Hoe hebt U het bijelkaar
Reportage
'T KLEINE KRANTSJE
„IS DAT NU ALLEMAAL VAN U? HOE KOMT U ERAAN? HOE IS HET MOGE
LIJK DAT ALLEMAAL BIJELKAAR TE KRIJGEN?" DAT WAS DE VERRASTE
REACTIE VAN KONINGIN JULIANA, TOEN ZIJ BIJ DE OPENING VAN DE
GROTE TENTOONSTELLING V25 OP 15 APRIL IN DE BEURS DE DOOR DE
HEER W.F.L. VAN ASPEREN TER BESCHIKKING GESTELDE STUKKEN BE
ZICHTIGDE. DE HEER VAN ASPEREN KON DE KONINGIN, DIE BIJZONDER
GEÏNTERESSEERD WAS IN HETGEEN ER OP DEZE TENTOONSTELLING TE
ZIEN VIEL, VERTELLEN DAT HET HIER HET WERK VAN 25 JAAR VERZAME
LEN BETROF EN DAT HIJ IN HET DOOR HEM GELEVERDE AANDEEL VAN
HET GEEXPOSEERDE GETRACHT HAD EEN INDRUK VAN HET DAGELIJKS
WEL EN WEE VAN DE OORLOGSJAREN TE GEVEN. NA DE KONINGIN HEB
BEN ONGETWIJFELD OOK VELE VAN DE DUIZENDEN ANDERE BEZOEKERS
ZICH MET VERBAZING AFGEVRAAGD HOE HET MOGELIJK WAS NOG ZO
VEEL BOEIENDE HERINNERINGEN AAN DE JAREN '40-'45 BIJEEN TE BREN
GEN. DE VERZAMELAARS DIE HET SLAGEN VAN V25 MOGELIJK MAAKTEN
HEBBEN DAN OOK WEL EER INGELEGD MET HUN WERK.
BEKANNTMACHUNG
BEKENDMAKING
DE ENORME OORLO
W.l
Toch was, voor wat dc heer Van
Aspercn betreft, op de tentoonstel
ling nog slechts een zeer beperkt
deel van zijn verzameling aanwezig,
l.r waren tien vitrines met zeer
zorgvuldig uitgezochte stukken van
hem ingericht, „maar", zegt hij, „ik
kon thuis eigenlijk niet eens merken
dat ik iets miste."
De heer Van Asperen (52) is stede-
bouwkundige bij de Provinciale
Plaonologische Dienst te Leeuwar
den. In de eerste oorlogsjaren werk
te hij in Arnhem bij Rijkswater
staat, maar hij zat toen nog in de
leeftijd voor tewerkstelling door de
Duitsers en hij kreeg daar zoveel
last mee (dc S.D. was zelfs al een
paar keer over de vloer geweest)
dat hij het ouderlijke huis in Har-
lingen weer opzocht.
In Arnhem was de heer Van Aspe
rcn reeds aan het verzamelen ge
slagen, met de gedachte „nu zegt
het niemand nog iets, maar later
wordt het allemaal waardevol." Hij
zegt van zich zelf: „Eigenlijk ben
een hele grote bewaarder. Ik ben
verzamelaar in hart en nieren. Eigen
lijk ben ik ervan bezeten."
Toen hij in de winter van 1942 uit
Arnhem vertrok liet hij daar al een
aardige collectie verzamelobjecten
achter, met de bedoeling die later -
als de toestand veilig was - weer op
te halen. Maar dat duurde nogal
even en ondertussen ging de collec
tie, bij de luchtlandingen in sep
tember 1944, geheel verloren.
In Harlingen, waar hij zijn tijd voor
verdere studie en voor het werken
als leraar vaktekenen gebruikte, kon
de heer Van Asperen inmiddels na
tuurlijk het verzamelen ook niet
laten. Maar van wat hij hier bijeen
bracht ging een groot deel verloren
toen er bij dc bevrijding twee gra
naten in het huis van zijn ouders
terecht kwamen.
Dc heer Van Asperen bevond zich
toen zelf elders in de stad. Zijn
ouders waren naar de kelder ge
vlucht en kwamen er gelukkig heel
huids af.
