Lubbert gong in Dokhum met bees jes lungs de deur BEZOEK AAN DE FOTOGRAAF f De gouden eeuw 9 LEZERS KLOMMEN IN DE PEN (vervolg van pagina 4) t ^iCleine 3^rantöje leeet iedereen Vandaag in 't Kleine Krantsje een verhaal van een prachtige figuur van de straat, die niet in Leeuwarden, maar in Dokkum heeft geleefd - heel lang geleden al, want toen deze eeuw begon was hij al dood. Het verhaal - geschreven in de taal van de Dokkumers - is van de hand van de uit Dokkum afkomstige Professor Go dart Gosses 1877- 1955) en het heeft in 1936 in „De Fries om utens" gestaan: lubbert, die met beesjes langs de deuren gong". Dêr skoffelt 'n wat himpen mantsje met 'n bak onder 'e arm bij ons de stoep op, skelt an, mar doet toege- liek de foo'deur open en skuuft na binnen. Ik hew al sien, wie 't is en ik kin ok al suwat bigripe, wat de man in sien bakje hewwe mut: negoasje is it teminsen niet. Ik nim fut-in-ienen it ganglichje mar met en gaa'n na de man, die't op 'e mat te staat te wachten. „Soa Lubbert, wat he-je nou weer for 'n wonder dier?" Lubbert nimt de smerige lap, die't over it kistje hangt, der aa' en ik hou it ganglichje derboven. Der- in sit 'n wit-weiten piek met streken fan roadbrune ferf over 'e flerken en over 'e bealg en met likense stip pels bij 'e hals. EEN PILEKAAN ,,'n Pilekaa'n", seit Lubbert. „Su, iddat nou 'n pilekaan?... hea! ik docht anders dat 'n pilekaa'n sü'n lange bek had, Lubbert." „Disse niet", krij ik da'lik werom. „Wat freet er?" - „Fisken; die haa'l ik bij de Poorte of bij Stavorinus - dat binne twie soetwa'terfiskers." Hie' met wil Lubbert dinklik sègge, dat 'n pilekaa'n mooi prizig in 't onder houd is. Hij krijt dus diskeer gien drie sinten, mar 'n grouwe stuver. De lap wud der weer overhene hangen en Lubbert sjouwt feerder, de deuren bij-lans. Mar fe'skeidene deuren slaa't er over. Der binne meer in Dokkum die't Lubbert hiete, mar dizze Lubbert is Lubbert. Sien fan hè'k nooit weten, likemin as die fan 'e meeste Stiene- damsters. De lui dêrre hewwe 'n foo'naam en meestentieds ok 'n skelnaa'm. Fan 'e fan krijt men allienig de foo'letter te lezen, at se in 'e krante komme te staan om't se de bok an 't tou had en pr'ses kregen hewwe. Mar skeef hew ik Lubbert nooit sien, ik weet dus ok de foo'letter niet. Arrebeiden dat hè'k 'm ok nooit doen sien; de man is ok sün fieftig, sestig jaa'r, het nooit in de feerste feerte sien gerak had en kin niet feul meer uut'e weg sette. Men siet 'm bij 't seumer al gauris op 'e trappen fan 't stadhuus; hij skeukt noflik in 't sontsje en slaapt deur. Mooi goedlik is er. GRIMITIG Mar inekeer hè'k 'm doch grimitig sien en ik war het seis, die 't be- durven had. Hij ston doe op it hoekje fan 'e diek en 'e Flasstraat met 'n kloft jonges om him hene. Der war weer wat te sien, 'n nuver beest, diskeer 'n barremotsje, mar opferfd fansels; it skiende in 'e groenens. „Hoe hiet dat beest, Lub bert?" - „Dat is 'n see-barg". - „Kin er ok swimme?" - „Omraa'k, krek 'n waterrot". - „In seebarg", dust ik der doe teugen in te léggen, „der he'k einliks nooit fan hoord." Doe wudde Lubbert fals en hij graude: „Wat nou? Hè jou dêr nooit fan hoord? Nou, ik krek nog, doe't ik de Hoogstraa't delkwam". Dat it dus an mien te ko't in kinnis lei, war dudlik en ik hè doe mien onkunde mar gau met 'n sintminnig