LOURENS ZANDSTRA
MARKANTE STRIJDER
TOEIM WE NOG OP DE SCHOOLBANKEN ZATEN
He jou die nog kannen?
LIEDJES UIT VROEGER TIJD
LEZERS KLOMMEN IN DE PEN
mee
3^(eine 3Lrcmto/e leeót iedereen
RONDE DANS
Komt geef elkaar eens fluks de hand,
Gij jonkmans krachtig en meiskens zoet,
Een lustig „patertje langs den kant"
Dat zet je 't hart in gloed.
Zing luid en dans en tol in 't rond
Vooruit je voetekens van den grond!
In de rei, op de bloeiende wei,
Van „Heit was in de Mei"
Van „Heit was in de Mei".
(vervolg van pagina 4)
ere geviel
Mijnheer te ontvangen, plus 't be
laden rijwiel
Had juist er de tram twee minuten
gestaan.
„Het kalf' reeds op stal van 't gareel
al ontdaan.
Koetsier stond te kijken, toen het
rijwiel passeerde.
't Was net of mijnheer zich toen
ietwat geneerde
Hij tikt aan zijn pet, wat hij dacht
zei hij niet.
Daar een straal zwarte speeksel zijn
mondhoek verliet.
Leeuwarden W. de Zee-Tijsma
S.D.A.P.
Hij was de man, wiens leven geheel
gewijd was aan de oude S.D.A.P., de
„Sociaal Democratische Arbeiders
Partij". De moeilijke beginjaren
van deze partij heeft Zandstra mee
gemaakt, waarin men streed voor
algemeen kiesrecht, de achturige
werkdag etc. Het waren de dagen,
waarin- mensen, enigszins rood ge
tint, de „rooien", zoveel mogelijk
werden geschouderd en moeilijk
werk konden krijgen. Was er een
vergadering van sociaüsten in de
Concertzaal v.d. Wielen (later Schaaf)
in de Breedstraat, dan waren er
politieagenten in de zaal en buiten
bij de ingang en uitgang. Men vrees
de voor relletjes, die, zover ik weet,
nooit hebben plaats gehad.
Met het zingen van de Internationale
het socialistische bondslied van Karl
Marx werd dan zo'n vergadering
beëindigd.
Vriend Zandstra was ook één van
de leidsmannen van de „Coöperatie
Excelsior", winkels, eerst gevestigd
op 't Vliet, daarna op het Schoen-
maikersperk en weer later aan de
MIJN LAND
Nederland, Waterland,
Kil is je nevel, kaal is je strand...
Jij hebt mijn hart en hand,
Jij bent mijn land.
Nederland, Akkerland,
Geel is je koren, goud is je land...
Jij hebt mijn hart en hand,
Jij bent mijn land.
Nederland, Vaderland,
Jij hebt mijn harte, jij hebt mijn hand.
Neêrland, mijn Vaderland,
Jij bent MIJN LAND.
Lourens Zandstra, markante figuur
in het Leeuwarden van weleer -
er leven nog wel ouderen, die deze
strijder voor maatschappelijke ver
beteringen en betere arbeidscondi-
ties voor de eenvoudige werkman
hebben gekend. Hoewel dat aantal
zienderogen vermindert, zal toch
ook de jongere generatie, hier in
Leeuwarden groot gebracht in „de
leer van Marx", van hem hebben
gehoord.
Lourens Zandstra was in Leeuwar
den een van de eerste mannen, die
zo'n zeventig jaar geleden de strijd
aanbond tegen onrecht en uitbuiting
van het kapitalisme, het stelsel waar
in het geld in het maatschappelijk
leven de overmacht heeft.
VRIEND VAN TROELSTRA
Oldegalileën.
Toen ook de eenvoudige werkman
stemgerechtigd werd, werd Zandstra
als Gemeenteraadslid gekozen. Hij
verscheen op de vergaderingen een
voudig gekleed, in zijn colbertje,
pet op en op „triepen" pantoffels.
