EEN VAN DE GROOTSTE CRACKS IN DE FRIESE ELFSTEDENTOCHT
In memoriam Cor Jongert
t Vileine ^Cranteje leeet iedereen
In zijn woonplaats Beverwijk is na een ernstige en langdurige ziekte op de leeftijd van vier en zeven
tig jaar overleden de heer Comelis Jongert, in zijn jonge jaren een schaatser van formaat en een van
de grootste cracks in de Friese Elfstedentocht. Met een van zijn grootste tegenspelers, de geweldenaar
Abe de Vries, hoorde Cor Jongert tot het kleine selectie groepje van slechts vijf rijders, die zich tot
dusver niet minder dan vijfmaal in 's werelds grootste schaatsmarathon konden klasseren en dat ter
wijl hij in vrijwel al zijn Elfstedentochten ook nog als een enorme pechvogel de aandacht trok.
Het was in de barre winter van '29,
dat Cor Jongert voor het eerst in de
piste van het Elfstedencircus ver
scheen en met z'n vriend en metge
zel Nico Pronk hoorde hij toen
direct al tot de favorieten in de
wedstrijd.
Al op het eerste traject van Leeu
warden naar Dokkum nam dit goed
op elkaar ingespeelde tweetal de
leiding, maar bij Berlikum raakten
de heren uit de koers en reden ze
een heel eind om. Toch toonden
de beide stijlrijders tussen Franeker
en Harlingen alweer hun superiori
teit en joegen ze de nieuwe kop
lopers onstuimig voorbij: drie mi
nuten eerder dan hun grootste con
currenten kwamen ze in Frieslands
havenstad aan.
GROOTSTE VERRASSING
Daarna evenwel raakten ze ander
maal op een wat sneue manier de
leiding kwijt:, toen ze tussen Har
lingen en Bolsward op de wallekant
hun stompgeworden schaatsen sle
pen gingen vijf tegenstanders hen
voorbij, onder wie de negen en
dertigjarige veteraan Karst Leem
burg uit Leeuwarden, die zich zou
ontpoppen als de grootste verrassing
van de dag.
Van een ogenschijnlijk hopeloze
achterstand van Leemburg op Jon
gert en Pronk van twintig minuten
in Harlingen kon de onbekende
Leeuwarder een voorsprong maken
van achttien minuten, toen hij als
een zeer verrassende leider in Hinde
loopen kwam. Ook in het nu volgen-
FENNO L. SCHOUSTRA
V
de zeer spannende tweegevecht, dat
door het uitvallen van Pronk ont
stond, kon Karst Leemburg op Cor
Jongert voorblijven, haalde de ge
weldig rijdende Jongert zienderogen
op de Leeuwarder in.
Tenslotte bleef er slechts een ver
schil van enkele minuten bestaan
en voor Karst Leemburg is het een
geluk geweest, dat het traject op
die bitterkoude en onvergetelijke
Elfstedendag in '29 niet nog enkele
kilometers langer was; er was anders
een grote kans geweest, dat Cor
Jongert hem toch nog verslagen had.
Ook vier jaar later in de Elfsteden
tocht van '33 speelde Cor Jongert
een heldenrol. Na nogmaals door
het pechdu'iveltje op een vroeg tijd
stip de verkeerde kant te zijn uitge
stuurd, keerde Jongert later op de
dag in de voorste gelederen terug,
maar nu liet hij zich de kaas van het
brood eten door het duo Abe de
Vries-Sipke Castelein.
Behalve in deze twee sterke rijders
moest Cor Jongert in de Hindelooper
Ype Smid z'n meerdere erkennen,
maar ook ditmaal kwam hij met een
zeer verdienstelijke vierde prijs van
het ijs.
In de onvoorstelbaar zware Elfste
dentocht van '40 hoorde Cor Jon
gert, opnieuw in de voorste gelede
ren, tot de vijf samenzweerders van
het Pact van Dokkum: met Auke
Adema, Sjoerd Westra, Dirk van
der Duim en Piet Keizer sprak hij
toen af niet om de prijzen te rijden,
maar gelijk door de finish te gaan.
