De Tuinsier Waterpoort in vroeger eeuwen
Werkloosheid kan je doodongelukkig make
1 KLEINE KRANTSJE
In vroeger eeuwen hebben er op verschillende hoeken van de stad land- en waterpoorten gestaan. Helaas hebben onze voorouders
het niet de moeite waard gevonden deze bouwkundige monumenten te bewaren voor het nageslacht; de een na de ander zijn ze
gesloopt, zodat wij nu niet meer hebben, wat een stad als Sneek bijvoorbeeld nog wel aantrekkelijk maakt: een waterpoort. De
poort op deze foto is de Tuinster Waterpoort, die dus over het water van de Tuinen lag tussen Nieuwe- en Oosterkade. De Tuinster
Waterpoort is precies anderhalve eeuw geleden opgeruimd, maar in 1935 bij de viering van het vijfhonderd jarig bestaan van
Leeuwarden is ze nog eens even in ere hersteld. En van die poort-van-carton is deze foto gemaakt.
Der ist 'n giessel op 't ogenblik in ons land, diet, as die je treft, je doodongelukkig make
kan. En niet allenig je seis, mar je hele gesin gaat'r met onderdeur. Wij bedoele de werk
loosheid. Atje altied hard an't werk weest binne, en je wudde ineens terugdrongen tot
niksdoen en leve mutte van de kas van de een of andere Bond of fan de Gemeenskap,
nou dan foei je wel dat 'r wat mis is in disse wereld. In 't Noorden binnen 't foornamelijk
de industriële en agrariese sektoren waar 't mensen te feul binne. Mar at je de samenle
ving in sien totaal beskouwe dan liekt 't ons dat 'r nog wel mannen en frouwen onder te
brengen binne. Wij hewwe op 't oog de Dienstensektor en dan spesjaal de Orde- en feilig-
heidsbewaring.
At je faak oppe weg binne en
je kieke een bitsje uut, dan sien
je de ene Ferkeersmisdaad na de
andere. Maksimum snelheden
wudde negeerd. Snij en is an de
orde fanne dag. Je houwe af en
toe je hart vast. D'r binne fan
die gekken diet sich fan de een-
foudigste ferkeersregels gien
flikker antrekke. En je siene
nooit een pliesje omdat 'r fer-
moedelijk niet genoeg binne. Se
binne d'r welus at je ferkeerd
parkeerd stane, mar dat binne
oek de eenfoudigste gefallen.
En dan 't bushuuske hier oppe
hoek. Gister setten se d'r nije
glasen in en fanmorgen lagen se
d'r alweer naast. En dat gebeurt
so'n paar keer inne week. En
wij mar betale foor al die nije
ruten. En die binne niet so
goedkoop. Laat seis mar es 'n
nije ruut insette as de skilder
al bereid is om foor sun wisse
wasje fan 'n fieftig gulden naar
je toe te kommen.
En dan de straatlampen seis, om
mar niet te spreken over de as-
fatten met inventaris, die gere
geld over de straat skopt wudde.
Fatte je sun straatskender bij
sien lurven dan kan je nog te
doen krije met de pliesjerechter
via Fader of Moeke. Een pliesje-
man sou in sun gefal mogeluk
nog wat doen kanne. Ferder
liekt onze stad wel een fullis-
hoop. Iedereen gooit sien friet-
sakjes en plestiekverpakkingen
mar ergus neer.
Nette buurt
Wij wone in 'n sogenaamde
nette buurt. We hewwe tussen
de straten an weerssieden een
middenperkje. Mar at je siene
wat die nette meensen op 't
middenperkje deponere.... Al
le oprumingsrommel uut de tu-
nen wurd 'r neergooit. Dat is
oek wel de skuld fan de Ge
meente die 't niks doet om 't
oprumen van de rommel een
bitsje gemakkelijk te maken. Se
sette wel ergus een grof-vuilauto
neer, mar se fergete dat de
meensen gien sin hewwe om
een kilometer met 'e rommel te
sjouwen.
Nou mutte je oek us fergete om
je oto af te sluten. Assem in de
gaten krije binne je doodonge
lukkig, want joyrieding skient
teugewoodig beloond te wurden,
so kien binne se d'r op.
Meiskes en frouwen kanne 'sa-
vus niet meer veilig over de
straat gaan. De handtaskes wud
de teugeswoodig met de brom
fiets uut 'e hannen grist, 't Komt
oek al foor dat, as je 'savus je
hon uutlate, teugen de straat
timmert wudde, alleen omdat je
mogeluk 'n paar centen in je
portefulje hewwe.
De nijste mop hier is dat je in
je huus 'n freemde fent teugen-
komme, die seit fan de gemeen
te te kommen of fan de sentra-
le ferwarmingsaak. As je d'r
ferder op ingaan het ie sien gro
te waffel al klaar met: „Dan
bin ik seker ferkeert" of „de
baas het toch seit da'k hier we-
ze mut". Meestal het 'r dan sien
strooptocht deur 't huus al ach
ter de rug.
Afijn, we hoeve mekaar niks te
fertellen en je mutte de krant
mar goed bijhouwe. Dan weet je
wel wat 'r anne hand is. Se
hewwe bij ons de laatste jaren
tweemaal inbroken. De pliesie
is natuurlijk kieken komen. Een
drukte fan belang, alles uutleg-
ge, fingerafdrukken. Ferder hew
we d'r niks meer fan hoord. En
atje frage: „Wete jimme al wat"
dan segge se doodeenvoudig:
„Nee, mar we hewwe oek gien
pesseneel om 'r erg veul werk
fan te maken".
Wij wone in een bosrieke om
geving mar je kanne wel tuus-
blieve. Je kanne niet feilig in 't
bos wandele vanwege de gure
tiepes die 't sich daar ophouwe.
En foor kienders en 't frouwe-
lijk geslacht is 't helemaal uut-
sloten dat die an disse eenvou
dige rekreaasje deelnimme. Se
prate veul over rekreaasje, mar
at je je d'r niet fertone kanne,
kanne se 't net so goed niet
hewwe.
At je 't op grond fan alle erfa-
ringen, berichten en gebeurte
nissen beskouwe en berekene
dan mutte d'r bij de Orde-, Be
waking- en Feiligheidsdienst
toch ettelijke honderdduzenden
man- en frouwarbeidsdagen te
f erf uilen weze. Mar je hore d'r
nooit fan dat 'r in disse rich
ting veul mannen en frouwen
fraagt wudde. Wel dat se ldage
over feuls te min meensen.
't Noorden het altied 'n repu-
taasje had dat se goeie pliesie-
agenten levere kanne. Ik hew
indertied 'n paar jaar in Amster
dam woont, mar dar waren
enorm veul Friese en Groningse
pliesieagenten. We wete wel dat
'r enorm streng selekteerd wud
de mut, mar dat is gien be
swaar. Dat wud foor elke baan
daan.
Beter leefklimaat
At se nou toch geld uutgeve
wille foor de werkloosheidsbe-
strieding dan leit hier een ter
rein war 't beide kanten wat
uutkomme kan en niet foor
even, mar blievend. An de ene
kant helpe je de meensen diet
gedoemd binne, deur de werk
loosheid, geestelijk en materieel
naar de boojum te sakken. En
as disse meensen holpen wud
de, helpe sij de maatskappij om
'n beter leefklimaat te skeppen.
Want 't is toch een skande dat-
te je in disse welfaartstaat je
persoonlukke feiligheid heien
dal kwiet binne
Eindhoven L. H.
