longes, op naar de Prinsentuun
Uit de stads- en dorps
kroniek van Dr. Wumke;
WEDDE DAT DIE KNOL
EEN HOOP VALLE LAAT
'T KLEINE KRANTSJE
De Prinsentuun welke oudere Leeuwarders bewaren er geen heerlijke herinneringen
aan In de goeie ouwe tijd, toen het begrip recreatie nog niet bestond en men heel een
voudig van ontspanning sprak, betekende de Prinsentuin stellig veel meer voor de Leeu
warders dan nu. Accoord, nóg weten veel stadgenoten dit fijne hoekje natuur naar waarde
te schatten, maar eertijds heeft de Prinsentuin voor de hele stad een veel grotere betekenis
gehad. Hier werden om maar een voorbeeld te noemen de concerten gehouden van de
Stedelijke Muziek, evenementen, die duizenden belangstellenden trokken en die soms met
een machtig vuurwerk werden bekroond. Vraag er de veteranen van nu maar eens naar
ze zullen er kostelijke dingen van vertellen. De Prinsentuin is in 1652 aangelegd als een
'Lusthof voor Prins Willem Frederik, die er zelf maar een twaalf jaar heeft kunnen rond
dolen, want in 1664 bracht hij zich zelf met een ongelukkig pistoolschot een dodelijke won
de toe. Op deze foto zien we de voormalige ingang van de Prinsentuin aan de kant van
de Wissesdwinger.
Langer dan vijftig jaar geleden
gaven de rederijkerskamer „Ten
Kate" en de andere Leeuwarder
toneelverenigingen voorstellin
gen ten behoeve van de Ver
eniging voor Volksbijeenkom-
sten. Deze uitvoeringen werden
gegeven om de mensen in win
tertijd prettige avonden te be
zorgen. Voorzitter van de Volks
bijeenkomsten was Mr. M. E.
Hepkema.
Er werd gespeeld in de Stads
schouwburg, nu de Friesche
Club aan het Ruiterskwartier.
Voor deze uitvoeringen kon
men zich abonneren tegen een
prijs, naar ik meen, een kwartje
per voorstelling. De zaal was
dan ook meestal uitverkocht.
Als dan op zaterdagavond een
uitvoering werd gegeven, was
de grote brandtrap al vroegtijdig
uitgezet. Zes uur deuren open
en zeven uur aanvang. Maar al
ver voor zessen stonden de be
zoekers in een lange rij onder
politietoezicht te wachten. En
wanneer wij dan met onze kof
fers bij de ingang waren aange
komen, konden we niet binnen
gaan, omdat de mensen voor de
deur stonden. Dan kon men uit
verschillende monden horen:
Gaan een bitsje anne kant, dit
binne de speulers".
In 't bestuur van Ten Kate zat
Simon Hoogterp. Hij was niet
getrouwd en woonde boven de
bakkerij bij de Potmargebrug.
Hij zat met zijn vrienden dik
wijls in 't Friesch Koffiehuis.
In die tijd speelde Ten Kate het
prachtige (Indische) blijspel
SIMON ZAT ER IN
VOOR EEN FLES
WIEN
„Suikerfreule". Om kosten te
besparen werden vaak de eerste
repetities bij de werkende leden
aan huis gehouden. De gast
vrouw schonk een kopje thee en
er werd een koekje of wat an
ders gepresenteerd. Erg gezellig.
In dit toneelstuk komt een rol
voor van een Amsterdamse
vrouw, juffrouw Van der Kooi,
die gespeeld werd door me
vrouw Draaisma. Nu moest vol
gens de schrijver van 't stuk,
deze juffrouw op een paard ar
riveren, maar dit werd niet veel
gedaan. Wel op een zaterdag
avond voor de Volksbijeenkom
sten. Simon had al zo'n beest
gehuurd van de zouthandelaar
Postma in de Ciprianussteeg en
hij vertelde dit natuurlijk aan
zijn vrienden in 't café. Toen
zei een van die vrienden: „Maar
Simon, als dat beest op 't toneel
komt en al dat licht ziet en de
mensen, dan kon die knol wel
es wat valle late". „Bestaat niet"
zei Simon, ,,'t is afsproken.