PECHVOGEL
Een jaar later gaf het noodlot, dat
hem al zo vaak had geplaagd, Cor
Jongert opnieuw een gevoelige klap.
Terugrijdend van Dokkum naar
Leeuwarden botste de pechvogel in
Cor Jongert en Nico Pronk in Hindeloopen in de bane Elfstedentocht van 1929. (Foto uit het in november te ver
schijnen nieuwe boek: De schaatsen scherp - Elfstedentocht)
volle vlucht op een linkshoudende
tegenligger, die nog naar Dokkum
moest. Beiden gingen tegen de vlak
te en Jongert werd zo erg aan een
van zijn ogen gewond, dat hij de
strijd later op doktersadvies in Fra
neker moest staken.
En wat te zeggen van z'n tegenslag
in de Elfstedentocht van het jaar
daarna? Ook nu hoorde hij van
meet af tot de koplopers, maar nog
ver voor 't opkomen van de zon
kozen de leiders bij IJlst een ver
keerde baan en jakkerden voort in
de richting van Bolsward. Toen ze
hun fout ontdekten was het al te
laat om de schade te herstellen.
Jongert werd nu 209e, maar dat
was in deze merkwaardige Elfste
dentocht met heel veel volbrengers
toch nog goed genoeg voor een
plaats in het klassement.
Na de oorlog, in 1947, toen hij al
vijftig was, kwam deze schaatser in
hart en nieren zowaar nóg eens in
de zware Elfstedenwedstrijd uit en
ten overvloede bewees hij ook nu
weer van welk een uitzonderlijk
grote klasse hij was door als twin
tigste te eindigen!
Zo heeft Cor Jongert in vijf veelbe
sproken Elfstedentochten een plaats
kunnen veroveren in het eindklas
sement, dat wordt gevormd door
rijders, die binnen twee uren na
aankomst van de winnaar door de
finish gaan. Eenmaal won hij een
gedeelde eerste prijs, eenmaal be
machtigde hij de tweede prijs, een
maal werd het een vierde prijs.
DUIDELIJKE KAMPIOEN
In onze herinnering zal hij blijven
voortleven als een prachtige Elfste-
dencrack, een reus van de marathon,
wiens prestaties nog veel indruk
wekkender waren geweest, wanneer
hij niet zo vaak door tegenslag was
achtervolgd. Voor ons blijft hij een
onvergetelijke figuur, een geweldige
rijder - zonder een duidelijk gewon
nen Elfstedentocht toch een duide
lijke Elfstedenkampioen.
1771 29 Juni
De magistraat van Leeuwarden
besteedt de nodige reparatiën en
vernieuwing der lantarens binnen
de stad aan.
1771 5-6 Juli
De castelein Nanne Jetses te
Baard laat verkaatsen een zil
veren bal en verleppen een curi
eus' zilver hegten mes over de
Bolswarder vaart.
1771 21 Juli
Verkoop van allerhande soorten
vruchten op Lettinga State, bui
tenplaats van old-secretaris Wy-
ckel onder Britsum en op Hoi-
dinga-State een hovinge van 8
pondematen onder Finkum.
1771 2 Sept.
Groot musicaal en vocaal con
cert door Nicillasi op de Doele,
biljetten bij monsr. Craezer, kas
telein aldaar, entreé voor heer
met dame f 1.50.
1771 2 Okt.
Verkoop der van ouds vermaarde
herberg 't Hof van Friesland met
kolfbaan te Harlingen tegenover
't stadhuis.
17.72 12 Mei
Te huur een vermaarde vogel
kooi aan de Welle tusschen Koe
voet en Slotermeer met huis,
schuur en 130 pondem. land,
adres Burgemr. B. Dorhout.
1772 18 Mei
Aanbesteed het maken van 400
roeden dijk op Ameland.
Kastelein Pieter Jacobs te Ping-
jum laat een gouden bal verkaat
sen.
Nico Pronk heeft opgegeven, maar Cor Jongert zet door - pure strijdlust
tekent z'n gezicht! (Foto uit het in november te verschijnen nieuwe boek:
De schaatsen scherp - Elfstedentocht)
