DEZE MAAND ZEVI
NOG ALTIJD OEFENT DE KERMIS OP DUIZENDEN JONGE EN OUDE MENSEN
EEN GEWELDIGE AANTREKKINGSKRACHT UIT EN VORMT ZE VOOR VELEN
EEN FESTIJN, WAAR MAANDEN VAN TEVOREN AL VERLANGEND NAAR
WORDT UITGEZIEN. MAAR ZO ALGEMEEN, ZO SPONTAAN, ZO UITBUNDIG
ALS ZEVENTIG JAAR GELEDEN VIEREN WE HET FEEST VAN DE KERMIS
NIET MEER. WANT TOEN GING LETTERLIJK IEDEREEN NOG ARM IN ARM
DE KERMIS OP EN LIEP LEEUWARDEN UIT, NADAT DE KLOKKEN VAN DE
OLDEHOVE EN VAN HET STADHUIS OP DE VROEGE MAANDAGMORGEN
DEZE FEESTWEEK-BIJ-UITSTEK HADDEN INGELUID.
3C[eine 3Crantóje leeót iedereen
HEEL LEEUWARDEN AR
Ze zullen niet zo jong meer zijn,
de mannen en de vrouwen, die
wellicht straks ter kermis gaan en
zich er op kunnen beroemen de
kermis van zeventig jaar geleden
ook nog te hebben meegemaakt.
Wie zich toen, in 1902, als tienjarige
met uitbundig plezier in de met
paardenkracht voortbewogen draai
molen liet rondtollen, zal nu, als
grijsaard van tachtig wel tevreden
zijn met alleen het kijken naar
dezelfde, maar nu electrisch voort
gestuwde, draaimolen of met een
rustig zitje in de poffertjeskraam,
iets terzijde van het feestgewoel.
ALLES ANDERS
Maar z'n gedachten zullen dan nog
wel eens teruggaan naar zijn jeugd,
toen alles nog zoveel anders was.
Wat was er - om nu maar te blijven
bij die kermis van 1902 - in die
dagen wat te doen in de stad! Wat
was er een vertier, wat was er een
drukte, niet alleen' op het kermis
terrein zelf, maar ook in de wijde
omstreken er omheen!
In de Concertzaal Amicitia waren
iedere avond „buitengewone voor
stellingen door het gunstig bekende
Variété- en Operette Gezelschap
van Henri ter Hall en opvoeringen
van de revue „Bamum en Baily
terug in Amerika".
De Harmonie gaf „schitterende voor
stellingen" van het internationale
specialiteiten gezelschap onder di
rectie van Vleugels uit Rotterdam
met o.a. Nico de Haas, „de popu
laire karakterkomiek met een geheel
nieuw repertoire", Mr. Kakimoto
„in zijne verrassende experimenten",
Cato Culp" met geheel nieuwe cou
pletten", Solser en Hesse „in hunne
allernieuwste duo's, waarbij: „Onze
hedendaagse dienstboden" en de
Flora's, „het vermaarde dames sex
tet in hunne prachtvolle transfor
mation".
In de Stads Schouwburg, scheef
tegenover de Harmonie aan het
Ruiterskwartier (nu de Friesche
Club) werd door het gezelschap
Stoel en Spree het toneelspel uit
het Hollandse matrozenleven Mot
tige Janus op de planken gebracht
en in het hotel café Centraal aan
het Zaailand (nu Marijnen) konden
de bezoekers genieten van „hoogst
komische kluchtspelen afgewisseld
door komieke voordrachten" met
als hoogtepunten: „De twee dikke
badgasten" en „Getrouwd en vrij
gezel".
GROOTSTE WONDER
Aan de Wirdumerdijk, op het plein
tje, waar nu Mercurius staat, had
het circus Jacques Rudolphe en
Blumenfelt z'n tent opgeslagen.
Dertig artisten en vijfentwintig goed
gedresseerde school-, vrijheids- en
springpaarden traden er met „ele
gante en talentvolle voorstellingen"
qp. Een van de glansnummers van
het programma was het optreden
van „den waaghalzigen Boerertrijder
Mr. Schalie van der Bloom", terwijl
Pippino, „de kleinste clown der
wereld" het grootste wonder van
de kermis werd genoemd: „Als men
deze ziet, dan moet man lachten,
of men wil of niet!
Ook de verrichtingen van de „on
overtrefbare" jockeyrijder Charles
Blumenfelt logen er niet om. „Nog
nooit zoiets daar geweest" zei het
circus er zelf van op z'n strooibil
jetten.
Behalve de kleinste man ter wereld
lieten Rudolphe en Blumenfelt ook
„de kleinste dame der wereld" zien;
een meisje van zeventien, „circa
vijftig centimeter hoog en- veertien
pond zwaar - de grootste curiositeit
der aarde".
In de Schouwburgloge, die naast de
Beurs z'n standplaats had, bracht
de Nederlandse Toneelvereniging
vrijwel elke avond een ander stuk,
een prestatie van belang. Het begon
op de beide eerste dagen van de
kermis met „Ora et Labora - Bid
en Werk" van Herman Heyermans
(„het spel geschiedt op een heide
in Friesland"), daarna kwamen ach
tereenvolgens „Getrouwde Vrijge
zellen", een succesklucht in drie
bedrijven van Leo Stein, „Op Hoop
van Zegen" van Herman Heyermans,
nogmaals „Getrouwde Vrijgezellen"
en het succesblijspel „Politiezaken".
Ook vele kleine cafébedrijven tracht
ten in deze vrolijke dagen met
bijzondere attractie's extra bezoek
te trekken. Zo vroeg het Café de
Nederlanden aandacht voor Friese
voordrachten „met begeleiding van
nette pianomuziek" en het Café
K. Leeksma in de Oude Doelesteeg
maakte een beste beurt met het
„Concert-, Variété- en Operettege
zelschap" van Jean van Laar. Verder
waren er op de bovenzaal van de
Stads Schouwburg nog natuurwon
deren te zien als de zoon van „het
opperhoofd der Sioux Indianen
Mianko Karow", een knaap van
twee meter vijfendertig lang en
„den versteenden man Graaf Orlow -
een hoogst wonderlijk natuurraad-
sel".
HUBERT WOLFF
Op het kermisterrein zelf kwamen
vooral Hubert Wolffs stoomcarousel
en Gerard Wolffs hypodrome in de
belangstelling te staan. Maar ook de
andere attractie's trokken buiten
gewoon veel publiek, zoals bijvoor
beeld „Het Koninklijk Spiritisme
Theater" van Professor Mullens, dat
tegenover het Gerechtshof stond
opgesteld en waarin een dame als
medium optrad, dat „alles in haar
slaap kon zien".
De onbetwiste kampioene in het
trekken van de publieke belang
stelling werd echter „de Vlaamse
Reuzin Miss Marie de Paepe", een
dame, van wie gezegd werd, dat ze
435 pond woog - schoon aan de
haak... Vijfenvijftig centimeter was
haar armomvang, één meter tachtig
de omvang van haar borst.
De Leeuwarder kermis van heel, heel lang geleden, gefotografeerd op een stil moment. Op de achtergrond links het gebouw van de Spaarbank, rechts het Old Burger Weeshuis.
