I TEL.26297
voor portret
en camera
chteÉfaéfuL>
•t3£i sit ie 3<Crantójs leest iedereen
Lezers klommen in de pen
SIGARENFABRIEK
VAN U. DE BOER
Ik zou U ook nog graag een lettertje
willen schrijven over de Sigaren
fabriek van U. de Boer.
Mijn vader, Willem van Gelderen,
heeft ook lang bij deze fabriek ge
werkt. Het was een gezellige boel
daar. Mijn vader heeft ook bij dat
koor gezongen. Ook herinner ik me
nog dat de heer de Boer voor het
personeel op Ameland eens twee
zomerhuisjes heeft laten zetten n.l.
Hektor en Tillie, genoemd naar de
sigarenmerken, het was een heel
mooie tijd op dat Ameland.
Vader heeft nog af en toe kontakt
met mijnheer de Boer. Mijn ouders
leven beiden nog. Vader wordt 2
maart 81 jaar, hij kan veel vertellen
over deze fabriek.
Ook herinner ik me nog de schrik
toen wij 's morgens hoorden dat
er brand was geweest, toen heeft
men het nog elders geprobeerd, maar
later is de zaak opgeheven.
Hoogland C. van G.
OVER DE SCHRANS
Mensen, wat vergeten we snel -
schreef U bij het afdrukken van de
foto van de kleine huisjes in de
Schrans (Kleine Krantsje, nummer
135), maar ik weet het nog best,
nou en of, want voor ik voor zeven
en vijftig jaar Leeuwarden verliet
woonde ik steeds (zeventien jaar)
in de Schrans en passeerde die kleine
huisjes elke dag een paar keer.
In het eerste huuske, dat zeer klein
waS, woonde een skillewiefke, dat
in een ouwe kinderwagen de spul
len ophaalde. lebeltje heette dat
wiefke. Het woord luchtvervuiling
was toen nog onbekend, maar door
de onmenselijke woongelegenheid
en het gemis van water, kon hier
met recht van luchtverontreiniging
gesproken worden!
Het iets grotere huisje was heel wat
properder en werd bewoond door
Vrouw Melijntje: twee stoepen naar
beneden in de kuule en dan twee
trapkes af naar haar snoepafdeling.
Als je een cent mee had kreeg je
soms nog een nutske terug. Wan
neer Ton van Duinhoven toen al
geleefd had, zou hij haar wonder-
assortiment als volgt hebben weer
gegeven: ,,Ik dacht dat Vrouw Me-
lijn alleen maar zoethout had voor
een nutske, maar dat moet je zien
en proeven, heerlijke smeuige klets
koppen, toverballen, duimdrop zon
der duim, lange soepele bokkepillen,
oranje cocosbrokken en nog veel
meer lekkers."
Bij Kamsma de schoenmaker kon je
schoenmakerspik krijgen voor een
cent, waarop je een paar dagen kon
kauwen.
Wij woonden achteraan op het Hol-
landerdiekje voorbij de scholen van
Schotanus waar ook nog enkele
specialiteiten waren, de kiepeslachte-
rij van Pieksma en een darmeslach
terij, althans zo heette die, maar
het waren opgekochte darmen die
daar met een minimum aan water
werden gewassen. Toen was daar
ook de paardeslachterij van Rienstra
later overgenomen door Postma.
Zo'n arm dier werd naar binnenge
loodst, een grote lus werd om de
vier poten geslagen, terwijl het touw
verbonden werd aan een katrol,
bevestigd aan de zolder, dan werd
door drie of vier kerels getrokken,
een, twee, drie, een, twee, drie tot de
vier paardevoeten (toen nog poten
genoemd) samengetrokken en het
beest omviel. Met een groot mes
gewapend sprong een van de man
nen op het paardehoofd en sneed
de strot snel en diep door. Een
vreselijk gezicht, met al dat bloed!
Nog een kleine aanvulling op 't
Kleine Krantsje van 25 december,
inzake U. en B. de Boer. Beiden
heb ik ze gekend; ik woonde vlak
bij hun in de Schoolstraat. Vader
was timmerman en moeke, een erg
pienter vrouwtje, had een kruide
nierswinkeltje. Hoe ze in koren ge
zongen hebben heb ik nooit gelegen
heid gehad te beoordelen, maar als
een komisch duo waren ze zeer
gewild bij T.O.G. waarvoor zij met
groot succes zongen: Als de soldaat
jes door stad marcheren, staan alle
meisjes voor het raam te coceteren,
en waarom, nou daarom. Alleen
maar om de sieng te te rère, de boem
te te rère.
