HUTT1N6
7
'T KLEINE KRANTSJE
w.„ v,.,d EENS WAS „DE ROODE BOER" EEN
berg gesloopt TREKPLEISTER AAN BUITENSINGEL
Zenuline tabletten - Forte
Homoeopatie VEEMAN
Terwijl het slopersbedrijf van S. Zittema nog bezig was de laatste restanten op te ruimen
van het oude hotel Amicitia, beklommen de slopers van de Firma K. en G. Postma het
dak van het pand op de hoek van de Achter de Hoven en de Zuidergrachtswal om ook
deze voormalige herberg tegen de grond te slaan. Want al zullen weinig Leeuwarders het
hebben geweten, ook dit gebouw, scheef tegenover Amicitia en aan de andere kant van de
stadsgracht, is eens een herberg geweest, die bij onze voorouders als de Uitspanning „De
Roode Boer" in een hoog aanzien stond. Toen de hele hoek grond ten zuiden van de stads
gracht en ten oosten van de Potmarge nog uit weilanden en gardenierslanden bestond,
moet De Roode Boer hier als het eerste pand buiten de gracht zijn gebouwd en vele tien
tallen jaren is de uitspanning voor de zich verstrooiende Leeuwarders een bijzondere
trekpleister geweest. Maar zelfs de oudste veteranen onder ons hebben De Roode Boer niet
meer gekend, want het is waarschijnlijk al langer dan honderd jaar geleden, dat het ge
bouw zijn bestemming als herberg verloor.
Wanneer de herberg De Roode
Boer werd gebouwd, is ook niet
bekend, maar de Familie Wie-
linga, die er tot voor kort haar
beddenmagazijn in had, heeft
nog een koopacte van 1834,
waarin al gesproken wordt van
„vanouds De Roode Boer". We
mogen dus wel veronderstellen,
dat de herberg er zeker in het
laatst van de achttiende eeuw
al was.
Prachtige singel
De uitspanning stond toen aan
de prachtige singel, beplant met
een dubbele rij bomen, die zich
in de goede oude tijd met de
buitengracht om de hele stad
heenslingerde. Vermaard als
wandelpad en recreatieoord is
deze Stadsbuitensingel honder
den jaren bij de Leeuwarders
zeer geliefd geweest, tot ze bij
brokjes en beetjes aan de stads
uitbreiding ten offer viel.
Een klein stukje van deze laan,
die de stad dus volkomen om
sloot, bestaat nu nog, maar ont
luisterd door het verlies van
honderden bomen, is het lang
niet meer wat het vroeger was.
Want de Noordersingel mag dan
nu nóg tot de mooiste hoekjes
horen, die er in onze stad zijn,
een vergelijking met de schoon
heid van de laan, zoals die eer
tijds was, valt zeker niet uit in
het voordeel van de situatie van
vandaag.
Verdediging
Deze Stadsbuitensingel werd
tussen 1639 en 1647 aangelegd,
nadat veertien jaar eerder de
laatste schep aarde verplaatst
was voor het graven van de bui
tenste verdedigingsgracht. Die
gracht lag toen in grote kron
kels tussen de Wirdumerpoort,
de Lieve Vrouwenpoort en de
Hoeksterpoort en liep in een
rechte lijn verder van de Oos
terdwinger naar het Blokhuis
om vandaar weer de Wirdumer
poort te bereiken.
In 1639 begaven de vroede va
deren van de raad zich op een
goede dag naar de Blokhuister-
Op deze foto van de Zuidergrachtswal kijkt de voormalige
herberg De Roode Boer nog net even om de hoek. Nu is er
al niets meer van over. Winstpunt: de straat kan hier aan
zienlijk worden verbreed.
venne om de situatie ter plaatse
in ogenschouw te nemen, waar
na ze „nae rijpe deliberatie" be
sloten „om den Cieraat dezer
Stadt te avanceeren" door het
aanleggen van een singel om de
hele buitengracht heen.
Direct werd de eigenaars van
bomen en struiken en hagen
langs de stadsgracht bevolen de
ze te kappen, waarna begonnen
werd met het planten van lin
de bomen op de Grachtswal. In
de volgende zes jaar werd ook
de singel tussen de Hoekster
poort en de Lieve Vrouwen
poort van een dubbele rij bo
men voorzien, tot de laan in
1647 voltooid werd met het be
planten van het laatste stuk
tussen het Verlaat en de Wir
dumerpoort.
Wandelweg
Intussen had men de hele sin
gel met puin en schelpen be
strooid, zodat de bevolking van
de stad ook in de winter van
deze wandelweg gebruik kon
maken. Eeuwenlang heeft ze dat
dan ook gedaan en als recreatie
oord is de singel voor onze ver-
MHIIIUIRIIIHIiltllttlllIllllllllllllllllllilIIlllUllllllllIHIIIIIIIIlllllllllllllllllltllUlllllltlHniimiUHmilllltBimttllttlt
PRIJS PER 200 STUKS 4,00
Analyse: met viscum en zincum valeriani-
cum d3
Gebruik: bij erge opwinding of overspan
ning 4-7 x daags 1 tablet opzuigen of met
water innemen.