UITERMATE VERVELEND
De bevrijding zorgde overigens, naast
alle andere opluchting, voor de fa
milie Van Asperen ook voor een
welkome verandering in een eige
naardige woonsituatie. Op de Mid-
lumerlaan (toen nog Midlumerweg)
woonde namelijk naast hen: aan de
ene kant de N.S.B.-burgemeester
Dekker en aan de andere kant de
beruchte N.S.B.-commandant van
politie Van Wijnen. Dat dit een
uitermate vervelende toestand was
laat zich indenken. Dat zich tussen
curiositeiten in de verzameling van
de heer Van Asperen ook het naam
bordje „P.J.E. Dekker, burgemees
ter" bevindt, is niet verwonderlijk.
Over de Harlingcr periode is nog
vermeldenswaard dat de heer Van
Asperen er o.a. heeft meegewerkt
aah het tekenen van dc kaarten die
door de Canadezen bij de bevrijding
van de stad werden gebruikt.
Na de bevrijding begon de heer Van
Asperen opnieuw met het opbou
wen van zijn verzameling oorlogs-
dokumentatie. De collectie is in de
loop der tijd uitgegroeid tot een
zeer omvangrijk en ook zeer kost
baar bezit.
De heer Van Asperen woonde tot
voor anderhalf jaar in de Schouw-
straat, in een der zogenaamde
houtrijke woningen. Mooie wo
ningen, maar zonder zolder. En dat
was mede een belangrijke reden om
te verhuizen. Er was geen plaats
genoeg voor al de resultaten van
jarenlang verzamelactiviteiten.
„Het bezit van een zolder is op zeker
moment echt wel een noodzakelijke
voorwaarde voor het werk van een
verzamelaar" zegt de heer Van As
peren.
Hij woont nu in de Verzetstraat
(de voormalige Lekkumerweg) en
heeft daar, over het hele huis heen,
een zolder van negen meter lengte.
Daar staan nu vele kasten vol boe
ken en voorwerpen, ruim vijftig
ordners met paperassen (dokumen-
ten, pamfletten, kranten, ausweisen
enz.).
De verzameling telt alleen al duizen
den boeken, kranten en brochures
enz., vanaf de mobilisatie tot en
met de bevrijdingstijd.
Für die Zerstörung oder BeschAdigung von
Eisenbnhnanlagen,FernspieehUabeln und Post-
amtern mache ich die gesamte EiDwohnersehaft
der GemeiDde verantwortlich, in deren Bezirk
die Tat begangen wird.
Die Bevölkerung soleher Gemeinden hat daher
damit zu rechnen, dass zur Vergeltung auf
Eigenlum gegriffen und Hauser oder HAu-
sergruppen zerstört werden.
Ich rate den Gemeinden, in ihrem Bezirk durch
Einsetzung von Streilen oder auf andere wirk-
same Weise fUr einen ausreiehenden Schutz
derVerkehrs- und Naehrichteninittel zu sorgen.
Der llelrbikomtnUur för die bcMtitcn alcderUodUeboo Geblete,
8EYSS INQUART
Den Haag, 24. September 1944.
Voor de vernieling of beschadiging van Spoor-
weg.installaties. Telefoongeleidingen en Post
kantoren stel ik de geheele bevolking der
gemeente aansprakelijk, op welker gebied de
daad wordt gepleegd.
De bevolking van zulke gemeenten moet dus
rekening daarmede houden, dat ter vergelding
de band op eigendommen zal worden gelegd
en dat er huizen of groepen van huizen zullen
worden vernield.
Ik beveel den gemeentebesturen aan, door pa
trouilles of op andere doeltreffende wijze voor
voldoende bescherming van de verkeers-inrich-
tingen en van de middelen voor de berichtgeving
zorg te dragen.
De BlJkjcoDUEliuifi voor de bezette Nrderlandzcbe peblodeo,
8EYSS INQUART
Den Haag, 24 September 1944.