Wedde om een fles wien", zei
de vriend. „Dat nim ik an", zei
Simon.
De avond van de uitvoering was
aangebroken en juffrouw Van
der Kooi kon opgetakeld wor
den. Simon zou, om ongelukken
te voorkomen, 't peerd bij de
bek houden. Maar nauwelijks
was 't hele geval op 't toneel
verschenen, of 't peerd werd
wild en begon lucht in de
hoogte te happen. Juffrouw Van
der Kooi bleef er gelukkig op
zitten. En toen dat hele zaakje
weer op de grond stond, liet me
dat beest een hoop valle, dat
was niet mooi meer. En de men
sen in de zaal gierden en
schreeuwden van plezier. Maar
Simon had de weddenschap
verloren
M. KAASTRA
1737 16 Maart
Octrooi verleend aan Bink
Binkes e.a. te Staveren om
alleen in deze provincie
een kruitmolen te mogen
hebben, en aan Jac. Bosch
en Joh. Weyeringh te Am
sterdam om te Leeuwarden
te stichten een fabriek van
fluwelen en zijden stoffen,
hoezen en handschoenen,
voor den tijd van tien jaar.
1737 18 Maart
Aafke Gosses Heitsma,
vrouw van Jacob Tjeerds
mr. Brouwer te Hallum,
verkoopt aan Sinne Cupe
rus te Leeuwarden een def
tig huis met duivematte te
Menaldum voor 395 goud-
gl-
1737, 19 April
Ds. Joh. Jellema, man van
groot verstand en op de
kansel van soms te groote
geestigheid, wordt beves
tigd te Makkum.
1737 10 October
De Staten zetten een pre
mie van 150 gl. op het
vangen van wolven.
1738 13 Februari
De Kerkeraad van Witmar-
sum besluit om grietman
Aylva en Joh. v. Beucker
proc. generaal, te verzoe
ken het beluiden der doo-
den op Zondag, wegens
verstoring van den gods
dienst, te beletten.
1738 25 Maart
Servatius Banes, R.K. pries
ter te Leeuwarden, wordt
wegens excessen tot 600
car.gl. en eeuwige verban
ning veroordeeld.
1738 8 April
Na den eten eischten op
de groote winkel acht ge
vangenen, waaronder drie
smokkelaars, van de guar-
diaan in het Tuchthuis te
Leeuwarden en de sleutels;
toen hij weigerde bonden
ze hem aan handen en
voeten, sleepten hem in
de gang en zich beneden
in de Waag begevende lie
pen zij met zware stukken
hout tegen deuren en ko
zijnen aan, doch tever
geefs. Toen de guardiaan
door andere gevangenen
was losgemaakt en weer
verscheen, sleepten zij
hem andermaal in de gang
en sloten hem op. Een
militair commando voor
kwam erger dingen. Alle
acht zijn op het schavot
tweemaal gegeeseld op de
plaats van 's-lands tucht-
en werkhuis.
1739 5 Maart
Octrooi verleend aan de
kleermakers te Leeuwarden
tot het oprichten van een
gilde voor 15 jaar.
1739 28 November
Verkocht voor 2108 car. gl.
aan Alle Riemerts, mole
naar te Garijp, de rog- en
peldegarstmolen aan den
dijk te Beetgum. Op deze
molen lag volgens acte van
18 Maart 1596 de verplich
ting dat de kooper met
zijn nakomelingen ten
eeuwigen dage kosteloos
moest malen en bakken de
rogge, weit, garst, mout,
bonen enz., voor de bewo
ners van Ter Home, al
daar.
