STADSNIEUWS VAN VROEGER fER M E N VOOSL OPT® W AfXEfr. t ^tCleine ^^.ranteje leeet iedereen daagsche onderwijs, door den min sten ambachtsman kunnen gelezen worden? Wie zoude hem voortaan belasten met het vermelden van geleden verliezen, die hij slechts ter kennisse van enkelen brengen kan, nu talrijke en overal verspreide nieuwsbladen de gelegenheid ver schaffen, die aan duizenden gelijk tijdig te berigten? Schaars wordt dan ook meer het ministerie des eenmaal zoo onmis- baren mans ingeroepen: zelden meer lokt het helklinkend geklep van zijn staf de nieuwsgierigen aan het ven ster: en de menigte ziet hem met onverschilligheid aan, wanneer hij nog enkele malen, van zijn vroegeren luister beroofd, en zonder gevolg, zich aan haar vertoont als een ver schijnsel uit den verleden tijd, als een herinnering aan die vroegere dagen, toen de kappers met pruike dozen op den rug liepen, en de slagersknechts driekante hoeden droegen. BRAND IN „HET NIEUWSTE" Bovenkamer uitgebrand Gisteravond omstreeks zes uur za gen voorbijgangers, die de Wortel haven passeerden, een verdacht licht op de bovenwoning van het mode magazijn „Het Nieuwste". Voor een theelichtje of een schemerlamp wa: het te fel. De bewoonster, mejuffrouw N. Tulp, was niet thuis; zij had haar woning des ochtends ruim elf uur verlaten om een bezoek te brengen bij haar nicht, bij wie ze dien dag zou blijven. Intusschen was de brandweer ge waarschuwd. Daar het begin van de brand ontstaan was in de woon kamer, waar de kachel des ochtends al uit was, kon deze de oorzaak niet zijn. De brandweer forceerde de voordeur en bracht een slang van de waterleiding naar boven. In den linkerhoek der kamer, waar een stopcontact voor de schemerlamp was, boven de piano, werd de haard ontdekt. Het vuur vond voedsel in de betimmering achter de piano en verspreidde zich daarlangs over de kamer. Op een gegeven oogen- blik stortte het geheele plafond in, echter zonder persoonlijke ongeluk ken te veroorzaken. Dat er zich een geweldige warmte had ontwikkeld, bleek uit het springen van twee spiegelruiten aan den kant van de Voorstreek. Van binnen werd het vuur krachtig bestreden, doch ook van buiten trachtte men de uit slaande vlammen aan den kant van de Wortelhaven te bedwingen. De motorspuit behoefde geen dienst te doen. Drie slangen op de water leiding konden het af. De brand heeft zich, dank zij het krachtig optreden van de brandweer alleen bepaald tot de voorkamer. De zijkamer, overloop en keuken bleven vrij van vuur. Na een uur van ingespannen arbeid was men het vuur meester. Wat er echter in de kamer overbleef is een chaotische massa, vermengd met puin en riet van het plafond. Het benedenhuis, het winkelpand, bleef vrij van vuur, doch leed be langrijke waterschade. Mejuffrouw Tulp was verzekerd bij de Assurantiemaatschappij Wouds end, „Het Nieuwste" bij de Onder linge te Leeuwarden. (1934) EEN VROEGER ZEER BEKEND LEEUWARDER STRAATTYPE IS PLOTSELING WEER OPGE DOKEN EN VERTOONT ZICH WEER IN ONZE STRATEN. HET IS DE POPULAIRE VOLKSDICHTER EN ZANGER JANTJE WOUDENBERG. ZATERDAG AVOND ZONG HIJ, OUDERGEWOONTE, OP DE NIEUWESTAD EN VOORSTREEK ZEER HARTROERENDE, EIGENGEMAAKTE GEDICHTEN OP HET VERGAAN VAN DE BERLIN, DIE ALS CENT PER STUK GRETIG GEKOCHT WERDEN. TUSSEN DE COUPLETTEN IN ZONG HIJ TELKENS „JONGENS, PAST OP DE POLITIE". 1906 DE GRACHTSWAL werd in vroeger jaren niet onder scheiden in de Ooster- en de Zuider- grachtswal. Voor - in 1895 - het nieuwe kanaal werd gegraven ston den er nog huizen op de plaats van de eerste Kanaalsbrug en vormden Zuider- en Oostergrachtswal nog één geheel. Eerst na het afbreken van deze huizen en het bouwen van de brug werd de behoefte gevoeld de doorgesneden straat van twee namen te voorzien. DE HERSTELLING is een houtzaagmolen geweest aan het Zuidvliet. Helaas is de molen verloren gegaan - net als alle andere molens, die er eens in de stad heb ben gestaan. Het restant van de laatste houtzaagmolen die door Timmermans aan de Houtpolle, is enkele jaren geleden door een nach telijke brand verwoest. HET SCHOOL MEESTERSSTEEGJE weet u waar dat is geweest? Het Schoolmeesterssteegje moet in het laatst van de achttiende eeuw een steeg zijn geweest bij de Doeke Martenspijp op de Nieuwestad. Een schoolmeester had daar een particu liere school en z'n vrouw hield er „een kleine kinderschool". DE WASSEMASTINS was in de late middeleeuwen een verstrekt huis in de GroteKerkstraat, dat later ook wel Andringahuis werd genoemd. In 1436 schonk een zekere Wytze Oenema een derde deel van „Wasmanna stinze" met bijbehorend erf aan het Sint Anthony Gasthuis, waardoor later de Beierstraat werd aangelegd. Van de JAN MUTSKESTEEG aan de Nieuwekade is nu niets meer over. Dit fotootje van de Jan Mut- skesteeg werd een tiental jaar geleden gemaakt - er was toen nog een huisje bewoond. DE UNIABUURT is na 1590 ontstaan door het be bouwen van de lege plek, waarop eertijds het Uniahuis heeft gestaan. DE DRIE KRAMERSSTEEG is genoemd naar een uithangbord met drie kramers, dat eens in deze steeg aan de pui van een logement of herberg hing. De steeg werd in vroeger jaren ook wel Munke- of Muntesteeg genoemd. DE BLAUWE BRIL heette in het laatst van de vorige eeuw een „magezijn" met verband en verplegingsartikelen in de Ba- gijnestraat. DE ZWARTEWEG is een oude naam voor Groninger- straatweg. Het ligt voor de hand, dat de oorspronkeüjke (modder)weg inderdaad zwart was. In heel oude tijden liep de weg van Leeuwarden naar Groningen van de Wirdumer- poort langs de Schrans, de Huizu- merlaan en de Tijnjedijk en verder via moerassige landen naar Tietjerk. In het begin van de zestiende eeuw werd geklaagd, dat het in de winter maanden „quaet was to Lewerden to comen, met dat het land al onder het water lach". Daarom werd om streeks 1530 de weg naar Groningen geprojecteerd van de Hoeksterpoort uit noordoostwaarts, langs de Lek- kumerdijk, het Hoogterp en van daar in de richting van het Tolhuis. Drie eeuwen later werd de Hoekster- dinger doorgegraven en een draai brug over de stadsgracht aangelegd, die weer veel later vervangen werd door een overkluizing; dat is de huidige Hoeksterpoortsbrug. DE NIEUWE SLINGERIJ is net als de Oude Slingerij in het begin van de zeventiende eeuw een herberg in Leeuwarden geweest. Waar deze herbergen precies hebben gestaan weten we niet.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1972 | | pagina 7