leven: Wudt menig keer 't onherroepelijk „te laat" In ons eigenste grootboek skreven. S. 1. V. I. Er is een stroom van inzendingen binnengekomen op onze vraag Liwadders, waar is dit 1 - naar aanleiding van de in 't vorige Krantsje gepubliceerde foto van een romantisch laantje in het oude Leeuwarden. In het volgend nummer zullen we bekend maken wie de winnaar werd van de boekenbon - de inzending stond en staat nog open tot en met 18 september. Aan 't Kleine Krantsje Naam Vredeman de Vriesstraat 1 Leeuwarden Adres Noteer mij als abonnee op 't Kleine Krantsje ad f 2,90 per half jaar. Woonplaats

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1967 | | pagina 10