Uniek boek op komst
BOEIENDE BESCHRIJVING ELFSTEDENHISTORIE
'f Vileine ^Crantóje leest iedereen
Lezers klommen in de pen
NEEN NOOIT I
Heel graag lees ik altijd 't Kleine
Krantsje, alhoewel ik zelf geen lid
ben, maar mijn huisgenoot wel.
Nu las ik in 't nummer van 31 juli,
dat U graag iets wilde weten van
N.N., Neen Nooit.
Nu, het was geen meisjesvereniging
maar een zangvereniging. Het was
een vereniging van drankbestrijders,
en daar was onze zangvereniging een
onderdeel van. Ik ben er zelf jaren
lang lid van geweest en dat was on
geveer in de jaren 1907, ik was toen
17 jaar. Er was ook nog een zang
vereniging „De blauwe vaan" en
deze twee zijn later bijelkaar ge
stapt en hebben toen de namen
omgedoopt in Excelsior. Er zijn
natuurlijk niet veel leden meer van
over, maar een paar kan ik U nog
wel noemen, zoals: Regina Hiem-
stra en Gonnie van Zuiden, dat wa
ren dus hun meisjesnamen, ik zelf
was Aukje Metz. Wij hadden als
directeur ene Meester de Jong. Deze
was onderwijzer van de school Kei
zersgracht. De latere zangvereniging
„De blauwe vaan" had als directeur
ene mijnheer Lichthart, deze speelde
zo mooi viool, weet ik nog best.
Excelsior bestaat nog steeds en re
peteert dinsdagsavonds in de boven
zaal van de Bejaarden Sociëteit.
Ik ben zelf ook nog steeds werkend
lid van het Bejaarden koor „Fleurig
op" dat dinsdagsmiddags repeteert,
eveneens in de Bejaarden Sociëteit.
Leeuwarden A. Bokma-Metz
Oud lid „Neen Nooit"
NEEN NOOIT II
Naar aanleiding van Uw vraag of er
lezers zijn, die weten wat de letters
N.N. betekenen, geloof ik dit te
weten. Neen Nooit is een geheel
onthoudersclub geweest. Omstreeks
1903 werd ik door buurtkinderen
meegenomen naar deze club, we
moesten een cent meebrengen, zon
dagsmiddags, daar werd dan gezon
gen en verteld van de drankbestrij
ding. Ik ben er niet vaak geweest,
omdat mijn grootouders (waar wij
woonden) het Café de Roskam in
het Ruiterskwartier bewoonden en
grootmoeke beter vond, dat ik daar
niet naar toeging.
Ook Jentsje Tit heb ik goed gekend,
daar ik op school ging bij meneer
Boddé, toen hoofd van de school
op het Oldehoofsterkerkhof en
wij speelden om de Oldehove heen
en dan kwam Jentsje veel langs,
want hij woonde in de Boterhoek.
Dan had hij een knuppel bij zich en
wij maar roepen Jentsje Tit, dan be
gon hij te brullen als een stier, en
ons achterna zitten, wij waren als
de dood voor hem.
Weet U waar, zoals het verhaal
luidt - die naam vandaan komt?
Hij moet als grote vent aan zijn
moeders borst hebben gelegen. Mis
schien is dat wel bekend.
Wij lezen het Krantsje al enige jaren
en genieten er elke keer weer op
nieuw van, zelfs mijn man een
Arnhemmer leest het steeds hele
maal door. Van hier gaat het naar
Zeist, waar mijn zuster woont, die
het dan doorstuurt naar mijn broer,
die in Australië woont en daar
wordt het totaal stuk gelezen.
Ik ben in 1916 uit Leeuwarden
seld was, die er vroeger niet in zat.
En nu is mijn vraag: Is dit de gevel
steen die vroeger, dus voor 1899, in
het oude pand gezeten heeft?'
Op de plaats waar nu dit pand staat,
de huizen 3 en 3a, die van 1899 tot
1951 door de fam. L. Fisma werden
bewoond, Ossekop 3-3a, stond het
huis van Jonkheer v. Beijma, oud
barometer met de buis over prac-
tisch het gehele stuk zichtbaar.