Men vindt op deze zolder in de
Verzetstraat om te beginnen de
hele geschiedenis van het Nationaal
Socialistische Duitsland en de fi
guur Adolf Hitler. Hieronder is, om
in grote trekken een opsomming te
geven; een zeer grote collectie nat.
soc. boeken, fotoboeken, kranten
en tijdschriften, brochures, onder
scheidingen en medailles, militaire
voorwerpen als helmen e.d. en di
verse curiosa; een aantal exemplaren
van „Mein Kampf', al dan niet aan
gepast aan het vriendschapsverdrag
met Rusland (Von Ribbcntrop
Stalin-pact), veel boeken van Goeb-
bels, Rosenberg e.d., diverse zaken
over N.S.D.A.P. en Hitlcrjugend,
boeken met officiële Duitse stem
pels met adelaar en swastika; on
derscheidingen, o.a. ijzeren kruisen,
moederkruisen, verwundetenabzei-
chens, vliegeronderscheidingen, par
tij-onderscheidingen, Tag der Wehr-
macht-medailles en Tag der Arbeit-
mcdailles. Deze „Hakenkruis-afde
ling" van de verzameling bevat
voorts nog veel Duits winterhulp-
werk en tal van boeken van of over
Adolf Hitler, tot de laatste werken
toe. Het andere deel van de verza
meling van de heer Van Asperen
omvat stukken betreffende oorlog,
bezetting, bevrijding en herdenking
in Nederland. Hier is een zeer groot
aantal boeken bij over de oorlogs
geschiedenis en een grote collectie
bijzondere kranten, waarin men de
tijd van dc mobilisatie van ons land,
de verraderlijke inval van de Duit
sers en de oorlogsgebeurtenissen
daarna, in allerlei berichten, mede
delingen enz. terugvindt.
Daar komt nog van alles bij waar
mee wij in de oorlogsjaren gecon
fronteerd werden. Wat de Duitse
maatregelen betreft zijn, compleet
ingebonden, alle Verordnungsblat-
ter van Reichscommissaris Seyss
fnquart aanwezig. Voorts stukken
omtrent vorderingen van arbeids
krachten, wachtlopers, spitters, rij
wielen, radio's, metalen, enz. Naast
ausweisen en dergelijke papieren
(waaronder zeldzame exemplaren)
is er een grote collectie aanplakbil
jetten van allerlei aard en o.a. een
complete ingebonden verzameling
van het tijdschrift „Das Signal",
ook in de Nederlandse vertaling.
MOEDER VERTEL EENS
WAT
De N.S.B. (Nationaal Socialistische
Beweging) en haar organisaties zijn
op de zolder in de Verzetstraat
vertegenwoordigd in een zeer grote
collectie boeken en brochures, toe
gangskaarten tot vergaderingen, col-
portagevoorschriften en aanwijzin
gen. Alle „grote" mannen uit de
N.S.B. komen we in dit deel van
de verzameling tegen, zoals Musscrt
(ca. 20 brochures), Van Geelkerken,
Van Genechten, Roskam, Goede-
waagen. Woudenberg, I rnst Voor
hoeve, Reydon. Schrieéke, Arnold
Meyer (Zwart Front) en Feldmcyer.
Er zijn boeken, brochures en kran
ten die onderwerpen behandelen
als Jeugdstorm. Agrarisch Front,
Landstand, Economisch Front, Stu
dentenfront. Rechtsfront, Arbeids
front en Winterhulp Nederland.
De heer Van Asperen tussen de oorlo
bijlen, boeken, speldjes, medailles, no
Het is allemaal niet zo prettig klin
kend, maar (zoals in elk geval de
iets Oudere lezers wel weten) het
was ook helemaal niet zo'n prettige
tijd. Daaraan herinnert in de ver
zameling ook Nationaal Socialis
tische lectuur als: Volk en Vader
land, Zwarte Soldaat, Nationaal Dag
blad, Storm SS, Deutsche Zeitung
in den Nederlanden, De Waag, Dc
Gil, Het Nieuwe Volk, De Wolfsan-
gel, nat. soc. almanakken en een
gedenkboek, zangbundels (N.S.B.,
Arbeidsdienst enz.) en een grote
collectie boeken ■•■>n nat. soc. uit-