Dit wekte nogal wat beroering. Men
oordeelde, in die tijd, dat men op
zo'n gewichtige bijeenkomst moest
verschijnen in geklede jas met een
hoge „zij" op. Vaak wierp hij „de
knuppel in het hoenderhok als de
belangen van de gewone man werden
genegeerd. Toepasselijk was ook
het rijmpje: „de heren dronken
een glas, deden een plas en lieten de
zaak zo ie was".
Ook heeft Zandstra van 1910 af
zitting gehad in de „Provinciale
Staten van Friesland". Ook hier
kwam hij op voor de belangen van
de werkman.
OMSTREEKS 1925 MOET DEZE FOTO ZIJN GEMAAKT VAN DE VIJFDE KLAS VAN DE „TUUNTSJESKOOL" NUMMER 7 -
DE FOTOGRAAF LIET DAARVOOR DE LEERLINGEN AANTREDEN OP DE BINNENPLAATS VAN DE MARECHAUSSEE
KAZERNE. DE ONDERWIJZER IS MEESTER N. DIJKEMA, DIE IN DE WYBRAND DE GEESTSTRAAT WOONDE, OFWEL DE
„BRANDEWIEN" DE GEESTSTRAAT, ZOALS DE AFZENDER VAN DE PLAAT, DE HEER"B. HEIDANUS ONS BERICHTTE.
WE BEGINNEN NU EENS VAN VOREN, MAAR ALS VANOUDS GAAT HET VAN LINKS NAAR RECHTS: KOBUS AMMER-
LAAN, TWEE ONBEKENDE MEISJES, RIKA HOOGTERP, HERO TROMP, WEER TWEE ONBEKENDEN EN LOLKJE BAKKER.
TWEEDE RIJ: BOUWE DE VRIES, WILLY BLEEKER, HENKIE VAN KRUGTEN, HENKIE STORM MET EEN VRAAGTEKEN,
HOTZE SCHELTEMA, JOCHUM VAN DER WOUDE EN RINZE KOOISTRA, DIE ALS GLAZENWASSER IN DE PEPERSTRAAT
VAN EEN LADDER VIEL EN OVERLEED. DERDE RIJ: FETZE BEEKSMA, TJEERD DE VRIES, EEN ONBEKENDE, WILLEM
VAN DER HOOP, DRIE ONBEKENDEN, PIET KRAMER, BAUKE HEIDANUS EN NOG EEN ONBEKENDE. ACHTERSTE RIJ:
EERST EEN ONBEKENDE, IDA MET EEN VRAAGTEKEN, CECILIA STERK, NEELTJE VAN DER LEEN (NU IN CANADA),
AUKJE DE VRIES MET EEN VRAAGTEKEN, VIER ONBEKENDEN, JANTJE KOLK EN SIETSKE SOEPBOER.
Hij was een groot vriend van Pieter
Jelles Troelstra.
Wanneer deze een spreekbeurt had in
Leeuwarden logeerde hij bij de fami
lie Zandstra, waar hij grote gast
vrijheid genoot. Hoewel Troelstra's
ouders ook in Leeuwarden woon
den, was hij in de ouderlijke woning
niet erg welkom. Zijn vader, een
echt Oud-Liberaal, kon zich niet
verenigen met de denkwijze van zijn
zoon, vandaar dat er een verwijde
ring ontstond.
Samen gingen Troelstra en Zandstra
in Friesland wel „de boer op" om
in dorpen rondom ook de mensen
van hun leer te doen weten. Dit
had tot gevolg, dat Pieter Jelles
in de Gemeente Tietjerksteradeel
veel aanhang vond en verkozen
werd als lid van de Tweede Kamer.
Hij was in dit college het eerste
Socialistische lid.
De hier in Friesland grote man
Zandstra is op 18 mei 1923 te Leeu
warden overleden. Een geweldig
grote schare partijgenoten volgde
de baar naar het oude kerkhof aan
de Spanjaardslaan. Hier vond de
onvermoeide strijder, na een leven
vol strijd, de rust. Een mooie graf
zuil, geschonken door de „Coöpera
tie Excelsior" siert nu zijn graf.
Wel met trots kan zijn dochter,
mevrouw de Weduwe van der Mo-
len-Zandstra, nu een rustige levens
avond genietend in „Greunshiem",
zeggen: Mijn vader heeft niet voor
niets geleefd. jX,VANDAM.