Alleen van onderen is tegen stof een
schuifje aangebracht. Zijn nauw
keurigheid is niet groot en het is een
serieproduct, want het „cijferplaat-
je" is een gewoon gedrukt papiertje
achter de buis.
Is het mogelijk eens iets over die
Dit is de gevelsteen in de gevel van het pand aan de Ossekop.
vertrokken maar toch weet ik nog
veel van de oude tijd toen ik er
woonde. Altijd zijn er wel dingen,
die ik goed ken. Je zou soms hele
stukken er over kunnen schrijven,
maar door de ouderdom trilt mijn
hand, zodat het schrift niet zoo
goed meer is. Ik hoop, geachte re
dactie een klein steentje te hebben
bijgedragen en dat U hier iets aan
hebt.
burgemeester van Huizum of Leeu
warden. Het huis is afgebroken om
dat de fundering niet zwaar genoeg
was voor de azijnfabriek. De kelder
met de prachtige gewelven is be
waard, zo ook het oude keukenhuis
met zolder en vliering.
De gevelsteen is gevonden in de
fundamenten bij de afbraak en de
bedoeling was toen, dat hij in de
gevel terug zou, maar was spoorloos
verdwenen - evenals het goudleer-
behang uit een zeer groot vertrek
(de zaal).
Het zal mij zeer veel genoegen doen
als ik hierop antwoord van U ont
vangen mag.
Ik lees het Krantsje altijd met zeer
veel genoegen.
Arnhem
P.S.
A. Wolse-Bijker
Wassenaar
Mevr. M.W. Gerdes
Oosterbeek-Eisma
oude ambachten te schrijven of
gaat dat te ver terug in „den tijd"
zoals Mej. Dorenstouter me op
school leerde (School 14, Tjerk
Hiddesstraat).
Dan is er iets wat veel verder terug
gaat.
We hadden in Leeuwarden vroeger
echte klokmakers, die hun stoel-
later hun staartklokken ijverig maak
ten, d.w.z. vervaardigden. Is er U
van hun werkplaatsen, gereedschap
en leven iets bekend?
Zo lees ik in het boek van Enrico
Morpurgo Nederlandse klokken- en
horlogemakers vanaf 1300:
A. en J. Haakma werkzaam 1690 te
Leeuwarden. Deze mensen waren
het begin van een heel klokmakers
geslacht.
Wijbrands, Jacob 1630 te Leeuwar
den.
Wijbrants, Wijbe, gehuwd plm. 1600
te Leeuwarden.
J.C. van der Wijck te Leeuwarden
en Marrum 1793.
Ongetwijfeld staan er meer makers
nog in dit boek, dat een alfabetische
literatuurlijst is. Interessante na
mén, voor mij althans:
Sieverts, Herman, werkzaam circa
1892 te Bolsward waar verwezen
wordt naar: A. Veringa te Bolsward,
ook circa 1892. Deze laatste liet een
boek uitkomen, een leerboek voor
de uurwerkmaker. Hij was niet de
schrijver doch „naverteld door A.
Veringa naar Herman Sieverts". Een
boek dat ik helaas niet bezit maar
waaraan ik wel zeer goede herinne
ringen heb.
Hopende dat U over deze zaken iets
kunt schrijven in Uw prettige „Klei
ne Krantsje" verblijf ik in waarde
ring.
Den Haag
A. van Hespen
Graag zullen wij t.z.t. aan Uw
verzoek voldoen en eens iets
over barometer- en klokmakers
schrijven.
Red. 't Kl.Kr.
CHINEES
Red. 't Kl.Kr.
Opgevangen uit de mond van boer,
onder rook van Leeuwarden, die
met z'n mestkrode struikelde en
midden in de mestvaalt viel: „Nou,
daar bin 'k niet ongelukkig, ik had
oek in 't water valle kannen...."
Het liedje dat wij zongen bij „Neen
Nooit" was: „Neen nooit zal ik
hem drinken, die drank die altijd
voort, onmerkbaar, jammer zeker,
der mensenvreugd verstoort".
W.B.