aakocht. Al sien beesten ferft Lubbert niet op; mar se mutte in 't liek weze met sien ideeën fan mooi en raa'r. - Op 'n skimeravend kwam er is bij ons ansetten met 'n bakfol witte muzen, allegar sonder stu't. Wij saggen wat fehee'd nar al die skanseerde beesjes. „De steerten, mut minheer rekene, die hè'k der aa'deen", sei Lubbert. „Wêrom, Lubbert?" „Die ma'k 'nt lije". Hoe 't er de steerten der aa' deen had, dat wudden wij niet gewaa'r, mar sü botte fe'sichtig sil it niet toegaa'n weze, bin 'k bang. SPESLALE BRANCHE Mar Lubbert mut'm bij sien spesiale branche houde, anders pakt de boel welris fe'keerd uut. It war teugen Dokkumer merke. Lubbert sjoude na de Waa'g, dêr't doedestieds-mo- gelyk no' wel-it honnegat war en dêr't de pliesjes de orgels keure musten. Lubbert had ok 'n orgeltsje an 'n tou, over 't skouder, 'n benaud dinkje, sü'n platten ien. En begon te draaien. It loed dat dêr-uut kwam, kin ik niet beskrive; krek as hannefol grauotten over 'n sou der smeten wudden, alles kletterde en piepte deur elkar hene. Lubbert sei met onfe'steurb're liek- moedigens: „Dat is: O, frienden- skaa'r, singt met elkaa'r". De plies jes stormen der-bij te gnizen en ien sei: „Ik docht dat it Hup-mar Janne- ke war". En de andere: „Nee Lub bert, dat kin niet. Ik docht, jou musten die kofjemuilen mar an Auke Asbak metgeve". Dat war te slim. Lubbert sei niks, slingerde sien orgeltsje over 'e rug en liet de pliesjes de hakken sien. Na 'n paar stappen keerde er 'm om en riep: „It kin mij niks skele. Ik hew ok nog 'n kalf met fijf poaten". Dat is allegar al sü'n fieftig jaar fe'leden, Lubbert is fansels al lang na de fa'deren. NIET TE RUUM Al te ruum en breed het de man it in sien leven wetachtig niet had. Wat wonder dat er ris 'n inkelde keer besocht met 'n pilekaan of 'n seebarg 'n feegje margarine te krijen over sien broad of 'n stukje potfet in sien eerappels of 'n onske Ameri kaans spek in sien boantsjes. Hij woande in 't Hantsjerit of bij 't Hooghuus om, in alle gefalle in 'n woaning dêr 't ik de skurvens fan allienig mar fanhooren en sèggen weet. Kwaad het Lubbert fan sien leven niet bedreven; liege kon de man, 'n merakel. Mar hij loog met sun eerlikens, dat it einliks 'n skan- daal war om 'm niet te loven. Onze Lieve Heer het it 'm grif niet kwalik nomen. Die het wel begrepen, dat, at de stumper sei: „Dat is 'n pile kaan", dat dat einliks beduudde: „Ik hè sin an 'n boltsje met butter". de oudste inwoonster van Zuid- Holland. Zij zegt: „Ik slaap als een roos, ik eet als een leeuw, ik kaart als de beste, waarom zou ik dood willen?" Van haar 11e jaar af heeft ze altijd hard moeten werken. Bij haar kleinkinderen is ze de tel kwijt geraakt, maar ze moet meer dan 20 achter-achter kleinkinderen heb ben. In het Noord-Limburgse Hel den woont de 102 jarige Th. Hen- drix bij zijn zoon. Zijn recept: Hard werken, goed eten, af en toe een glaasje, niet jachten. Tot zijn 90e ander weer huistoe. „Het glaasje op, laat je rijden!" is van latere datum. Stapt men over van het vroegere caféleven naar het leven op straat, dan bespeurde men ook daar vro lijke gezelligheid. Vooral 's avonds op de Nieuwestad heerste er een prettige drukte. Daar was het schar rel-centrum. Rijen gearmde jonge meisjes lonkten naar hun mannelijke leeftijdgenoten. Vooral de