Zo mooi was Leeuwarden
EMIGRATIE VROEGER
VALLEN EN OPSTAAN
Uit de stads-
kroniek van
en dorps-
Dr. Wumkes
Restaurant SCHUYT
JAN DE JONG
'T KLEINE KRANTSJE
PERMANENTE
lÜEUBELEXPOSITIE
EXCLUSIEVE VORMGEVING
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
Uit goed voor U
SCHRANS as en 36
't Is ruim vijf en vijftig jaar ge
leden maar als de dag van gis
teren heugt mij nog mijn blijd
schap, toen ik te werk werd
gesteld in die grote spoorwegen-
fabriek in de mooie stad Mon
treal. Niet alleen is werken een
groot genot, maar ook was het
voor mij een prettige gedachte,
in mijn kosthuis te kunnen
blijven en mijn schulden te
kunnen afbetalen.
De Amerikaanse fabrieksleider
leidde mij zelf persoonlijk naar
mijn toekomstige werkplaats,
bracht mij bij een onderbaas,
die op zijn beurt mij weer over
leverde aan een werkbaas (fore
man). Dadelijk werd ik aan het
werk gezet en met de heerlijke
overtuiging dat ik mij ditmaal
beter had gehouden, meer een
avonturier waardig, dan een
paar dagen geleden op mijn
reis naar Stittville, pakte ik het
zware werk moedig aan.
M'n eerste werkzaamheden be
stonden uit het aanschroeven
van grote moeren onder de bo
dems van nieuw te bouwen
goederenwagens. Het kruipen
onder deze wagens was niet on
gevaarlijk en nog maar net aan
het werk, kwam ik al in een
hachelijke situatie. Het was
werk aan de lopende band, zo
dat de trein met in aanbouw
zijnde spoorwagens zo nu en
dan een eindje werd voortge
trokken: dan moest je maken
dat je zo vlug mogelijk onder
uit kwam. Een stoomfluit gaf
daarvoor het sein. Dit hadden
ze me wel verteld, maar die
waarschuwing had ik niet goed
begrepen. Het gevolg was dat
mijn „foreman" mij onder de
bewegende trein moest weg
trekken, anders zou ik verplet
terd zijn.
Het was altijd verbazend oppas
sen in die fabriek. Het „safety
first" moest hier wel goed in
acht worden genomen. Onge
lukken kwamen echter veelvul
dig voor. Ongeschoolde weik-
lieden, waarvan velen door ge
brek aan taalkennis, de talrijke
waarschuwingsborden met de
voorzichtigheidsbepalingen niet
honden lezen, veroorzaakten
maar al te vaak deze ongeluk
ken.
Ongelukken.
Elk ogenblik zag men dan ook
de ambulance op de terreinen.
In steigerend galop holde zon
met twee paarden bespannen
wagen naar de plaats van het
onheil. De dokter, naast de
koetsier op de bok, luidde dan
een grote bel en iedereen stoof
aan de kant. Voor mij als jong-
broekje was behoedzaamheid
hier wel de eerste boodschap.
Ook zag ik duidelijk in dat het
grondig leren van het Engels
wel een vereiste was, zodat ik
dan ook zoveel mogelijk mijn
vrije tijd daaraan besteedde.
In de eerstkomende winter ging
ik 's avonds naar school. Die
was wel een half uur gaans van
mijn kosthuis, maar noch sner
pende winterkoude of hevige
sneeuwstormen weerhielden mij
van mijn schoolgaan.
Het was een echt internationaal
gezelschap in die school in
Montreal. Mensen uit alle hoe
ken van Europa en ook wel uit
landen buiten dit werelddeel.
Zo vóór en na het lesgeven
hoorde je er heel wat talen
spreken. Zwart, geel, bruin en
blank zaten hier broederlijk
naast elkaar.
Een Engelse dame gaf de lessen.
J. C. VAN DAM
Van deze dame kreeg ik later,
na het eind van de cursus, gra
tis privaatlessen.
Ruim twee en een half jaar heb
Dagorder van 16 aug. 1886,
betreffende kinderwagens
in den Prinsentuin
Burgemeester en Wethouders
hebben bij Besluit Vergadering
van den 23-sten April 1884. no.
96/497 goedgevonden te verbie
den dat gedurende de muziek
uitvoeringen van het Stafmu
ziekkorps in den Prinsentuin
zoowel des namiddags als des
avonds kinderwagens worden
toegelaten. De kinderwagens
worden in den Tuin niet koste-
ik in de „Angers Car Shops" ge
werkt. Een mooi getuigschrift -
nog in mijn bezit - getuigt hier
van. En alhoewel mijn superi
euren mij aanraadden voor de
„Compagnij" te blijven werken,
werd de lust te zwerven mij
toch weer te machtig. De groots
opgezette reclame in Montreal,
om mensen uit het oosten van
het land te doen verhuizen naar
het verre westen pakte ook mij
aan. Wat meer van de wereld
zien was mijn leuze, mijn zwer-
versbloed begon te bruisen.
Tot zover dit verhaaltje. Ik heb
hierin getracht iets te vertellen
over het emigreren, zo'n vijf en
vijftig jaren geleden. In die tijd
stond je dadelijk bij aankomst
aan de overkant voor heel wat
moeilijkheden. Het was vaak
vallen en opstaan. En wie nooit
gevallen is, weet niet wat een
moeite het vaak kost om dan
weer op te staan.
loos toegestaan maar alleen te
gen betaling van f 7,50 per jaar,
waarvoor een abonnementskaart
wordt uitgereikt en op deze
kaart staat ook vermeld, dat de
kinderwagens gedurende de mu
ziekuitvoeringen niet' worden
toegelaten. De kinderwagens,
welke zich tevoren in de tuin
mochten bevinden, worden van
wege den pachter in tijds van
daar verwijderd.