GEVELSTEEN
Een paar weken geleden was ik in
Leeuwarden en fotografeerde de
gevelstenen van mijn geboortehuis
en kwam toen tot de ontdekking
dat er een steen in de gevel gemet
DAMES GRIJP DE WINST
In Leeuwarden is geopend DE GROOTSTE EN GOED
KOOPSTE BONTZAAK VAN NEDERLAND. Als ope-
ningsreklame t/m 30 september
20 pet. ZOMERPRIJZENKORTING
Nu kopen en in de winter betalen. Duizenden korte en lange
BONTMANTELS
en bonthoedjes. Bont kopen is een zaak van vertrouwen:
'n 3-jarig garantiebewijs is dat vertrouwen waard. Meer
waarborg voor bont. Desgewenst zeer soepele kredietservice
DE BONTKONING
VOORSTREEK 71 - LEEUWARDEN, telefoon 05100-
20713. Bushalte voor de zaak; als U van buiten de stad
komt, krijgt U bij koop reisgeld terug.
De door U bedoelde gevelsteen
met de letters T. E, P en L, de
datum Anno 1645 en de afbeel
ding van een boer met een stier
met het bijschrift: Broer
Tiamkes is in de eerste wereld
oorlog van Sneek naar Leeuwar
den gekomen. Door ruiling kwam
de steen via de antiquair S. van
der Velde in het bezit van de
heer K. Faber, makelaar en taxa
teur, die de steen liet aanbrengen
in de achtergevel van een pand
aan het Ruiterskwartier, waar
nu de Hema is. In 1950 is de
steen overgebracht haar het pand
aan de Ossekop en daar in de
muur gemetseld.
Red. 't Kl.Kr.
KLOKKENMAKERS
Geachte Veel wetende en Veel on
derzoekende Redactie, enige tijd
geleden hoorde ik van een barome
ter, gemaakt in Leeuwarden,
't Bleek een kwikbarometer, die
gesigneerd was: J. Solaro, Leeuwar
den.
Bijzonderheden zijn me verder niet
bekend want zo precies kan men
op een drukke kijkdag van een vei
ling niet alles nagaan.
Beter echter ken ik de barometer
uit mijn ouderlijk huis, eveneens
gemaakt in Leeuwarden en wel door
Arzoni. 't Is een eenvoudige hevel
X
Begin november zal er een boek
verschijnen met een boeiende be
schrijving van het ontstaan en de
groei en bloei van de Friese Elfste-
denschaatstochten van 1760 tot nu.
Het is een gedegen studie, gegoten
in een zeer populaire vorm, van de
Elfsteden-auteur Fenno L. Schou-
stra, die al meer boeken over de
Elfstedentocht het licht deed zien.
De nieuwe uitgave, „De schaatsen
scherp - Elfstedentocht" wijkt wel
heel erg af van alle boeken, die tot
dusver aan de schaatssport zijn ge
wijd.
Het wordt een buitengewoon mooi
boek van groot formaat (22 cm.
breed, 28 cm. hoog) met ongeveer
130 prachtige en deels nog nimmer
gepubliceerde foto's en een beschrij
ving van alle „georganiseerde" Elf
stedentochten uit deze eeuw en nog
vele „niet-georganiseerde", individu
ele tochten uit de vorige eeuw.
Na jarenlang speuren en onderzoe
ken is de auteur er in geslaagd veel
buitengewoon interessant materiaal
bijeen te brengen, ook uit het grijze
verleden, toen - ver voor de Friese
Elfstedenvereniging werd opgericht -
het rijden van de Elfstedentocht
voor beste schaatsers al een bijzon
dere en gewaardeerde prestatie was.
Met volledige uitslagen- en presta-
tielijsten, bronvermeldingen en li
teratuuropgaven is het boek voor
treffelijk gedocumenteerd, zodat het
een waardevol bezit zal worden voor
iedereen, die al onder de bekoring
raakte van 's werelds grootste
schaatsmarathon.
Het boek, dat f 24.50 zal kosten
kan nu al besteld worden bij Fenno
Schoustra's Publiciteitskantoor te
Leeuwarden. Hoewel het nog vóór
december verschijnt en Sinterklaas
er wel heel veel belangstelling voor
zal hebben, blijft de oplage beperkt
Het is voor de liefhebbers dus wel
zaak er snel bij te zijn.
