OPGEHAALD VOOR DE 50e VERJAARDAGEN
VAN ABE LENSTRA EN HEERENVEEN
'T KLEINE KRANTSJE
Toen de voetbalvereniging Heeren
veen op de 20e juli 1920 werd opge
richt, werd er al langer dan een
kwarteeuw gevoetbald in steden als
Leeuwarden en Sneek, had de Ly-
curgus Sparta Combinatie z'n zil
veren jubileum al achter de rug en
bestond de Leeuwarder Athletische
Club Frisia zelfs al zeven en dertig
jaar. Betekent dit, dat het Friese
Haagje zóver achter kwam in de
ontwikkeling van de voetbalsport,
dat King Soccer Heerenveen zó veel
later veroverde, dan andere plaatsen
in dit gewest? Wel, vóór het begin
van deze eeuw hebben de Heeren-
veners van georganiseerd voetbal
geen weet gehad, maar al heel kort
na de eeuwwisseling begon de voet
bal ook te rollen in Heerenveen.
Toch zouden er nog verscheidene
jaren van louter vriendschappelijk
voetbal volgen, voor het Heeren-
veense voetbalpubliek z'n hart kon
ophalen bij het aanschouwen van de
eerste competitiewedstrijden op
eigen grond.
Zullen we de Heerenveense voetbal-
pioniers uit de eerste jaren van deze
eeuw in onze verbeelding aan het
werk willen zien, dan moet de ka
lender van 1902 nog eens aan de
wand, want het was in dat jaar, dat
de voetbalvereniging Victorie werd
opgericht, een clubje, dat z'n speel
terrein had aan de straatweg in
Oranjewoud.
Hoogbejaarde veteranen zullen zich
misschien de alom becritiseerde es
capades van deze jongelui nog her
inneren - net als elders werd in
Heerenveen door de meeste mensen
de nieuwigheid van het voetballen
als een grote dwaasheid beschouwd.
LUIDRUCHTIGE TOCHTEN
De vaak luidruchtige tochten met
de Jan Plezier van en naar het sta
tion om de tegenstanders weg te
brengen of op te halen, werkten
zeker het vormen van een ongunstig
oordeel in de hand. Hoe zou er -
dacht de massa - ook iets positiefs
kunnen uitgaan van het zinloos
draven achter een voetbal, meestal
gevolgd door het verstoren van de
Heerenveen juicht, Abe lacht: het is weer gelukt - kampioen, voor de zoveelste maal.
zondagsrust in de stille plaats?
Toch ging er van de wedstrijdjes"van
Victorie een stimulerende invloed
uit en in 1906 richtte een aantal
Mulonezen en HBSers in Heerenveen
een tweede clubje op, dat Achil
les kwam te heten. Twee jaar later
fuseerden Victorie en Achilles en zo
ontstond de voetbalvereniging
V.A.C. - de Victorie Achilles Com
binatie, die precies tien jaar zou
blijven bestaan en in deze periode
op de Friese voetbalvelden veel
glorie verwierf.
Overigens had de start van V.A.C.
in de derde klas van de Nederlandse
Voetbal Bond niet slechter kunnen
zijn, want in het eerste seizoen zagen
de Heerenveners geen kans om ook
maar een enkel puntje te veroveren:
terwijl het tweede elftal in de twee
de klas van de Friese Voetbal Bond
onoverwinnelijk bleek, verloor het
eerste keer op keer.
Beter ging het daarna voor V.A.C.
in de eerste klas van de onderbond
en in 1913 konden de Heerenveners
zelfs hun eerste kampioensfeest vie
ren - V.A.C. had de titel veroverd in
de F.V.B.! Ook na het seizoen
'15-'16 mocht de nu overal in de
provincie gevreesde combinatie
zich kampioen van Friesland noe
men, maar dit nieuwe succes be
tekende helaas geen garantie voor
haar voortbestaan: bedolven onder
bergen mobilisatiemoeilijkheden
was V.A.C. in het laatste oorlogs
jaar gedoemd ter ziele te gaan.