De C. v. P.
A. Doijer
1707 3 December
Sytze Jimmes uit Lioes-
sens, buiten Leeuwarden
aan een staak geworgd;
daarna is zijn lichaam met
een mes in de hand op
een rad gesteld, omdat hij
Maaike Douwes met wie
hij na trouwbelofte, als
man woonde, 1 Juli de
keel had afgesneden.
1711 20 Juni
Het Statenjacht dat in 1682
was gebouwd voor den
Stadhouder en niemand
gebruiken mocht zonder
zijn toestemming, doet nu
veraronxen, nog geen 24
jaar oud. De Staten ont
vangen het bericht 16 Juli.
Den 22en werd zijn lijk ge
vonden.
1711 25 Juli
De Staten geven order om
trent het luiden van klok
ken in grietenijen en ste
den.
1711 28 Juli
Verschenen bij F. Halma
te Leeuwarden: F. Halma,
Friesland in rouw over den
dood van Johan Willem
Friso, zoon van Hendrik
Casimir II en Henrietta
Amalia van Anhalt-Des-
sau.
1711 30 Juli
Verschenen het gedicht;
J. Zeeus; Ter gedachtenisse
van Joh. W. Friso; en bij
Joh. Thijssens te Leeuwar
den; De Friesche maagd
gekleet in de allerdiepste
rouw, door Wijbrand de
Geest.
1711 1 September
De prinses weduwe brengt
te Leeuwarden een zoon
ter wereld.
1711 6 September
Verschenen te Leeuwarden,
Jetske Reynou van der
Molen, treurig gesprek tus-
schen een vreemdeling en
een Fries, over het veron
gelukken van den Heere
J. W. Friso. Daarachter op
de geboorte van den jon
gen prins, aan deszelfs
moeder Maria Louisa.
1711 10 September
De jonge prins Willem Ca-
rel Hendrik Friso gedoopt
op het Vorstelijk Hof.
1711 27 October
Octrooi verleend aan Ger-
rit Clasis op een veer Sló
ten-Amsterdam; aan het
hoedemakersgilde te Leeu
warden; aan de veerschip
pers van Grouw op Leeu
warden, met het regle
ment gearresteerd 18 Maart
1644 en hernieuwd 11 Mei
1691.
1712 28 April
Wolvenjacht gehouden on
der leiding van Jhr. Duco
van Haren, grietman van
Stellingwerf en secr. Wi
gerus Wigeri, met veele in
gezetenen. Albert Harms
uit Wolvega schoot een
wolf te Oldeholtpade.
1714 5 Mei
Franeker telt 3748 inwo
ners tegen 3493 in 1704.
1714 21 Mei
De kerk van Hardegarijp
Zomerweg verplaatst naar
de dorpsbuurt waar Ben-
nema uit Leeuwarden zijn
fraai buiten had gesticht,
nu het eigendom der fam.
van Boelens.
Evenals dit in andere groote
plaatsen reeds het geval is, zal
men eerstdaags ook in ons stads
beeld een keurig geel wagentje,
plaats biedend aan twee perso
nen, en aangebracht achter een
rijwiel, kunnen aantreffen. De
heer S. Struiksma, wonende in
de Torenstraat te Huizum, die
wegens benzinegebrek zijn be
roep van expediteur vaarwel
moest zeggen, heeft n.l. een der
gelijke tweetax-dienst in het le
ven geroepen.
Deze nieuwe taxi is voorzien
van onafhankelijk veerende wie
len en geschikt om 250 kilo te
vervoeren. Het karretje, waarvan
de houten coupé 80 cm breed is,
maakt een keurige indruk en
rijdt zeer soepel. Voor de zo
mermaanden zal met dit een
voudige open model worden
volstaan. De fabriek te Amster
dam, die deze wagentjes levert,
werkt intusschen plannen uit
om dichte karretjes, geschikt
voor de wintermaanden, te fa
briceren.
De wagentjes worden met
chauffeurs verhuurd tegen het
gewoon geldende taxitarief.
Eventuele buitenritten kunnen
ook worden gemaakt, waarbij
van een tandem gebruik wordt
gemaakt. Het taxi-probleem is
op deze wijze dus zeer bevredi
gend opgelost
Juni r940
ALKMAAR - Stationsplein J. de Jong
Ja, zo mooi was Leeuwarden in de goeie ouwe tijd - die
tussen twee haakjes niemand van ons heeft meegemaakt,
want deze prachtige tekening dateert uit het midden van
de vorige eeuw en alle Leeuwarders van toen hebhen dit
ondermaanse al heel lang geleden verlaten. De maker van
deze prent heeft op het Groot Schavernek gestaan: hij
tekende een hoekje van de stad, dat nóg wel aantrekkelijk
is, maar dat heel vroeger nog veel sfeervoller moet zijn
geweest.
meermalen dienst voor het
reizen van Gedeputeerden
naar Holland en brengt
thans Gedep. Aylva,
Heemstra en secr. Wyckel
naar Schiermonnikoog en
naar het Eiland Ens.
1711 14 Juli
Stadhouder Jan Willem
Friso aan den Moerdijk