soldaten van het Negende Rngimtrn wnrr-n in smaak. Menige verbintenis, soms slechts voor één avondje - een beetje los vast - of ook wel voor het hele leven vond op de Nieuwestad zijn oorsprong. Zij, die een afspraakje hadden bij 't Klokje tegenover de nauwe Peperstraat, en daar teleur gesteld werden door het niet op dagen van hun liefje gingen wat mistroostig heen, vaak prevelend: „verrek dan maar, om mien part!" Het op en neer wandelend jong volk nam de hele brode zijde Nimi westad, van huizenrij tot gracht, in beslag. Rijverkeer was er weinig, jaar spitte hij nog in de grond. Hij is zijn leven lang boer en turfgraver geweest. Ook mevrouw Afke Rosier- van Hijum in een tehuis in Leeuwar den is met haar 103 jaar een vrolijke Frans. Zij heeft 6 kinderen en een niet meer te tellen aantal klein- en achterkleinkinderen. Misschien vindt U dit nog wel interessant om te weten, dat weet ik natuurlijk niet, maar ik wilde u dit zomaar eens even schrijven. Leeuwarden F. v.d. Wal-Schoppen Vervolg van pagina 5 zo 's avonds. Alleen voor een enkele vigilante van een deftige Leeuwar der familie moest je opzij gaan. Van de wandelaars vormden de jonge mensen groepjes. Je had het over de dingen van de dag of over voetbal. De kleding van de mensen was eenvoudig. Verstellingen door een lap in de broek of op een schoen was heel gewoon. Als het maar heel was, was het motto. Kleurrijkdom in de kleren was er niet bij. In alle opzichten is het leven veel veranderd. Wat een rijkdom in alles, vergeleken bij de tijd van vroeger. De welvaart is nu meer verdeeld. Ook de gewone, eenvoudige burger krijgt nu zijn deel. Als we als „ruim tachtigjarige" de tijd van vroeger vergelijken met die van nu, dan kunnen we de periode waarin we nu leven een „Gouden Tijd" noemen, waaraan zeer zeker de „Gouden Eeuw" niet kan tippen. J.C. VAN DAM WAT EEN FEEST VROEGER, WANNEER DE FOTOGRAAF KWAM OM ALLE KINDEREN UIT DE BUURT TE VEREEUWIGEN! OP DEZE PLAAT TELLEN WE WEL EEN ZESTIG, ZEVENTIG KINDEREN UIT DE KROOSTRIJKE BUURT VAN DE ROM- KESLAAN EN TULPENBURG - DE FOTO IS ACHTER IN DE ROMKESLAAN GEMAAKT; RECHTS OP DE ACHTERGROND ZIEN WE DE MAGAZIJNEN VAN HARTELUST. DE PLAAT DATEERT VAN PLUSMINUS 1914 EN DEZELFDE (NIET IN LEEUWARDEN WONENDE?) FOTOGRAAF MOET TOEN OP VERSCHEIDENE PUNTEN IN DE STAD DERGELIJKE FOTO'S HEBBEN GEMAAKT. MEER DAN EENS HEBBEN WE AL VAN DEZE FOTO'S IN HANDEN GEHAD, WAARBIJ DE KINDEREN ALLEN VRIJWEL GELIJK ZIJN GEKLEED - WAARSCHIJNLIJK ZIJN DE FOTO'S OF IN HET VROEGE VOORJAAR, OF IN DE HERFST GEMAAKT; MISSCHIEN DAT SOMMIGE LEZERS ONS DAAROVER NADER KUNNEN INLICHTEN. DEZE PLAAT IS ONS TOEGEZONDEN DOOR MEVROUW J.H. DE RUITER-STERNSDÖRFF UIT HILVERSUM, DIE INDERTIJD ZELF ACHTER TULPENBURG WOONDE, OP DE HOEK VAN HET GROOT VIERKANT, ZOALS ZE DAT TOEN NOEMDEN. HELAAS KOMT HET NOOIT VOOR, DAT WE BIJ ZULKE KIEKJES ALLE GEPORTRETTEERDEN BIJ NAME KUNNEN NOEMEN. OOK ME VROUW DE RUITER KON ZICH MAAR ENKELE NAMEN HERINNEREN: DE DAMES VAN DER HEIDE EN DRIJFHOUT, MARIE EN TRUUS STERNSDORFF EN DE BRIEFSCHRIJFSTER ZELF, KINDEREN VAN DAMKAT EN VAN KUIK, DIE EEN KRUIDENIERSWINKELTJE HAD, VLAK BIJ DE POTMARGE. DE ENIGE VOLWASSEN MAN OP DE FOTO MOET EEN VAN DER VELDE ZIJN EN DIE HANDELDE WAARSCHIJNLIJK IN VEE.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1972 | | pagina 9