Daarmee eindigde het georganiseer
de voetbal in Heerenveen, maar een
jaar later zag een nieuwe vereniging
het levenslicht: Athleta, een klein
clubje, waarvan als curieuze tegen
slag bekend gebleven is, dat het al
heel gauw z'n enige bal door een
veldwachter in beslag genomen zag.
Net als Victorie en Achilles dat
eerder hadden gedaan, ging Athleta
een fusie aan en wel met H.B.S., een
soortgelijke vereniging van klein for
maat, maar met een roemruchte
naam en pratend over deze fusie
staan we tevens aan de wieg van de
Voetbalvereniging Heerenveen: de
club, die op de 20e juli 1920 door
dit samengaan van Athleta en H.B.S.
ontstond, heette Spartaan, een
naam, die twee jaar later op verzoek
van de Nederlandse Voetbal Bond
gewijzigd werd in Heerenveen.
Rotsvaste zekerheid over het ont
staan van de vereniging op deze
datum bestaat er trouwens niet en
wanneer we de namen noemen van
de heren A. Wisman, D. van Dijk en
W. Harsma als leden van het eerste
bestuur, kan dit slechts een ver
moeden zijn - er bleven geen be
wijsstukken bewaard, die deze ver
onderstelling steunen.
Wel zeker is het, dat Spartaan met
spelers als H. Mast, C. Kuyt, G.
Riksma, S. Heemstra, M. Bleeker,
D. van Dijk en een hele compagnie
krachten met de naam De Jong z'n
eerste overwinningen bevocht en
evenmin in het vergeetboek raakte
het eclatante succes van de jonge
vereniging in juli 1922 tijdens drie
daagse feesten in Gorredijk. Tot
aller verrassing werden daar ervaren
clubs als F.V.C. uit Huizum en Friso
uit Leeuwarden geklopt - de inzet
van deze seriewedstrijden, een fel
begeerde beker, ging dank zij deze
overwinningen in triomf mee naar
Heerenveen.
In ditzelfde jaar verhuisde Spartaan
van de Ijsbaan van TJiialf naar een
terrein aan de Terbandsterweg en
als „Heerenveen" schreef de ver
eniging zich nu in voor de compe
titie van de Friese Voetbal Bond.
Ingedeeld in de eerste klas kreeg
Heerenveen ploegen tegenover zich
als Friso en Drachten, de reserve-
teams van Gorredijk en F.V.C. en
de derde elftallen ven Leeuwarden,
Friesland en Frisia.
TJIBBE DE STER
En wie waren de mannen, die als
eerste elftalspelers de kleuren van
hun vereniging hooghielden in dit
eerste seizoen? Nou vooruit, voor
de vuist weg: Klaas Schaap, Jan
van der Vlugt, Jitse en Piet de
Jong, Jan Heemstra, Klaas Wisman,
Chris Kuyt, Bernard Spoelstra, Jan
Heemstra, Wim Hottinga, van wie
we ergens lazen, dat hij „een ras-
voetballer met uitnemende voetbal
capaciteiten" was en niet te vergeten
Tjibbe de Jong, wiens faam blijkbaar
direct al zo verbreid was, dat jour
nalisten het voldoende achtten hem
in hun verslagen aan te duiden met
„Tjibbe": „Tjibbe vergroot de
voorsprong tot 2-0 - Tjibbe om
speelt de keeper en scoort - Tjibbe
keit nummer vier in het net".
Terwijl deze heren op het groene
gras begonnen met de boeiende
geschiedschrijving van Heerenveen
huppelde er in het Friese Haagje een
kleuter rond, die jaren later voor de
vereniging nog meer dan z'n gewicht
in goud bleek waard te zijn: Abe
Lenstra, geboren op de 27e novem
ber 1920, toen de Voetbalvereni
ging Spartaan, alias Heerenveen net
vier maanden bestond.
Heerenveen in gouden dagen, voetballend in haar succesrijkste formatie: Tiemen Veenstra, Jan Lenstra en Sietze van der Laan, Jan Bosscha, „Mollo de Jong en Frans Wuyts, Wim Molenaar, Jan
Ploegh, Henny Jonkman, Abe Lenstra en Germ Hofma.