Verkrijgbaar in de apotheek of rechtstreeks
Heerenwaltje 5, Leeuwarden Tel. 05100—23448
Fabriek: Harlingerweg 29, Franeker, teL 05170-2987
Filiaal: Noorderhaven 1, Groningen, tel. 05900-32090
MiniwiniiiiiittiiiHiiiiiiiiiniiiiiirimiMiutaiHiHiiiUiiiiiiiiiiiiiiHitiiiuiiiuuuttMuiiuiiiiiitMiiiiuiiHtiini
re voorouders van veel beteke
nis geweest.
De herbergen en uitspanningen,
die later op verschillende plaat
sen aan de singel verrezen,
trokken vooral op zondagen
veel publiek en sommige wer
den in de verhalen van onze
grootouders tientallen jaren na
hun verdwijnen nog met een
bijzondere intonatie geroemd,
zoals de Uitspanning De Gou
den Bal, die stond, waar nu de
Singelstraat op de Noordersingel
uitkomt, de herberg Bellevue bij
de Zuidergracht en niet te ver
geten de Uitspanning De Roode
Boer, die dus nu te gronde
wordt gericht.
Met het slopen van deze laatste
herberg aan de Stadsbuitensingel
verdwijnt ook de laatste tastba
re herinnering aan het ontspan
ningsleven van onze groot
ouders uit de vorige eeuw, maar
ook de herinnering aan de eens
zo bijzonder fraaie Buitensingel
zelf is in de loop der jaren al
meer en meer vervaagd.
Aanslag.
Bij het geheel bebouwd raken
van verschillende delen van de
singel (de Grachtswal, de Oos
tersingel en de Hoekstersingel)
werden vrijwel alle bomen van
de laan gekapt, maar de groot
ste aanslag op de schoonheid
van de Stadsbuitensingel vond
een eeuw geleden plaats, toen
bij het rechttrekken van de
stadsgracht tussen het Verlaat
en de Wirdumerpoortsdwinger
de hele schilderachtige Zuider
singel verdween.
Onherstelbaar
De stad moest er een onherstel
baar verlies door lijden, hoewel
dat toen en ook later merkwaar
digerwijs helemaal niet als een
verlies werd gevoeld. Nog in
1905 werd de veranderde situ
atie op deze plaats door stads
archivaris juffrouw R. Visscher
bejubeld op een wijze, die ons
het hoofd doet schudden: „Welk
een ruime en frisse indruk
maakt de stad thans niet op
ieder, die haar van de zuidzijde
nadert: welvaart en keurige net
heid springen hier het eerst in
het oog".
Alleen de Noordersingel be
waart, met het schamele restant
van de bomen, die hier lang ge
leden zijn geplant, nog de her
innering aan die veelbezongen
Stadsbuitensingel. De oude her
berg De Roode Boer zal het in
ieder geval niet meer doen,
wanneer dit krantsje bij u op
tafel ligt, want slopers kunnen
vlug: vandaag slaan ze het dak
er af, morgen liggen alle muren
tegen de grond
Onze verontschuldigingen aan de abonnee's van 't Kleine
Krantsje voor het feit, dat dit nummer later verscheen,
dan wij gaarne hadden gewild. Wij hopen de oude regel
maat weer te pakken te kunnen krijgen.
GOED OVERLEGD
Een heer, gezegend met een grooten rooden neus, een weinig kreu
pel en daarenboven eenigszins zonderling gekleed, wandelt in het
plantsoen. Een straatjongen loopt achter hem aan, doet zijn hin
kenden gang na en steekt de tong tegen hem uit; dit huldebetoon
ontgaat den wandelaar niet.
Met een glimlach haalt deze zijne beurs voor den dag, neemt er
een dubbeltje uit en geeft den jongen een wenk om naderbij te
komen. Deze vermoedt een krijgslist en weigert, aan den uitnoo-
diging te voldoen. De oude heer legt het geld daarna op eene bank
en wenkt den jongen, om het te nemen. Deze voldoet eindelijk
aan de uitnoodiging, verbaasd over zooveel grootmoedigheid.
Een voorbijganger, die dit toneeltje heeft gadegeslagen, nadert den
goeden man en zegt: „De jongen bespot u en gij geeft hem een
belooning 1" „O, ik weet wel, wat ik doe. Ik kan hem toch niet
achterhalen, om hem een pak slaag te geven. Maar nu zal hij den
ken, dat hij met die grimassen 'n dubbeltje verdienen kan. En als
hij 't weer doet en zijn dubbeltje bij mij in ontvangst komt nemen,
zal hij kennis maken met dezen stok; dat beloof ik u I"
(Humoristisch Album 1890
NAAUW 16 - LEEUWARDEN
Telefoon 05100 - 23885
GRAFMONUMENTEN
SCHOORSTEENMANTELS
M FWJC* WW1IQVWIW
SINDS 1930
TELEFOON 30180 - 29278 - 27866 - 28286