Utrecht G.F.M. Vossenberg
lebeltje zegt U? Was dat soms
lebeltje Kingma, die later, on
voorstelbaar verwaarloosd bij
Bovenknijpe in een woonschuit
woonde? Van haar heeft 't Klei
ne Krantsje de sprekende foto in
z 'n archief, die wij hierbij graag
afdrukken. Misschien dat de heer
Vossenberg of een andere lezer
in deze dame de vroegere be
woonster van het kleine huuske
bij de overweg herkent!
Red. 't KI.Kr.
weggeven aan zijn broeder, die niets
had. Hij was een hoogstaand iemand
met een mooie lange baard. Hij
stond boven op z'n turfkar te pre
ken en hij had veel toehoorders.
Hij was een edel mens in die dagen,
ik heb hem van nabij gekend. Zijn
zoons heetten Simon en Cornelis
Visser.
Mevr. J. Stuurhaan-
Leeuwarden Bruinsma
DE BLIKKEN DOMINEE II
Naar aanleiding van Uw vraag over
de Blikken Dominee kan ik U het
volgende meedelen:
Als ik mij niet vergis vertelde mijn
vader ongeveer 60 a 65 jaar geleden
in de huiskamer dat hij een brochu
re had gelezen van Ds. Bakels uit
St. Anna- of St. Jacobiparochie
(later in Haarlem) die geschreven
was in de vorm van een droom die
schrijver over het onderwerp, dat
hij behandelde, had gehad.
De brochure zou zijn geëindigd met
de woorden: „Toen ik wakker werd
was ik nog steeds de blikken domi
nee van St. Anna (St. Jacob.).
Of Ds. Bakels de bijnaam geërfd had
DE BLIKKEN DOMINEE I
De Blikken Dominee, over wie u in
een vorig Klein Krantsje inlichtingen
vroeg, was de schoonvader van mijn
zuster. Hij heette Visser en hij
handelde in brandstoffen. Hij woon
de in een van de oude huisjes, die
stonden op de hoek van het Vliet
en de Bote van Bolswertstraat, waar
nu de heer De Bruin zijn café heeft.
Men noemde hem De Blikken Do
minee en het was een geweldig
goede man. Hij gaf vaak de boel
weg; om zo te zeggen als men twee
hemden had moest men er een van
DE BLIKKEN DOMINEE III
Naar aanleiding van de Blikkene
Dominee in het Kleine Krantsje, deel
ik U mee dat de Blikkene Dominee
Visser heette en op de hoek van de
Lombokstraat (vroeger Tichelstraat)
aan het Noordvliet gewoond heeft.
Hij handelde in aardappels en ging
wel uit preken, zo heeft hij ook de
begrafenis geleid vpn de vrouw van
Lekkere Saus (Bruinsma was z'n
ware naam). Deze Bruinsma woon
de in het huis waarin later van der
Veen de brandstofhandelaar op het
Noordvliet Slot gewoond heeft.
De andere kant van dit huis werd
bewoond door weduwe Knobbe (of
Stobbe?), die water en vuur ver
kocht. Later heeft Bauk (van Mar
cus Aal, zoals wij zeiden) er met
haar man, de Boer van de gasfabriek
gewoond.
Bruinsma zat vaak in de zakken-
dragerswacht die op het eind van
het Vliet is geweest of eigenlijk bij
het begin van het Vliet en Ooster
singel. In die zakkendragerswacht,
zaten ze te wachten of er ook weer
een schip binnen kwam dat gelost
moest worden bij meneer Koop-
mans, de graanhandelaar.
Bruinsma vertelde dan altijd dat z'n
vrouw zulke lekkere saus kon ko
ken vandaar die bijnaam Lekkere
Saus.
De Blikken Dominee was inderdaad
een indrukwekkende figuur; don
ker van uiterlijk met een lange
baard, en wij als kinderen zeiden
ook altijd de Blikkene Dominee.
Zijn zoon Jan (ik meende dat hij
Klaas heette) was turfschipper, zo
goed ik mij herinner leed hij later
aan zwaarmoedigheid en liep z'n
vrouw met de negotiekorf en zo
kwam ze ook wel bij mijn ouders in
de Tichelstraat aan de deur.
