HET ZWEMBAD „DE GROOTE WIELEN"
Grepen uit de geschiedenis
9
t ^.leine ^iCrantóje leeót iedereen
bestuur van de Wielen altijd zo
gevreesde concurrentie, welke het
vanaf het begin heeft getracht de
baas te blijven door de eigen in
richting voortdurend te verbeteren
en te vervolmaken, laatstelijk met
de grote vernieuwing in 1934, was
dus eindelijk toch gekomen.
Men kan niet zeggen, dat het die
laatste vernieuwing is geweest, die
uiteraard nogal veel geld had gekost,
welke te zwaar op de exploitatie
zou hebben gedrukt, want zij, die
de financiering daarvan hadden
mogelijk gemaakt, bleken steeds
bereid - indien nodig - rente en
aflossing uit te stellen tot betere
tijden zouden komen. Natuurlijk
was dit in wezen geen gezonde
toestand, maar wat het bestuur ook
aan aktiviteiten ontplooide, de op
gekomen tegenwerkende factoren
in die jaren bleken te groot.
De vacante plaats van voorzitter
door de ernstige ziekte van de heer
J. de Boer Gzn had ook diens toe-
DOOR
DRS. C. N. DE BOER
Met dit artikel sluiten wij de
reeks verhalen over de geschie
denis van het Zwembad De
Groote Wielen af. De auteur,
Drs. C.N. de Boer, heeft de
artikelen gebundeld in een
boekje, dat hij graag aan ge
gadigden gratis beschikbaar
stelt. Maar de voorraad is be
perkt - dus: wie het eerst
komt wie het eerst maalt! Het
adres van de heer De Boer is
Richard Wagnerlaan 63 in Den
Haag.
wijding en werkkracht aan de zaak
van de Grote Wielen doen verloren
gaan. Een reorganisatie van het be
stuur werd noodzakelijk geacht. Het
werd door de Algemene Vergadering
samengesteld uit 9 leden, namelijk
alle ledetn van de commissie van
commissarissen, uit wier midden
een dagelijks bestuur van 5 leden
werd gekozen. De heer Cohen, die
bijna 30 jaren lid van het uit drie
bestaande bestuur was geweest, werd
voorzitter. Maar het getij bleek niet
te keren en het bleven zeer moeilijke
jaren tot aan het uitbreken van de
tweede wereldoorlog.
De vereniging was toen in feite in
solvent; renten werden niet betaald,
kapitaalschulden niet afgelost, aan
delen niet meer uitgeloot. De lopen
de inkomsten waren nog net vol
doende om de lopende uitgaven te
dekken, zij het wel ten koste van
een goed onderhoud.
Hoe het in de oorlogsjaren en de
daarna volgende periode met de
Kon 1934 - zoals hiervoor reeds
vermeld - een topjaar worden ge
noemd, in 1935 begon een reeks
van minder goede jaren. Daaraan
lagen verschillende oorzaken ten
grondslag.
De economische crisis der dertiger
jaren begon in 1935 blijkbaar ook
merkbaar op de resultaten van de
Grote Wielen in te werken. Het
aantal abonnees daalde van 3017 in
1934 tot 2178. Ook het ledental
liep achteruit. Het vrij gure weer
in de zomer van 1935 werkte bo
vendien ongunstig op de resultaten
van dat jaar. De financiële uitkom
sten bleven dan ook aanzienlijk be
neden de verwachtingen, zodanig
zelfs, dat - nadat in de zomer nog
enkele aflossingen op schulden had
den plaats gevonden - niet meer
aan alle verplichtingen kon worden
voldaan.
Verdere aflossingen bij enkele bur
gers van Leeuwarden, die de grote
geldschieters waren geweest, wer
den in overleg met deze heren of
hun familie voorlopig uitgesteld en
meerdere leden van het bestuur en
van de commissie van commissaris
sen bleken bereid uit eigen zak geld
te lenen om het kastekort aan te
vullen. Dat was een blijk van ver
trouwen in de toekomst van de
Grote Wielen en tevens een bewijs
hoezeer het wel en wee van de
vereniging haar leiders ter harte
ging. Het zou echter niet beter
worden: Integendeel: Meerdere te
genslagen stonden te wachten. De
Gemeente trok haar subsidie voor
het gebruik van de inrichting door
de kinderen der openbare scholen
in. Er was in de stad Leeuwarden
een „overdekte" gekomen en de
concurrentie nam nog meer toe
door het oprichten van enkele ge
lijksoortige zwembaden als de Grote
Wielen in de buurt. De door het
vereniging Zwembad Grote Wielen
is gegaan kunnen wij niet met stel
ligheid vermelden. De gegevens daar
toe ontbreken ons. Vermoedelijk
zijn het jaren van wat op- en neer
gang geweest, waarin het bestaan
van de vereniging met moeite werd
gerekt. Een zaak, die eens zo mooi
en goed was, geeft men nu eenmaal
niet zo gemakkelijk prijs.
In 1955 ging het blijkbaar niet
langer en hield de „Vereniging
Zwembad Grote Wielen" als zodanig
op te bestaan. Zij werd tot Stichting
omgevormd, waarin de Gemeente
Leeuwarden in wezen de lakens
ging uitdelen. De burgemeester van
Leeuwarden, Mr. A.A.M. van der
Meulen, werd voorzitter. Zo ging
het nog een aantal jaren door. tot
dat in 1964 de Gemeente Leeuwar
den de Stichting in haar geheel
overnam met alle rechten en ver
plichtingen, die zij had. Daarmede
eindigde de geschiedenis van het
zwembad Grote Wielen. De gebou
wen zijn thans afgebroken. Er ligt
ter plaatse nog een woonschuit en
een aantal bootjes, maar het gehele
terrein biedt voor hen, die het
zwembad in zijn glorietijd hebben
gekend, een troosteloze aanblik.
Maar wij kunnen niet geloven, dat
het zo zal blijven. De natuur is daar
te mooi en geeft nog zovele moge
lijkheden voor goede recreatie, dat
het ondenkbaar zou zijn ze onbenut
te laten. Wat er te zijner tijd ook
moge komen - een zwembad, waar
voor aan de samenstelling en zuiver
heid van het water het nodige zal
moeten worden gedaan, of welke
andere recreatieve aktiviteit ook -
wij hopen, dat er dan op enigerlei
wijze een herinnering aan de oude
„Vereeniging Zwembad Groote Wie
len" te vinden zal zijn, uit piëteit
voor wat deze vereniging eens voor
Leeuwarden is geweest.
Beter dan met deze plaat kunnen we de ondergang van het Zwembad De Groote Wielen moeilijk illustreren: de kleedhokjes zijn inelkaar gezakt en vormen nu in het
roerloze water een bizar spiegelbeeld.