Leeuwarden
Mej. G. van Kuik
lebeltje Kingma op haar zondags. Heeft ze in een van de kleine huuskes bij
de overweg gewoond?
van zijn vader weet ik niet. Wel
weet ik dat zijn zoon, Piet (wijlen
ir. P. Bakels), die een tijdgenoot van
mij was, niet de „blikken" werd
genoemd of een andere bijnaam
had.
Den Haag Dr. Ir. N.D.R. Schaafsma
Dit is interessant: er waren dus
kennelijk meer blikken domi-
nee's, dan die ene in Leeuwar
den. Wie weet er meer van?
Red. 't KI.Kr.
MOLEN BIJ KALVERDIJKJE
Naar aanleiding van Uw foto op de
voorpagina van 't Kleine Krantsje
van 13 februari, bericht ik U, dat dit
niet de molen aan het Kalverdijkje
was, maar het was de molen van
Bottema. Deze molen stond onge
veer 150 meter ten noordwesten
van het oude Panwerk en ongeveer
250 meter zuidelijker dan de door
U bedoelde molen aan het Kalver
dijkje dus tussen Kalverdijkje en
Vliet en ten oosten van de Poppe-
weg. Hij heeft gestaan ter hoogte
van het tegenwoordig „Insulinde
gebouw." Deze molen bemaalde
het land rondom het oude Panwerk
en een gedeelte langs de Poppeweg
en het land dat toen nog achter de
Indische buurten lag. De molen
behoorde bij de boerderij van Botte
ma, welke plaats, als men vanaf de
Poppeweg in de richting Schilkam
pen of het oud Panwerk liep rechts
aan het paadje lag, dus aan het
Vliet. Deze boerderij werd bewoond
door twee broers en twee zusters;
de oudste broer had maar één arm,
de andere had hij door een ongeluk
verloren, de andere broer deed de
boerderij, maar de man met de ene
arm bediende de molen en bemaalde
de landerijen. Het stuk land dat ten
noordoosten van de molen lag was
zeer laag en dit stond dan ook heel
vaak blank. Wanneer het dan ook
maar even vroor konden wij als
jongens van Schilkampen en het
Panwerk daar al heel gauw schaat
sen. Als U de foto beziet ziet U
rechts Hüske staan; dit Hüske hoor
de bij de daar gelegen tennisbaan,
die omstreeks 1915 is aangelegd,
door de toenmalige eigenaar van het
land, de heer Wijnreute. De op de
achtergrond staande woningen op
de foto zijn van de Poppeweg. De
boerderij op de plaat is die welk
links van het bovenbedoelde paadje
stond, deze boerderij is tot plm.
i
FOTO
0
LEEUWERIKSTRAAT 1
LEEUWARDEN
'8 MAANDAGS GESLOTEN
1914 bewoond geweest door een
Wiersma. Na deze Wiersma is de
bqerderij bewoond geweest door
Leendert van Tuinen, die man was
meer koopman dan boer. Deze van
Tuinen heeft tot plm. 1927 op deze
plaats gewoond. Daarna is hij be
woond geweest door Teake Schat
die er een expeditie bedrijf in uit
oefende tot deze boerderij is afge
broken. Op de foto zijn ook duide
lijk de gebouwen te zien van het
P.E.B. De bomen links op de plaat
behoorden bij de helling van De
Roos welke was gelegen aan de
zuidkant van het Vliet. Verder ziet
U nog de schiphuizen aan „de lange
Negen". Door mijn geboorte als oud
Vlietster en later als bewoner van
Schilkampen en door mijn werk als
broodventer dat ik in deze omgeving
ongeveer vijftig jaar heb uitgeoefend
ben ik met het wel en wee van het
oosten van de stad en in het bijzon
der met de omgeving van Schilkam
pen, Oud Panwerk en Wijlaardenbu-
ren zeer goed op de hoogte.
Leeuwarden
A. Noordhoff
U hebt natuurlijk gelijk: wij
schreven de molen aan het Kal
verdijkje, maar we bedoelden de
molen bij het Kalverdijkje. Maar
het molentje stond inderdaad
dichter bij de Poppeweg, dan
bij 't Kalverdijkje. Overigens veel
dank voor Uw uiteenzetting!
Red. 't KI. Kr.
GEEN STRAATTYPE
Even een reactie op het epistel van
de heer Yme Bakker.
De heer Heimig was beslist geen
straattype. Hij woonde in de twin
tiger jaren in de Groningerstraat,
naar mijn mening als weduwnaar.
Als oud-militair mocht hij graag op
de bekende beveltoon zijn bestel-
Verder lezen op pagina 8
